Putinism’s Political Legacy: From Centre-Right Collapse to the Rise of Russia’s New Right

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: Özel Sayı, 187 - 204, 19.07.2025

Orkhan Gafarov

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1697845

Öz

The Russia-Ukraine war shook the international order and global politics and accelerated the transformation of right-wing ideology in Russian domestic politics. The right-wing political understanding that took shape in the 1990s began to adopt theses similar to those of radical right-wing movements in Europe, and there were even allegations that Russia provided financial and ideological support to far-right parties in some European countries. The political transformation in Russia, which has historically been considered an integral part of the European continent, is an important element that should not be ignored in understanding developments in Europe. Today, right-wing tendencies in Russia are increasingly shaped around a "civilizationalist" and "nativist" discourse that emphasizes a return to conservative Christian Orthodox values. This transformation is paving the way for the construction of a new Russia. Under the rule of Russian President Vladimir Putin, the changes in the political structure of the country have redefined the process of formation of ruling elites within the framework of "sovereign democracy," and policies aimed at ensuring the continuity of the regime called "Putinism" have come to the fore at every stage. In this context, the transformation of right-wing politics in Russia has become an issue that needs to be carefully analyzed not only in terms of Russia's domestic dynamics, but also for regions such as Europe and Turkey. This article analyzes the transformation of right-wing politics in the Russian Federation in three historical periods: 1990-2000 "Neoliberal Consensus", 2001-2014 "Crimean Consensus", and post-2022 "Ruling Class". The study analyzes how the right-wing political elites were formed during this period, under what conditions they changed, and how the new elites tried to construct the "Sovereign Democracy" ideology. This transformation is analyzed within the framework of geopolitical developments and domestic economic dynamics, and the processes of liquidation of certain elite groups and the ideological structure formed by the new elites replacing them are evaluated.

Anahtar Kelimeler

Putinism , Russian Politics , Center-Right , New Right , Sovereign Democracy , Ideology , Post-Soviet Russia , Political Transformation

Putinizm’in Siyasal Mirası: Rusya’da Merkez Sağın Çöküşü ve Yeni Sağın Yükselişi

Öz

22 Şubat 2022'de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, uluslararası ilişkiler düzenini ve küresel siyaseti derinden sarsmış, aynı zamanda Rusya’nın iç siyasetinde sağ ideolojinin dönüşümünü hızlandırmıştır. 1990'larda şekillenen sağ siyasi anlayış, Avrupa'daki radikal sağ akımlarla benzerlik gösteren tezleri benimsemeye başlamış ve hatta Rusya’nın bazı Avrupa ülkelerindeki aşırı sağ partilere mali ve ideolojik destek sağladığı iddiaları gündeme gelmiştir. Tarihsel olarak Avrupa kıtasının ayrılmaz bir parçası olarak değerlendirilen Rusya’da yaşanan siyasal dönüşüm, Avrupa’daki gelişmeleri anlamlandırmada göz ardı edilmemesi gereken önemli bir unsurdur. Günümüzde, Rusya’da sağ eğilimlerin giderek daha "medeniyetçi" ve "yerelci" (nativist) bir söylem etrafında şekillendiği, muhafazakâr Hristiyan Ortodoks değerlerine dönüş vurgusunun ön plana çıktığı görülmektedir. Bu dönüşüm, yeni bir Rusya mı inşasına zemin hazırlamaktadır? Sorunu önemli hale getirmektedir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in iktidarında, ülkenin siyasal yapısında yaşanan değişimler, egemen elitlerin oluşum sürecini "Egemen Demokrasi" çerçevesinde yeniden tanımlamış ve her aşamada "Putinizm" olarak adlandırılan rejimin sürekliliğini sağlamaya yönelik politikalar ön plana çıkmıştır. Bu bağlamda, Rusya’da sağ siyasetin dönüşümü, sadece Rusya’nın iç dinamikleri açısından değil, Avrupa ve Türkiye gibi bölgeler için de dikkatle incelenmesi gereken bir konu haline gelmiştir. Bu makale, Rusya Federasyonu’ndaki sağ siyasetin dönüşümünü üç tarihsel dönemde ele almaktadır: 1990-2012 "Neoliberal Uzlaşı", 2012-2014 "Kırım Uzlaşısı" ve 2022 sonrası "Egemen Sınıf". Çalışmada, sağ siyasi elitlerin bu süreçte nasıl şekillendiği, hangi koşullar altında değişime uğradığı ve yeni elitlerin "Egemen Sınıf" ideolojisini nasıl inşa etmeye çalıştıkları analiz edilmektedir. Bu dönüşüm, jeopolitik gelişmeler ve iç ekonomik dinamikler çerçevesinde ele alınarak, belirli elit grupların tasfiye edilme süreçleri ve yerlerine geçen yeni elitlerin oluşturduğu ideolojik yapılanma değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Putinizm , Rus Siyaseti , Merkez Sağ , Yeni Sağ , Egemen Demokrasi , İdeoloji , Post-Sovyet Rusya , Siyasal Dönüşüm

