Eğitim müfettişlerinin tercih ettikleri denetim stillerinin kontrol odağına göre karşılaştırılması

Yıl 2016, Cilt: 43 Sayı: 43, 33 - 42, 15.01.2016

Canan Çetinkanat Mesut Sağnak

Öz

Bu araştırmanın amacı, eğitim müfettişlerinin denetim stillerine ilişkin tercihlerini kontrol
odağına göre karşılaştırmaktır. Araştırmaya 472 eğitim müfettişi ve müfettiş yardımcısı katılmıştır.
Araştırmada iki farklı ölçme aracı kullanılmıştır. Eğitim müfettişlerinin denetim tercihlerini
belirlemek için denetim inançları envanteri, denetim odağını belirlemek için İç-Dış Kontrol
Odağı Ölçeği kullanılmıştır. Eğitim müfettişlerinin denetim stillerine ilişkin tercihlerinin sırasıyla
yönlendirici olmayan denetim, işbirlikli denetim ve yönlendirici denetim olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Kontrol odağına göre eğitim müfettişlerinin yönlendirici ve yönlendirici olmayan
denetim stillerine ilişkin tercihleri arasında anlamlı fark bulunmuştur. Dış kontrol odaklı eğitim
müfettişlerinin yönlendirici denetim stilini, iç kontrol odaklı eğitim müfettişlerinin ise yönlendirici
olmayan denetim stilini daha çok tercih ettikleri belirlenmiştir. Kontrol odağına göre eğitim
müfettişlerinin işbirlikli denetim stiline ilişkin tercihleri arasında anlamlı fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, denetim stilleri, eğitim müfettişi, kontrol odağı

Kaynakça

• Anderson, A., Hattie, J., & Hamilton, R. J. (2005). Locus of control, self-efficacy, and motivation in different schools: Is moderation the key to success? Educational Psychology, 25(5), 517-535.
• Anderson, C. R., & Schneier, G. E. (1978). Locus of control, leader behavior and leader performance among management student. Academy of Management Journal, 21, 690-698.
• Askanasy, N. M. (1991). Supervisors’ responses to subordinate performance: Effect of personal-control orientation and situational control. The Journal of Social Psychology, 131(4), 525-544.
• Autry, L. B., & Langenbach, M. (1985). Locus of control and self-responsibility for behavior. Journal of Educational Research, 79(2), 76-84.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: PegemA Yayıncılık. Biondo, J., & MacDonald, A. P. (1971). Internal-external locus of control and response to influence attempts. Journal of Personality, 39(3), 407-419.
• Blau, G. (1993). Testing the relationship of locus of control to different performance dimensions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 66, 125-138.
• Blumberg, A. (1980). Supervisors & teachers: A private cold war. California: McCutchan Publishing Corporation.
• Blumberg, A., & Weber, W. A. (1968). Teacher morale as a function of perceived supervisor behavioral style. Journal of Educational Research, 62(3), 109-113.
• Burgaz, B. (1995). İlköğretim kurumlarının denetiminde yeterince yerine getirilmediği görülen bazı denetim rolleri ve nedenleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 127-134.
• Chen, J-C., & Silverthorne, C. (2008). The impact of locus of control on job stress, job performance and job satisfaction in Taiwan. Leadership & Organization Development Journal, 29(7), 572-582.
• Cheng, Y. C. (1994). Locus of control as an indicator of Hong Kong teachers’ job attitudes and perceptions of organizational characteristics. Journal of Educational Research, 87(3), 180-188.
• Clarke, A., & Collins, J. B. (2004). Glickman’s supervisory belief inventory: A cautionary note. Journal of
• Curriculum and Supervision, 20(1), 76-87.
• Çetinkanat, C. & Sağnak, M. (2010). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin denetim stillerine ilişkin tercihleri. 2. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresinde Sunulan Bildiri, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. Bildiriler Kitabı, 85-93.
• Dağ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RİDKOÖ) nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26), 10-16.
• Deniz, M. E., Traş, Z., & Aydoğan, D. (2009). Akademik erteleme ve denetim odağının duygusal zeka açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 607-632.
• Durand, D. E., & Nord, W. R. (1976). Perceived leader behavior as a function of personality characteristics of supervisors and subordinates. Academy of Management Journal, 19, 427-438.
• Gebhard, J. G. (1984). Models of supervision: Choices. TESOL Quarterly, 18(3), 501-514.
• Glickman, C. D. (1990). Supervision of instruction: A developmental approach. Boston: Allyn and Bacon.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2004). Supervision and instructional leadership: A developmental approach. New York: Pearson Education, Inc.
• Goodstadt, B. E. & Hjelle, L. A. (1973). Power to powerless: Locus of control and the use of power. Journal of Personality and Social Psychology, 27(2), 190-196.
• Johnson, A. L., Luthans, F., & Hennessey, H. W. (1984). The role of locus of control in leader influence behavior. Personnel Psychology, 37, 61-75.
• Karagözoğlu, G. (1977). İlköğretimde teftiş uygulamaları. (Yayınlanmamış araştırma), Ankara.
• Kirkcaldy, B. D., Shephard, R. J., & Furnham, A. F. (2002). The influence of type A behavior and locus of control upon job satisfaction and occupational health. Personality and Individual Differences, 33, 1361-1371.
• Klein, J., & Wasserstein-Warnet, M. (2000). Predictive validity of the locus of control test in selection of school administrators. Journal of Educational Administration, 38(1), 7-24.
• Martin, R., Thomas, G., Charles, K., Epitropaki, O., & McNamara, R. (2005). The role of leader-member exchanges in mediating the relationship between locus of control and work reactions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78, 141-147.
• Mitchell, T. R., Smyser, C. M., & Weed, S. E. (1975). Locus of control: Supervision and work satisfaction. Academy of Management Journal, 18(3), 623-631.
• Nystrom, P. C. (1982). Managers’ personalities and their leadership perceptions. Social Behavior and Personality, 10(2), 189-195.
• Ovando, M. N. (2000). Collaborative supervision: Implications for supervision research and inquiry. In J. Glanz & L. Behar-Horenstein (Eds.), Paradigm debates in curriculum and supervision. Modern and postmodern perspectives. (pp.108-125). Westport: Greenwood Publishing Inc.
• Öz, F. (1977). Türk eğitim sisteminde ilköğretim müfettişlerinin rolü. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Parkay, F. W., Greenwood, G., Olejnik, S., & Proller, N. (1988). A study of the relationships among teacher efficacy, locus of control, and stress. Journal of Research and Development in Education, 21(4), 1322.
• Robbins, S. P. (1986). Organizational behavior: Concepts, controversies, and applications. New Jersey: Prentice-Hall.
• Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28.
• Rotter, J. B. (1990). Internal versus external control of reinforcement. A case history of a variable. American Psychologist, 45(4), 489-493.
• Rucker, M. H., & King, D. C. (1985). Reactions to leadership style as a function of locus of control and ascendancy of subordinates. Social Behavior and Personality, 13(1), 91-107.
• Seçkin, N. (1987). Teftişte yeni gelişmeler. Çağdaş Eğitim, 121, 12-17.
• Shautz, D. (1995). Women supervisors have a greater understanding of what take place in classrooms than men. Education, 116(2), 210-214.
• Spector, P. E. (1982). Behavior in organizations as a function of employee’s locus of control. Psychological Bulletin, 91(3), 482-497.
• Türker, M. V., & İnel, M. N. (2012). The effect of locus of control orientation on perceived individual innovativeness: An empirical research in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 879888.