BÖLGESEL İKLİM VERİLERİNE GÖRE KAZDAĞI VE YAKIN ÇEVRESİNDE OLASI SICAKLIK DEĞİŞİKLİKLERİ (2000-2099)

Yıl 2017, Sayı: 36, 271 - 284, 10.07.2017

Berna Hepbilgin , Telat Koç

Öz

Kazdağı sahip olduğu doğal zenginlik,
kuzey ve güney yamacında farklı iklim, doğal ve sosyal yaşamın gelişmiş olması
yönüyle iklim değişikliği araştırmaları açısından önem arz eder. Bu çalışmada
Kazdağı ve yakın çevresinde 2099 yılına kadar sıcaklıklardaki olası
değişikliklerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. İklim değişikliği kavramının iki
temel bileşeninden biri olan sıcaklık değişimlerinin tespitiyle çalışma
alanının doğal ve sosyal zenginliğinde meydana gelebilecek yıkıma karşı
önlemler alınabilmesi ve çalışma bulgularının bu zenginliğin
sürdürülebilirliğine katkı sağlayacağı beklenmektedir. Araştırma kapsamında
Kazdağı ve yakın çevresinde belirlenen istasyonların referans dönemine
(1971-2000) ait yıllık ortalama sıcaklık değerleri kullanılmıştır. Ayrıca
Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından üretilen bölgesel iklim modeli
verilerinden 2016-2040; 2041-2070 ve 2071-2099 dönemlerinin yıllık ortalama
sıcaklık anomalileri kullanılmıştır. Anomali değerlerinin referans döneminden
başlamak üzere bir sonraki dönem sıcaklık değerleri üzerine eklenmesiyle dönem
sonlarının istasyon konumlarındaki sıcaklık değerleri elde edilmiştir. Ardından
bu değerler deniz seviyesine indirgenerek Coğrafi Bilgi Sistemleri yardımıyla
Kazdağı topografyasına 10mx10m boyutunda modellenerek analiz edilmiştir. RCP
4.5 senaryo bulgularına göre referans döneminde toplam alanın %86’sı 10-16 ⁰C
arasında yıllık ortalama sıcaklıklara sahipken, 2099 yılında sahanın %80’i
16-22⁰C arasında sıcaklık değerlerine sahip olmuştur. RCP 8.5
senaryo bulgularına göre ise referans döneminde sahanın %86’sı 10-16 ⁰C
sıcaklık aralığında iken, 2099 yılında sahanın %82’si 16-22 ⁰C
arasında sıcaklıklara sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler

GFDL-ESM2M, RegCM4.3.4, iklim değişikliği, sıcaklık, Kazdağı

Possible Temperature Changes in Kazdağı (Mount Ida) and Its vicinity according to Regional Climate Data (2000-2099)

Öz

Kazdağı (Mt. Ida) is important in terms of climate
change studies due to its different climate and social structure on both slopes
as well as its natural resources. It is aimed to estimate plausible changes in annual
mean temperatures in study area until 2099. It is expected that determined
temperature changes in Mt.Ida will contribute to the sustainability of its
natural and social richness and to the efforts on climate change. In this
study, it is used the annual mean temperature values of 1971-2000 reference
period and regional climate model outputs of 2016-2040, 2041-2070 and 2071-2099
periods both RCP4.5 and 8.5 scenarios obtained from Turkish State
Meteorological Service. Calculated station values were interpolated to the
surface of Mt. Ida at 10mx10m sized and modelled to topography in Geographical
Information Systems and the temperature distribution maps were produced.
According to RCP4.5 scenario findings, 80% of the study area has had 16-21⁰C
temperature range by the year 2099, while 86% of that area was 10-16⁰C
temperature range in reference period. As to RCP8.5 scenario findings, the
16-22⁰C temperature range has been 82% by the year 2099, while 86%
of that area was 10-16⁰C temperature range in 1971-2000.