Kaynakça

• Allison, G. T. & Lantz, M. (2016) Assessing Russia’s Democratic Presidential Election. Belfer Center for Science and International Affairs. https://www.belfercenter.org/publication/assessing-russias-democratic-presidential-election (Erişim Tarihi: 11.04.2025).
• Åslund, A. (1999) Why has Russia’s Economic Transformation been so Arduous? Brookings Institution. 1 Nisan. https://www.brookings.edu/articles/why-has-russias-economic-transformation-been-so-arduous/ (Erişim Tarihi: 13.01.2025).
• Åslund, A. (2007) Russia’s Capitalist Revolution: Postrevolutionary Stabilization, 1999–2003. Peterson Institute for International Economics.
• BBC News (2000) Berezovsky Gives Up Media Post. 8 Temmuz. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/823997.stm (Erişim Tarihi: 12.03.2025).
• Budraitskis, I. (2022) Dissidents Among Dissidents: Ideology, Politics and the Left in Post-Soviet Russia. London: Verso.
• Christensen, R. K. (1999) The Noncommunist Left, Social Constituencies, and Political Mobilization in Russia. Demokratizatsiya 7(1), 131–145.
• Cohen, S. F. (2017) The New American Cold War and The Crisis of U.S.–Russia Relations. Russian Studies in History 56(1), 6–23.
• Fenghi, F. (2020) It will be Fun and Terrifying: National Bolshevism and the Public Sphere in Russia. University of Wisconsin Press.
• Gafarlı, O. (2023) Putinizm ve Putin Sonrası Rusya. Fikir Turu, 9 Mayıs. https://fikirturu.com/jeo-politika/putinizm-ve-putin-sonrasi-rusya/ (Erişim Tarihi: 07.03.2025).
• Gentile, E. (2006) Politics as Religion. Princeton: Princeton University Press.
• Glebova, I. I. (2006) Politicheskaya kul’tura sovremennoy Rossii: obliki novoy russkoy vlasti i sotsial’nye raskoly. POLIS. Politicheskiye issledovaniya (1), 33–44.
• Greene, S. A. & Robertson, G. B. (2019) Putin v. the People: The Perilous Politics of a Divided Russia. New Haven: Yale University Press.
• The Guardian (2001) Kremlin Silences Its Main Media Critic. 4 Nisan. https://www.theguardian.com/world/2001/apr/04/russia.iantraynor (Erişim Tarihi: 17.02.2025).
• Güç, K. (2022) Soğuk Savaş Sonrası Rus Dış Politikasında Ontolojik Güvenlik (2. baskı). Panama Yayıncılık.
• Huygen, C. (2009) Boris Yeltsin and the Failure of Shock Therapy. Constellations 1(1), 63–65.
• Khanin, G. I. (2018) Boris Berezovskiy kak zerkalo istorii pozdnego brezhnevizma i 1990-kh gg. Journal of Economic Regulation (Voprosy regulirovaniya ekonomiki) 9(4), 214–232.
• Laruelle, M. (2020) Is Russia Fascist? Unraveling Propaganda East and West. Ithaca: Cornell University Press.
• Lester, J. (1997) Overdosing on Nationalism: Gennadii Zyuganov and the Communist Party of the Russian Federation. New Left Review (221), 5–29.
• Lipman, M. (2009) Media Manipulation and Political Control in Russia. Chatham House Briefing Paper. Nohlen, D. & Stöver, P. (2010) Elections in Europe: A Data Handbook. Nomos.
• Pavlovskiy, G. O. (2018) Operatsiya “Revansh proigravshikh”. LiveJournal, 14 Temmuz (Erişim Tarihi: 17.01.2025).
• Pevtchov, M. (2023) Gleb Pavlovsky: Russia is in the Post-Putin Era [Video]. YouTube, 3 Ekim. https://www.youtube.com/watch?v=-_wMvLpOnPQ&t=2505s (Erişim Tarihi: 05.02.2025).
• Prince, T. (2022) Once a Hope of Russian Liberals and the West, Medvedev Beats a Bellicose Drum to Stay Safe, Relevant. Radio Free Europe/Radio Liberty, 24 Nisan (Erişim Tarihi: 21.03.2025).
• Rogatchevski, A. (2019) Eduard Limonov’s National Bolshevik Party and the Nazi Legacy: Titular Nations vs Ethnic Minorities. N. Bernsand & B. Törnquist-Plewa (der.), Cultural and Political Imaginaries in Putin’s Russia (pp. 63–84). Brill.
• Sakwa, R. (2020) The Putin Paradox. London: I. B. Tauris.
• Schmitt, C. (2007) Theory of the Partisan. New York: Telos Press.
• Sharafutdinova, G. (2021) The Red Mirror: Putin’s Leadership and Russia’s Insecure Identity. Oxford: Oxford University Press.
• Smirnova, M. V. (2012) Bolotnaya Square or the Wind of Changes: A Social-Political Analysis of Mass Protests Phenomenon in Russia in the Beginning of the Second Decade of the XXI Century. RUDN Journal of Political Science (3), 19–29.
• Stivachtis, Y. A. (2015) Liberal Democracy, Market Economy, and International Conduct as Standards of ‘Civilization’ in Contemporary International Society: The Case of Russia’s Entry into the ‘Community of Civilized States’. Journal of Eurasian Studies 6(2), 130–142.
• Surkov, V. (2019) Putinism as Russia’s Ideology of the Future. Russia in Global Affairs 17(4), 10–17.
• Surkov, V. (2006). Geleceğin Millileştirilmesi: Egemen Demokrasi Üzerine Paragraflar. Ekspert (43), 14–19. https://radonezh.ru/monitoring/vladislav-surkov-paragrafy-pro-suverennuyu-demokratiyu-ekspert-22027.html (Erişim Tarihi: 03.02.2025).
• Tellal, E. (2005) Eski Sovyet Coğrafyasında “Devrimler”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 60(2), 273–278.
• Tompson, W. (2002) Was Gaidar Really Necessary? Russian “Shock Therapy” Reconsidered. Problems of Post-Communism 49(4), 12–21.
• Weber, M. (2012) Ekonomi ve Toplum, II. Cilt. İstanbul: Yarın Yayınları.
• World Bank. (1996) Russian Economic Reform: Crossing the Threshold of Structural Change. Washington, DC: World Bank. https://documents1.worldbank.org/curated/en/842541468765605809/pdf/multi0page.pdf (Erişim Tarihi: 11.02.2025).