YERYUVARI'NDA DOĞAL OLAYLAR VE AFETLER

Yıl 2001, Sayı: 3, 7 - 26, 09.10.2013

Ali Selçuk Biricik

Öz

Litosfer, Hidrosfer ve Atmosfer
'de ayrı ayrı ve bazen bunların müşterek etkileri sonucu farklı görünüm ve
boyutlarda tezahür eden aktivite (doğal olaylar) belirgin özellikleri ile
muhtelif ilim dallarının konusunu oluşturmakta ve böylece önem arz etmektedir.

Epirojenik stildeki hareketler,
Seizm, Volkanizma, Heyelan, Kaya düşmeleri, Erozyon, Sedimantasyon, Süreklilik
gösteren Yüksek ve Düşük sıcaklıklar, Bunaltıcı yakıcı sıcaklık ve Dondurucu
soğuklar, Don hadisesi, Glasiasyon, Çığ düşmeleri, Deniz-Okyanuslarda vukua
gelen akıntı sistemleri, Büyük çapta sualtı heyelânları ve Şiddetli depremlere
bağlı olarak oluşan dev dalgalar (Tsunami) Deniz-Okyanus seviyesinde meydana
gelen âni yükselme ve alçalmalar, Şiddetli kasırgalar, Kum-Toz fırtınaları ,
Hortum, Sürekli esen soğuk ve sıcak rüzgârlar, Uzun süreli yoğun sisler,
Şiddetli sağanak yağışlar Yıldırım düşmeleri, Sel karakterli akışlar, Su
baskınları, Yeraltı suyu seviyesinin yükselişi ve alçalışı, Su çokluğu, Su
yokluğu (şiddetli kuraklık), Sürekli yıldız kaymaları, Güneş sistemi içindeki
gök adalarının zaman zaman birbirine göre coğrafi konumlarında meydana gelen
değişmeler, Gök adalarının birbirinin çekim alanlarına girmesi doğal
olaylardandır.

Gerek İç dinamik, gerekse dış
dinamik âmillere bağlı olarak meydana gelen doğal olaylar, kendi işleyişi
içinde doğaldır. Bunlar, jeolojik zamanlar boyunca, şiddet derecesi değişmekle
birlikte, periyodik, ya da sürekli olarak vuku bulmuş; ve halen de devam
etmektedir. Doğal dengenin tesisi için gerekli olan bu olaylar, insan ve
eserlerine zarar verdiği ve bu zararları önlemede çaresiz kalındığı zaman âfet
adını almaktadır.

Dünyanın nimetlerinden büyük
ölçüde yararlanan insan, Atmosfer ve Hidrosfer ile sarılı Yeryüzünün en yeni ve
en son konuğu olup, yerine göre doğal olayların etkileri karşısında zarar
görmektedir. Yeryüzü, Yer kabuğunun en üst zonu ve bunun da üst seviyesi olan
Topografya Sathıdır. İnsan ve eserleri de Yeryüzü 'nün muhtelif yerlerinde olup
Dünya 'yı motive etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

.

THE NATURAL EVENTS AND CATASTROPHIES ON THE GEOİD

Öz

Activity (natural events),being
formed in lythosphere, hydrosphere and atmosphere seperately and sometimes with
their common effects in variant appearence and dimension, is the subject of
several related sciences and thus its of great importence.

Movements in epyrogenyc style,
Seizm, Volcanic eruption, Rockslide, Erosion, Sedimantation, Continuous low and
high temparature. Too much hot and freezing cold, Freezing, Glassiation,
Snowfalls, Flomng systems In the seas and oceans , Subwater landslide in a
great extent and huge waves in accordance with the violent earthquakes
(Tsunamy), Sudden water increase and decrease in the seas and oceans. Violent
hurricanes, Sand- dust storms, Hurricane,. Continuous hot and cold winds, Long
periods of fog, Violent rainy storms, Thunders, Flows in form of flood\ Water
invasions, The increase and decrease of subground water, Too much water,Lack of
water (violent draught), Continuous star slips, Changes of sky islands in the
solar system to each other in terms of geographical positions, Entering
one-another 's pulling zone of sky islands are among natural events.