Anahtar Kelimeler

GFDL-ESM2M, RegCM4.3.4, climate change, temperature, Ida Mount

Kaynakça

• Ahrens, C. D. & Henson, R. (2016). Meteorology Today: An İntroduction To Weather, Climate, And The Environment. (Eleventh Edition).
• Akçakaya, A., Sümer, U. M., Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Gürkan, H., Yazıcı, B., Kocatürk, A., Şensoy, S., Bölük, E., Arabacı, H., Açar, Y., Ekici, M., Yağan, S. & Çukurçayır, F. (2015). Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği. Ankara: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Araştırma Dairesi Başkanlığı, Klimatoloji Şube Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Matbaası.
• Altan, E. & Türkeş, M. (2014). Çanakkale yöresinde oluşan orman yangınlarının hidroklimatolojik karakteristikleri ve iklim değişimleriyle ilişkisi. Ege Coğrafya Dergisi, 20(2), 1-25.
• Ardel, A., Kurter, A. & Dönmez, Y. (1969). Klimatoloji Tatbikatı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, No:1123 Taş Matbaası.
• Demir, Ö. Atay, H., Eskioğlu O., Tuvan A., Demircan, M. & Akçakaya, A. (2013). RCP4.5 senaryosuna göre Türkiye’de sıcaklık ve yağış projeksiyonları. III. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi’nde sunulmuştur.
• Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Yazıcı, B., Gürkan, H., Tuvan, A.& Akçakaya, A., (2014). Türkiye’de yeni senaryolara göre iklim değişikliği projeksiyonları., TÜCAUM-VIII. Coğrafya Sempozyumu’nda sunulmuştur.
• Demircan, M., Demir, Ö., Atay, H., Eskioğlu, O., Yazıcı, B., Gürkan, H., Tuvan, A. & Akçakaya, A. (2014). Yeni senaryolara göre Türkiye akarsu havzalarında iklim değişikliği projeksiyonları. TÜCAUM-VIII. Coğrafya Sempozyumu’nda sunulmuştur.
• Doğan, S. & Tüzer, M. (2011). Küresel iklim değişikliği ve potansiyel etkileri. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 21-34.
• Erinç, S. (1984). Klimatoloji ve Metodları. İstanbul: Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları.
• Gürkan, H., Arabacı, H., Demircan, M., Eskioğlu, O, Şensoy, S. & Yazıcı, B. (2016). GFDL-ESM2M modeli temelinde RCP 4.5 ve RCP 8.5 senaryolarına göre Türkiye için sıcaklık ve yağış projeksiyonları. Coğrafi Bilimler Dergisi 14(2), 77- 88.
• IPCC (2014). Climate Change 2014 Synthesis Report.
• İklim değişikliğinin su kaynaklarına etkisi proje dokümanı – EK4-Marmara Havzası (2016). T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
• İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Proje Dokümanı – EK6-Kuzey Ege Havzası (2016). T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
• Kayhan, M. (2007). Küresel İklim Değişikliği ve Türkiye. 1. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi - TİKDEK 2007 Bildiri Özetleri Kitabı, 81-83.
• Önol, B., Ünal, Y.S. & Dalfes, H.N. (2009). İklim değişimi senaryosunun Türkiye üzerindeki etkilerinin modellenmesi. İTÜ Dergisi, 8(5), 169-177.
• Özel, N. (1999). Kaz Dağları Orman Vejetasyonu Üzerine Fitososyolojik ve Fitoekolojik Araştırmalar. Teknik Bülten No:11, Orman Bakanlığı Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 1-71.
• Şen, Ö.L., Bozkurt, D., Göktürk, O. M., Dündar, B. & Altürk B. (2013). Türkiye’de iklim değişikliği ve olası etkileri. 3. Taşkın Sempozyumu’nda sunulmuştur.
• Turp, M.,T., Öztürk, T., Türkeş, M. & Kurnaz, M. L. (2014). RegCM4.3.5 bölgesel iklim modelini kullanarak Türkiye ve çevresi bölgelerin yakın gelecekteki hava sıcaklığı ve yağış klimatolojileri için öngörülen değişikliklerin incelenmesi. Ege Coğrafya Dergisi, 23(1), 1-24.