ABSTRACT

Yıl 2008, Cilt: 27 Sayı: 27, 99 - 117, 20.12.2013

Hilal Çelik Halil Ekşi

Öz

Discourse analysis takes its place within a larger body of social and cultural research
that is concerned with the production of meaning through talk and texts. In this study general
principles of discourse analysis and how discourse analysis is used in qualitative research are
mentioned. Theoretical background of discourse analysis based on different fields in social
sciences such as sociology, politic, linguistic, media, psychology, etc... Each of them use
discourse analysis according to their own perspective and scientific methodology. Besides
this they create their rules related with discourse analysis. Hence, it is not easy to gather up
formalization and standardization of discourse analysis in one context. Although approaches
to discourse analysis vary, at the same time they share common rules.
Key words: Discourse, language, discourse analysis

Anahtar Kelimeler

-

SÖYLEM ANALİZİ

Öz

Söylem analiz konuşma ve metinler aracılığıyla oluşan anlam ürünleri ile ilgilenen
geniş kapsamlı sosyal ve kültürel araştırmalar içinde kullanılan bir araştırma yöntemidir.
Bu çalışmada söylem analizinin nitel araştırmalarda nasıl kullanıldığı ve söylem analizinin
temel ilkeleri üzerinde durulmuştur. Söylem analizinin teoriksel arka planında sosyal
bilimlerdeki sosyoloji, psikoloji, dilbilim, medya, siyasal bilimler gibi pek çok farklı alan
yer almaktadır. Bu alanların her biri söylem analizini kendi bakış açılarına ve bilimsel
yöntemlerine dayalı olarak kullanır ve söylem analizine ilişkin kendi kurallarını oluşturur.
Bu nedenle söylem analizini tek bir başlık altında formülleştirmek ve standardizasyonunu
yapmak kolay değildir. Söylem analizine ilişkin yaklaşımların çeşitliliğe rağmen, hepsinin
dayandığı ortak kurallar bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Söylem, dil, söylem analizi

Kaynakça

• Aktulum, K. (2004). Göstergebilim. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (7), 1-12.
• Arslan, Z. (2001). Postmodern söylem ve insan hakları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakülte Dergisi, 56 (1), 1-22.
• Atay, H. (2007). Söylem analizi kavramının yapıları ve işlem akışı. A.Yüksel., B. Mil., Y. Bilim. (Ed.), Nitel araştırma: neden, nasıl, niçin içinde (169-180). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Barker, C.& Galasinski, D. (2001). Cultural studies and discourse analysis: a dialogue on lnaguage and identity. London: Sage
• Becermen, M. (2004). Dılthey, Heıdegger ve Gadamer’de anlama sorunu. Uludağ. Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (6), 35-66.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bolay, H.,S. (1998). Postmodernite. postmodernizm. Yeni Türkiye. 21. y.y. Özel Sayı. 19, 519-524. Cohen, L., Manion, L., K, Morrison. (2005). Research methods in education. (5th ed.). London: Routledge Falmer
• Elliott, R. (1996). Discourse analysis: exploring action, function and conflict in social texts. Marketing Intelligence & Planning. 14, 6, 65.
• Gee, P. J. (1999). An introduction to discourse analysis: theory and method. (1st ed.). London: Routledge.
• Hesapçıoğlu, M. (1998). Modernizmden postmodernizme eğitim anlayışları ve okulun geleceği. Yeni Türkiye. 21. y.y. Özel Sayı. 19, 813-820.
• Kasapoğlu, A. (1992). Sosyolojide hermeneutik uygulamaları. Felsefe Dünyası Dergisi, 5, 59-71.
• Mil, B. (2007). Nitel araştırmalarda söylem analizi ve ilkeleri. A.Yüksel., B. Mil., Y. Bilim. (Ed.), Nitel araştırma: neden, nasıl, niçin içinde (s.157-167).Ankara: Detay Yayıncılık.
• Neuman, W., L. (2008). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar. (Çev: S. Özge) İstanbul: Yayın Odası.
• Orkunoğlu, Y. (2007). Neitzsce ve postmodernizmin gerçek yüzü. İstanbul: Ceylan Yayınları. 117
• Parker, I. (1990). Real thing: discourse, context and practice. Philosophical Psychology, 3 (2), 189-204.
• Parker, I. (2002). Discourse analysis. P. Banister., E. Burman., I. Parker., M.Taylor., C. Tindal. In. Qualitative Methods in Psychology: A Research Guide.(pp.92-108). Buckingham: Open University Press
• Potter, W., J. (1996). An analysis of thinking and research about qualitative methods. Lawrence Erlbaum Associates.
• Potter, J., & Wetherell, M. (1987). Discourse and social psychology: Beyond attitudes and behaviour, London: Sage.
• Punch, K., F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: nicel ve nitel yaklaşımlar. ( Çev: D.Bayrak, H.B.Arslan, Z. Akyüz ). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1998) Rıfat, M. (1998). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları 1. İstanbul: Y.K.Y.
• Sözen, E. (1999). Söylem: belirsizlik, mübadele, bilgi, güç ve refleksivite. İstanbul: Paradigma Yayınları. Tonkiss, K. (2006). Analysis text and speech: content and discourse analysis. C. Seale, (2nd ed.). In. Researching Society and Culture. (367-383). Lodan:Sage
• Tura, S. (2005). Freud’dan Lacan’a psikanaliz.(3. Baskı.). İstanbul: Kanat Kitap.
• Van Dijk, T. (2003). Critical discourse analysis. D.Schiffrin., D. Tannen, & E., H. Hamilton (Ed.), In The Handbook of Discourse Analysis. (352-372). Oxford: Blakwell Publishing.
• Wodak, R. & Meyer, M. (2002). Methods of critical discourse analysis. London: Sage Publications. Wood, L., A. & Kroger, R., O. (2000). Doing discourse analysis: methods for studying action in talk and text. Lodan: Sage
• Wooffitt, R. (2005). Conversation analysis and discourse analysis: a comparative and critical introduction. Lodan: Sage