Kitap Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin Ebeveyn Örneklemi ile Yapılan Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 60 Sayı: 60, 120 - 139, 28.06.2024

Ayşenur Ulusoy Ünlü , Mübeccel Gönen , Emine Gülen Ulusoy

Öz

Düşünen, duyarlı, sosyal becerileri gelişmiş bir birey olabilmenin temelinde okuma ve okuduğunu anlama gelir. Ayrıca basılı materyallere ilgi duyma ve onları okumaya karşı olumlu tutum okuma başarısı ile ilişkilidir. Bu araştırmanın amacı Doğan ve Çermik (2016)’in öğretmen adayları örneklemi ile geliştirmiş olduğu 36 maddeden oluşan Kitap Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin 3-5 yaş arası çocuğu bulunan ebeveynlerle ile yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmasıdır. Çalışma yaşları 24 ile 50 arasında değişen 323 ebeveyn ile yürütülmüştür. Ölçeğin ilk forumunda (Doğan ve Çermik, 2016) 36 madde ve dört faktörlü yapı bulunmaktadır ve yapılan analizler sonucunda madde sayısında ve faktör yapısında bir değişiklik olmamış ve madde ayırt edicilikleri anlamlı bulunmuştur. Ölçeğin tamamına ait iç tutarlılık katsayısı 0,91 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin 3-5 yaş arası çocuğu bulunan ebeveynler için de geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

kitap okuma, tutum, ebeveyn

Validity and Reliability Study of the Attitudes towards Reading Scale with a Sample of Parents

Öz

Reading and reading comprehension are the basis of being a thinking, sensitive individual with developed social skills. In addition, interest in printed materials and positive attitude towards reading them are related to reading success. The aim of this study is to conduct a validity and reliability study of the Attitudes Toward Reading Scale consisting of 36 items developed by Doğan and Çermik (2016) with a sample of pre-service teachers with parents who have children aged 3-5 years. The study was conducted with 323 parents aged between 24 and 50. The first version of the scale (Doğan & Çermik, 2016) had 36 items and a four-factor structure, and the number of items and factor structure remained unchanged and item discriminations were found to be significant. The internal consistency coefficient of the entire scale was calculated as 0.91. As a result of the analyses, the scale was found to be a valid and reliable measurement tool for parents with children aged 3-5 years.

