The Professional Competencies of School Administrators for Supporting Children in Need of Protection in Schools

Yıl 2014, Cilt: 39 Sayı: 39, 97 - 119, 06.01.2015

Zuhal İnce Aytül Kasapoğlu Serhat Sezek

Öz

Children who have lost a parent or both parents for whatever reason may be defined as children
who are in need of protection. Also, children in need of protection may encounter obstacles in
life due to the breakdown of the family, financial problems and due to physical and mental health
problems. The state of the country is responsible for supporting these children while providing
resources for their healthy development. These responsibilities are fulfilled by the Turkish Social
Service and Children Protection Institution. The aim of this study is to portray the situation of
school administrators that serve in Yozgat in terms of the professional competencies which are
required for dealing with the problems of children in need of protection. This qualitative study
utilizes purposeful sampling. Open-ended questionnaires are used to collect the data. The sample
of the study consists of 13 school administrators who work in different schools that children in
need of protection attend within the academic year 2012-2013. The results of the study show
that these children are labeled and excluded by their peers. They also socialize with mainly other
children who are in need of protection. Because of the weak familial relations, these children
experience problems with their lives. School administrators in high schools have little influence
over vulnerable children. Although the school administrators are aware of the problems, they are
not unable to find permanent solutions. In this light, school administrators in primary and high
schools need to identify these children and their problems while recognizing the familial relations
of vulnerable children. In relation to that, it is crucial for school administrators to put forward
solutions and remedies after the initial diagnosis of the situation.
Keywords: Children in need of protection, school administrators, professional competencies

Anahtar Kelimeler

Children in need of protection, school administrators, professional competencies

Korunmaya Muhtaç Kimsesiz Çocukların Devam Ettikleri Okulların Yöneticilerinin Bu Çocukların Sorunlarına ve Sorunların Çözümlerine Yönelik Mesleki Donanımları

Öz

Korunmaya muhtaç çocuklar herhangi bir nedenle annesini, babasını veya her ikisini de kaybetmiş
veya ailenin parçalanması, maddi olanaksızlıklar, anne-babanın sağlık ve psikolojik durumlarından
dolayı, aileleri ile birlikte yaşamalarında engeller oluşmuş kişilerdir. Devlet, bu durumlarda
kimsesiz çocuklara sahip çıkmak, onların gelişimlerini en iyi şekilde sağlamakla görevlidir.
Ülkemizde bu görev Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ile gerçekleştirilmektedir.
Bu araştırma ile Yozgat ili ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki eğitim yöneticilerinin
okullarında bulunan korunmaya muhtaç çocukların sorunlarına ve sorunların çözümlerine
yönelik mesleki donanımları betimlenmeye çalışılmıştır. Bunun için nitel araştırma yapılmış,
amaçlı örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Veri toplamak için kullanılan görüşme formu açık
uçlu sorulardan oluşturulmuştur. Araştırma için görüşülen çalışma grubu, 2012-2013 eğitim-
öğretim yılında Yozgat ilinde, korunmaya muhtaç çocukların devam ettikleri on üç okulda görev
yapan on üç okul yöneticisidir. Yapılan araştırma sonucunda; kimsesiz çocukların okullarda
etiketlenmiş durumda oldukları, dışlandıkları ve bunlara tepki olarak çevrelerinde kendileri
gibi olan diğer kimsesiz çocuklara sığınarak gruplaşma yarattıkları ortaya çıkmaktadır. Kimsesiz
çocuklarda, aile yaşantısından uzak kalmaları nedeniyle sosyal yaşantı eksiklikleri görülmektedir.
Okul yöneticilerinin bu çocuklar üzerinde özellikle ortaöğretim okullarında etkililikleri zayıftır.
Okullarındaki eğitim-öğretim faaliyetleri içerisinde bu öğrencilerin sorunlarının farkındadırlar
ancak bu sorunlara köklü çözüm bulacak durumda değildirler. Bu doğrultuda ilköğretim ve
ortaöğretim kurumlarındaki eğitim yöneticilerinin okullarında bulunan korunmaya muhtaç çocukların sorunlarını tanıyabilmeleri, bu çocuklar ile aileleriyle birlikte yaşayan çocuklar
arasındaki ilişki durumlarını tespit edebilmeleri ve bu sorunların çözümlerine yönelik neler
yapılabileceği üzerine fikir geliştirebilmeleri önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Korunmaya muhtaç çocuk, okul yöneticileri, mesleki donanım

Kaynakça

• Ainsworth, M.D.S., & Bell, S. M. (1970). Attachment, exploration, and separation; Illustrated by the beehavior of one-year-olds in a strange situation. Child development, 41,49-67.
• Elmacı, D. (2010). Günümüzün yetim kalan kuruluşları: yetiştirme yurtları, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 949-970
• Ersoy, Ş. (2001). Çocuk yuvasında kalanlarla ailesiyle yaşayan dokuz-on bir yaş grubundaki çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi, (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara,
• Fidan, M. (2005). Sosyal hizmetler çocuk esirgeme kurumu çocuk yuvalarında barınan çocukların WISC-R skorlarının değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Holstein, J. A. & Gubrium, J. F. (1996). Phenomenology, ethnomethodology and interpretive practice. strategies of qualitative inquiry. Norman K. Denzin ve Yvonna S. Lincoln (Editörler). London: Sage Publication.
• Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,  22, 82-93.
• Kalaycı, H. (2007). Yetiştirme yurtlarındaki çocuklarda sosyal dışlanma riski, (Yayınlanmamış doktora tezi), Sakarya Üniversitesi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2011). Çocuk hakları ve hukuku, Ankara: MEB. Morgan, C.T. (2009). Psikolojiye giriş, (Çev. Ed. S. Karakaş), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Öcal, A. & Kemerkay, G. (2011).Yetiştirme yurdunda kalmış yetişkinlerin devlet ve vatandaşlık algıları üzerine nitel bir araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 63-82.
• Öztürk, S. (2004). Siyasal toplumsallaşma ve çocuk: Ankara’da ilköğretim çağı öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırma, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Yıl 5, Özel Sayı 57, Ankara: MEB Yayınları.
• Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yazıcı, E. (2012). Korunmaya muhtaç çocuklar ve çocuk evleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 499-525