Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Rehberlik ve Psikolojik Danışma Çalışmalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 55 Sayı: 55, 219 - 242, 29.01.2022

Duygu Yalman Polatlar Muhammet Übeydullah Öztabak

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1012577

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalarının rehber öğretmenler/psikolojik danışmanlar tarafından değerlendirilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, İstanbul’da bulunan 10’u özel, 10’u devlet okulunda görev yapan 20 psikolojik danışmandan oluşmaktadır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan görüşme soruları ile toplanan veriler, betimsel analiz yaklaşımı ile çözümlenmiştir. Araştırmada, rehberlik program bilgisi, rehberlik programının uygulanması, okul öncesi öğretmeni ile iş birliği, lisans eğitiminde alınan dersler olmak üzere dört ana temaya yer verilmiştir. Psikolojik danışmanlar, rehberlik ve psikolojik danışmanlık çalışmalarına çok önem vermektedirler fakat buna rağmen okul öncesi rehberlik programından haberdar olmayanlar da bulunmaktadır. Psikolojik danışmanlar bu kademede, rehberlik programına özel zaman ayırmamakta, sadece okul öncesi öğretmeninin yönlendirmesiyle çalışma yapmaktadırlar. Psikolojik danışmanların okul öncesi öğretmeni ile iş birliğinde çalışmaya çok önem verdikleri görülmektedir. Aynı zamanda profesyonel müdahale gerektirmediği sürece okul öncesi öğretmeninin de rehberlik çalışmalarına katılması gerektiğini düşünmektedirler. Bu sonuçlara ek olarak, psikolojik danışmanlar lisans eğitiminde okul öncesi eğitimle ilgili derslere yeterince yer verilmediğini belirtmişlerdir. Okul öncesi eğitimle ilgili daha fazla ders aldıklarında müfredata daha hâkim olacaklarını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik, rehber öğretmen, psikolojik danışman, rehberlik programı, okul öncesi eğitim.

Evaluation of Guidance and Psychological Counseling Studies in Preschools

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalarının rehber öğretmenler/psikolojik danışmanlar tarafından değerlendirilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, İstanbul’da bulunan 10’u özel, 10’u devlet okulunda görev yapan 20 psikolojik danışmandan oluşmaktadır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan görüşme soruları ile toplanan veriler, betimsel analiz yaklaşımı ile çözümlenmiştir. Araştırmada, rehberlik program bilgisi, rehberlik programının uygulanması, okul öncesi öğretmeni ile iş birliği, lisans eğitiminde alınan dersler olmak üzere dört ana temaya yer verilmiştir. Psikolojik danışmanlar, rehberlik ve psikolojik danışmanlık çalışmalarına çok önem vermektedirler fakat buna rağmen okul öncesi rehberlik programından haberdar olmayanlar da bulunmaktadır. Psikolojik danışmanlar bu kademede, rehberlik programına özel zaman ayırmamakta, sadece okul öncesi öğretmeninin yönlendirmesiyle çalışma yapmaktadırlar. Psikolojik danışmanların okul öncesi öğretmeni ile iş birliğinde çalışmaya çok önem verdikleri görülmektedir. Aynı zamanda profesyonel müdahale gerektirmediği sürece okul öncesi öğretmeninin de rehberlik çalışmalarına katılması gerektiğini düşünmektedirler. Bu sonuçlara ek olarak, psikolojik danışmanlar lisans eğitiminde okul öncesi eğitimle ilgili derslere yeterince yer verilmediğini belirtmişlerdir. Okul öncesi eğitimle ilgili daha fazla ders aldıklarında müfredata daha hâkim olacaklarını ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Guidance, school counselor, psychological counselor, guidance and counseling program, preschool education.

Kaynakça

• Akgün, E. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin bakış açısıyla anasınıflarındaki rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 9(2), 474-483. http://ilkogretim-online.org.tr
• Altunışık, R., Çoşkun, R., Yıldırım, E. ve Bayraktaroğlu, S. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Ardıç- Ünüvar, Ü. (2011). Okul öncesi eğitimde kalitenin geliştirilmesine ilişkin idareci, öğretmen ve veli görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bakırcıoğlu, R. (2005). Rehberlik ve psikolojik danışma. (7. Baskı). Ankara: Anı Yayınları.
• Bilgin, H. (2010). Okul öncesi eğitimde aile ile iletişim ve ailelere rehberlik. Gülden Uyanık Balat (Ed.), Okul Öncesi Eğitime Giriş içinde, Ankara: Pegem Akademi.
• Beesley, D. (2004). Teachers’ perceptions of school counselor effectiveness: Collaborating for student success. Education, 125(2), 259-271.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karedeniz, Ş., Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Clark, M. A., & Amatea, E. (2004). Teacher perceptions and expectations of school counselor contributions: Implications for program planning and training. Professional School Counseling, 8(2), 132-140.
• Eren, R. (2014). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi ve bağımsız anaokullarındaki rehberlik ve psikolojik danışma faaliyetlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Konya.
• Erkan, S. (2006). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Ankara: Nobel Yayın.
• Gökçakan, Z. (2008). Eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanın değişen işlevi ve gelişimsel rehberlik yaklaşımı (Ed. T. Bozkurt, M. Uluğ ve M.S. Özden). Eğitim Psikolojisi Sempozyum Kitabı.
• Güler, M. ve Çapri, B. (2019). Öğretmenlerin okul öncesi rehberlik programına ilişkin görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 9(2), 523-546.
• Hatunoğlu, A., & Hatunoğlu, Y. (2006). Okullarda verilen rehberlik hizmetlerinin problem alanları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 333-338.
• Hoffman, L. R. (1991). Developmental counseling for prekindergarten children: A preventive approach. Elementary School Guidance & Counseling, 26(1), 56-67.
• Kaçar, A. Ö. ve Doğan, N. (2007). Okul öncesi eğitimde bilgisayar destekli eğitimin rolü. Akademik Bilişim Konferansı. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kardeş, S. (2014). Okul öncesi eğitim kurumu yönetici ve öğretmenlerinin rehber öğretmenlerin rollerine ilişkin algılarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• MEB (2012). Okul öncesi eğitim rehberlik programı. http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/programlar/ilkogretim/rehberlik_ok uloncesi.pdf adresinden erişildi.
• Memduhoğlu, H. B. ve Dalçiçek, E. (2016). Öğretmenlerin rehberlik servisine yönelik metaforik algıları. The Journal of Academic Social Sciences Studies, (47), 137-148.
• Özabacı, N. (2014). Öğretmen ve öğretmen adayları için rehberlik. İçinde İşmen-Gazioğlu, E. ve Mertol-İlgar, Ş. (Eds.), Rehberlikte Hizmet Türleri (ss: 43-73). (Dördüncü baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Öztabak, M. Ü. (2018). Examination of the perceptions on the view of preschool teachers about school counselor. Journal of Education and Training Studies, 6(6), 13-24.
• Tekin, G. (2012). Counseling and guidance services in early childhood education: the case of public preschools in Malatya, Turkey. US-China Education Review B, 2(10), 875-880.
• Yeşilyaprak, B. (2016). Eğitimde rehberlik hizmetleri (Gelişimsel Yaklaşım). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Genişletilmiş 9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.