Natural events which take place
due togither internal or external dynamics, are natural in its terms. They have
happened through the geological periods in varient vilonce degrees continuously
and are stili going on. These events which are necessary to provide balance in
nature are called “disaster” in case they are harmfull for people and their
works and when they are impossible to be overcome.

Human beings who take the
benefits of nature in a great extent, are damaged by the negative effects of
natural events in some cases. Human beings are the newest and the last guests
of the earth which is surrounded by hydrosphere and atmosphere.

Surface of the earth is the upper
zone of the earth and it is the upper part called “topography” Human Beings and
their works are in severalparts of the earth and motivate the world. 

Kaynakça

• DERRUAU, M.-1967: Precis de Geomorphologie. Masson, 6° ed. Paris.
• ERGİN, K.-GÜÇLÜ, U. - UZ, Z.- 1967: Türkiye ve Civarının Deprem Katalogu. İst. Tek. Üniv. Mad. Fak. Yay. No. 24, İstanbul.
• HOŞGÖREN, M. Y.-NİŞANCI, A.-SELÇUK BİRİCİK, A.-BİLGİN, A.- 1984: 30 Ekim 1983 Erzurum-Kars Depremi. Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum.
• KOÇMAN,A.- KAYAN, İ. ve diğerleri- 1996: İzmir' de 3-4 Kasım 1995 Karşıyaka Sel Felaketi. Ege Üniv. İzmir Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayım No:l. İzmir.
• RITTMANN, A.-1963: Les Volcans et leur activite Masson et Çie, Editeurs. Paris.
• SELÇUK BİRİCİK, A.- 1985: Sarayköy ( Konya) Civarında Erozyon ve Önlemleri. İst. Üniv. Ed. Fak. Coğr. Böl. Coğr. Derg. Sayı:l, s. 173-180. İstanbul.
• SELÇUK BİRİCİK, A.- 1992: 13 Mart 1992 Erzincan Depremi ve Düşündürdükleri. Çizgi Üstü Derg. Sayı: 2, s 18-20, İstanbul.
• SELÇUK BİRİCİK, A.- CEYLAN, M.A.- ÜNLÜ, M,- 1996: 1 Ekim 1995 Dinar Depremi. Baskı: Yeni Asya Matbaacılık ve Yayıncılık. İstanbul.
• SELÇUK BİRİCİK, A.- 1996-1997: Senirkent' te Sel Âfetleri. Marmara Üniv. Marmara Coğr. Derg. Sayı: 1, İstanbul.
• SELÇUK BİRİCİK, A.- KURT, H.-1998-1999: 27 Haziran 1998 Adana- Ceyhan Depremi. Marmara Üniv. Marmara Coğr. Derg. Sayı : 2, s-95-121 İstanbul.
• SÜR, Ö.- 1982: Yanardağlar (Oluşumları ve Faaliyetleri) Ank. Üniv. Dil ve Tarih Coğr. Fak. Yayını. No:262, Ankara.
• TUNCEL, M.- 1983-1984: Türkiye’de Doğal Olaylar Sonucunda Yer Değiştiren Kentler. İst. Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Derg. Sayı: 1-2, s. 115-124, İstanbul.
• ÜNLÜ, M.- 1998: Demirci Çayı Havzası ve Yakın Çevresinin Hidrojeomorfolojik Etüdü. Basılmamış Doktora Tezi. Marnı. Üniv. Sosyal Bil. Enst. İstanbul.
• YALÇINLAR, İ.- 1986-1987. Gediz Vadisinde Prehistorik İnsanların Ayak İzleri. İst. Üniv. Edeb. Fak. Coğr. Böl. Derg. Sayı:2, s.76, İstanbul.