YERİNDEN EDİLMİŞLİĞİN COĞRAFİ ANALİZİ: KİLİS’TE SURİYELİ SIĞINMACILAR

Yıl 2016, Sayı: 34, 118 - 133, 29.10.2016

ÖMER FARUK İncili İLHAN OĞUZ Akdemir

Öz

2011 yılındaki Suriye’deki iç çatışmalar sonucunda yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edilmiştir. Bunun 3 milyona (2.743.497) yakını ise bugün Türkiye’nin 81 iline yayılmış bulunmaktadır. Göçmenlerin en önemli göç rotası üzerinde yer alan Kilis’te hızlı artan nüfusun getirmiş olduğu baskı sebebiyle birtakım değişimler görülmüştür.

Suriyeli sığınmacı noktasında Kilis’i önemli kılan kendi nüfusunun iki katı bir nüfusa ev sahibi yapıyor olmasıdır. Çalışma sahasını önemli kılan diğer bir nokta ise Türkiye’ye dağılmış Suriyeli sığınmacı nüfusun büyük bir bölümünün geçiş noktası olmasıdır. Araştırmanın amacı, gerçekleşen zorunlu göç dalgasındaki kaynak bölgeleri ve göçe katılanların nüfus özelliklerini ortaya koyarak, kitleleri göçe zorlayan temel faktörleri belirlemektir. Ayrıca bu zorunlu göçte, hedef olarak seçilen Kilis’in nasıl etkilendiği ortaya konulmuştur.

Çalışma 300 Suriyeli sığınmacıya yapılan anket sonucu ortaya çıkarılmıştır. Anket yapılan sığınmacı nüfusun yarısı şehir içerisinde ikamet edenlerden, diğer yarısı ise Elbeyli Beşiriye ve Öncüpınar konteyner kentlerinde ikamet edenlerden oluşmaktadır. Çalışmada bulgular indirgemeci yöntemle ele alınmıştır. Ayrıca ilerlemeci yöntemle de gelecekteki durumlar içinde birtakım öngörülerde bulunulmuştur. Göç sürecini motive eden bir takım teorilerde söz konusudur. Örneğin sığınmacıların göç etmeden Kilis’te var olan tanıdık veya akrabalarının varlığı ağ teorisiyle açıklanabilmektedir. 

Anahtar Kelimeler: Coğrafya, göç, Suriye, sığınmacı, mülteci, Kilis

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, göç, Suriye, sığınmacı, mülteci, Kilis

Kaynakça

• Abadan, U. N. (2002). Bitmeyen Göç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Agblorti, S. K. M. (2006). Refugee-host ınteraction: case of Krisan refugee settlement in Ghana. (Master’s Thesis, Department of Geography and Tourism, University of Cape Coast).
• Akkayan, T. (1979). Göç ve Değişme. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Bauman, Z. (2002). Sosyolojik Düşünmek. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bolat, G. (2013). Kavram tartışmaları etrafında 21 Mayıs 1864 Çerkez sürgünü. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 121-142.
• Buz, S. (2008). Türkiye sığınma sisteminin sosyal boyutu. TBB Dergisi, 76(1), 120-130.
• Chambers, L. (2005). Göç, Kültür, Kimlik. (Çev. İ. Türkmen ve M. Beşikçi). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Civelek, M. (2013). Sosyoloji. 06 Haziran 2016 tarihinde www.rehberlik.biz.tr/dosyalar/sosyoloji.2013 adresinden edinilmiştir.
• Clark, B. (2008). İki Kere Yabancı: Kitlesel İnsan İhracı Modern Türkiye’yi ve Yunanistan’ı Nasıl Biçimlendirdi?. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 17(1), 67-91.
• Deniz, O. (2009). Mülteci hareketleri açısından Van kentinin durumu ve kentteki mültecilerin demografik durumu. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(1), 187-204.
• Erder, S. (2006). Refah Toplumunda Getto. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gürbüz, M., Karabulut, M. & Sandal, E. K. (2003). Türkiye’den yurtdışına yasadışı göçler: Pazarcık (Kahramanmaraş) örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, 8(1), 35-52.
• Haber, (2014). 05 Nisan 2014 tarihinde www. HYPERLINK "http://www.habertum.com/gundem/vali-tapsiz-turkiyede-219-bin-208- suriyeli%20kamplarda-%20kaliyor-h113929.html-h113929.html"habertum.com/gundem/vali-tapsiz-turkiyede-219-bin-208- suriyeli kamplarda- kaliyor-h113929.html-h113929.html adresinden edinilmiştir.
• İçduygu, A. & Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri, 75 Yılda Köylerden Kentlere. Oya Baydar (der.), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Kap, D. (2014). Suriyeli mülteciler: Türkiye’nin müstakbel vatandaşları. Akademik Perspektif Dergisi, 30-35.
• Kara, P. & Korkut, R. (2010). Türkiye’de göç, iltica ve mülteciler. Türk İdare Dergisi, 467(1), 153-162.
• Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47-57.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çeviren: Osman Akınbay- Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, (2014). Suriye’ye komşu ülkelerde suriyeli mültecilerin durumu: bulgular, sonuçlar ve öneriler. 23 Mart 2015 tarihinde http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/2 01452_189tur.pdf adresinden edinilmiştir. ORSAM Rapor No: 189.
• Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi, (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri. Ankara: Rapor No: 195.
• Ozankaya, Ö. (1995).Temel Toplumbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Paksoy, M. (2013). İç Savaştan Kaçarak Kilis’te Yaşamını Sürdüren Suriyelilerin Sosyo-Ekonomik Sorunları Üzerine Bir Araştırma Raporu. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını, No: 1.
• Proudfoot, M. & Lacey, A. R. (2010). Reductionism in the Routledge Dictionary of Philosophy. (Fourth edition). Routledge.
• Şirin-Öner N. A. (2013). Barış inşa sürecinin önemli unsuru: Bosna-Hersek’te yerlerinden edilmişlerin geri dönüşü. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2(1), 1-22.
• Tekeli, İ. (2011). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tok, N. & Korkut, R. (2012). Küreselleşme ve yerinden olma sorununun çevresel güvensizliklere bağlı değişen tabiatı bağlamında iklim mültecileri. Akademik Bakış Dergisi, 32(1), 1-16.
• Türkoğlu, O. (2011). Mülteciler ve ulusal/uluslararası güvenlik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 101-118.
• Uzun, A. (2015). Günümüzün sosyal ve ekonomik sorunu olan Suriyelilerin mülteci ve ekonomi hukuku bakımından değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi, 2015/1, 105-120.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.
• Yaşar, M. R. (2014). Kilis’te Sığınmacı Algısı Toplumsal Otizm ve Ötekileştirme Sürecinin İlk Görünümleri. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını. No: 2.
• Yüceşahin, M. M. & Özgür, E. M. (2006). Türkiye’nin güneydoğusunda nüfusun zorunlu yerinden oluşu: süreçler ve mekânsal örüntü. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(2), 15-35.
• Zizek, S. (2003). Kırılgan Mutlak. İstanbul: Encore Yayınları.