Anahtar Kelimeler

Reading book, attitude, parent

Kaynakça

• Bandura, A. (1976). Social learning theory. Englewood Cliffs Prentice Hall.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. In D. Marks (Ed.), The health psychology reader. (s. 94-106). Englewood Cliffs,.Prentice Hall.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 001-214.
• Byrne, B. M. (2009).Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, andprogramming(2nd ed.). Routledge/Taylor & Francis.
• Cecil Smith, M. (1990). A longitudinal investigation of reading attitude development from childhood to adulthood. The Journal of Educational Research, 83(4), 215-219.
• Choi, K., & Kim, J. (2020). Parental attitudes toward reading and children’s literacy skills: A meta-analysis. Early Childhood Research Quarterly, 51, 177-188.
• Collins, N. D. (1996). Motivating Low Performing Adolescent Readers. ERIC Digest.
• Conlon, E. G., Zimmer Gembeck, M. J., Creed, P. A., & Tucker, M. (2006). Family history, self‐perceptions, attitudes and cognitive abilities are associated with early adolescent reading skills. Journal of research in reading, 29(1), 11-32.
• Cunningham, A. E., & Stanovich, K. E. (1998). What reading does for the mind. American Educator, 22(1-2), 8-15.
• Çakmak, T., & Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Çapa Aydın, Y., & Balcı, A. (2019). İlköğretim öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve etkileyen faktörler. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 211-229.
• Çelik, H. E., & Yılmaz, V. (2013). Yapısal eşitlik modellemesi temel kavramlar uygulamalar programlama. Anı Yayıncılık.
• Dean, S. J., & Trent, J. A. (2002). Improving Attitudes Toward Reading.Dissertation Theses. Saint Xavier University.
• Demir Lira, Ö., Applebaum, L. R., Goldin‐Meadow, S., & Levine, S. C. (2019). Parents’ early book reading to children: Relation to children's later language and literacy outcomes controlling for other parent language input. Developmental science, 22(3), e12764.
• Development Analytics (2017). Türkiye'de 0-6 yaş arası çocuğun durumu. Anne Çocuk Eğitim Vakfı
• Doğan, B., & Çermik, H. (2016). Kitap okumaya yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education Sciences, 11(3), 168-183.
• Duursma, E. (2014). The effects of fathers' and mothers' reading to their children on language outcomes of children participating in early head start in the United States. Fathering: a journal of theory and research about men as parents, 12 (3), 283-302.
• Evans, M. A., & Shaw, D. (2020). Home reading environment and children's early reading development: Evidence from a multilevel meta-analysis. Developmental Review, 55, 100885.
• Farrant, B. M., & Zubrick, S. R. (2013). Parent–child book reading across early childhood and child vocabulary in the early school years: Findings from the Longitudinal Study of Australian Children. First Language, 33(3), 280-293.
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. (2022). How to design and evaluate research in education. (11.baskı)(s.343-356).McGraw-Hill Education.
• Gardner, R. C. (1985). Social Psychology and Social Language Learning: The Role of Motivation and Attitudes. Edward Arnold Inc.,
• George, D. & Mallery, P. (2010) SPSS for Windows step by Step: A simple guide and reference 17.0 Update(10.baskı). Pearson,
• Güneş, F., & Susar Kırmızı, F. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(2), 196-212.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2009). Multivariate data analysis (7th ed). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
• Hinkle, D. E., Wiersma, W. ve Jurs, S. G. (2003). Applied statistics for the behavioral sciences.Houghton Mifflin College Division,663.
• Hutton, J. S., Horowitz-Kraus, T., Mendelsohn, A. L., DeWitt, T., & Holland, S. K. (2015). Home Reading Environment and Brain Activation in Preschool Children Listening to Stories. Pediatrics,136(3), 466–478.
• Işıkoğlu, N., & Şimşek, Z. C. (2022). Ebeveyn-çocuk birlikte okuma alışkanlıkları, etkinlikleri ve sosyoekonomik faktörlerin dil gelişimine olan etkileri. Journal of National Education, 51(233).
• İpek Eğilmez, N., & Özşavli, G. (2018). Kitap okumaya yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 13, 11.
• Jiménez-Pérez, E., Barrientos-Báez, A., Caldevilla-Domínguez, D., & Gómez-Galán, J. (2020). Influence of mothers’ habits on reading skills and emotional intelligence of university students: Relationships in the social and educational context. Behavioral Sciences, 10(12), 187.
• Kahyaoğlu, M. (2011). Çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İlköğretim Online, 10(3), 1056-1065.
• Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas, (7), 95-112.
• Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
• Kurnaz, H. (2019). Okuma iç motivasyonu ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 234-250.
• Lee, S.Y. & Stevenson, H.W. (2008). Influence of student engagament on the development of reading literacy: A longitudinal study. International Journal of Educational Research, 47(6), 299-312.
• Lee, J., & Kim, J. (2021). Longitudinal relations between reading motivation and reading achievement: The moderating role of gender. Journal of Educational Psychology, 113(1), 50–65.
• Mol, S. E., Bus, A. G., De Jong, M. T., & Smeets, D. J. (2008). Added value of dialogic parent–child book readings: A meta-analysis. Early education and development, 19(1), 7-26.
• Özbay, M., & Uyar, Y. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için okumaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması özet. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(2), 1C0048.
• Özdemir, S., & Akkaya, N. (2014). Ortaöğretim öğrencileri için okumaya yönelik tutum ölçeği, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 44(203), 55-73.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. Retrieved from http://des.emory.edu/mfp/effchapter.html
• Pang, E.S., Muaka, A., Bernhardt, E.B., & Kamil, M.L.(2003). Teaching reading. The International Bureau of Education.
• Pfost, M., Schiefer, I. M., & Artelt, C. (2016). Intergenerational continuity in attitudes toward reading and reading behavior. Learning and Individual Differences, 51, 179-188.
• Sangkaeo, S. (1999). Reading Habit Promotion in ASEAN Libraries. 65. IFLA Council and General Konferansı’nda Sunulan Bildiri. 20 - 28 Ağustos 1999, Bangkok, Tayland.http://www.ifla.org./IV/ifla65/papers/091-114e.htm.(Erişim Tarihi Kasım,2023).
• Sénéchal, M., & LeFevre, J.-A. (2002). Parental ınvolvement in the development of children's reading Skill: A five-year longitudinal study. Child Development,73(2), 445–460.
• Sever, S., Karagül, S., & Doğan-Güldenoğlu, B. N. (2017). Öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi. HAYEF Journal of Education, 14(1), 47-69.
• Smith, M. B. (1968). Attitude change. International Encyclopedia of The Social Sciences, 1(17), 458-467.
• Susar Kırmızı, F., & Yurdakal, İ. H. (2021). Öğretmen adayları için dijital okumaya yönelik tutum ölçeği (dotö): geçerlik güvenirlik çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51), 137-159.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş:(temel ilkeler ve LISREL uygulamaları). Ekinoks.
• Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(21), 30-39.
• Tezel Şahin, F., & Tutkun, C. (2016). Okul öncesi dönemde anne, baba, çocuk ve kitap. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2373-2390.
• Ülgen, G. (2022). Eğitim Psikolojisi Kavramlar, İlkeler, Yöntemler, Kurumlar ve Uygulamalar. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ünal, F. T., & Yiğit, A. (2019). Çocuklarda okuma kültürünün oluşmasında ailenin etkisi. International Journal of Language Academy, 2(5), 308-322.
• Vadon, A. M. (2000). Gender and Cultural Differences in Attitude toward Reading in an Adult Population. Dissertation Theses. Kean University.