İLKÖĞRETİM OKULLARINDA COĞRAFYA EĞİTİM VE ÖĞRETİMİ

Yıl 2001, Sayı: 4, 31 - 48, 09.10.2013

Mehmet Ünlü

Öz

Coğrafya; yeryüzündeki doğal, beşeri ve ekonomik olayları tanımlayan, bu
olayların inşan çevre ile ilişkisini kuran ve bu olayların dünya üzerindeki dağılışını
sebep sonuç ilişkisi içerinde inceleyen bilim dalıdır. İnsansız bir coğrafya
ilminden bahsetmek mümkün değildir. Coğrafya insan ile coğrafi çevre arasındaki
karşılıklı ilişkileri inceler. Coğrafi çevre ise insanın ilgi alanına giren
doğal çevredir.

Coğrafya öğrenmek, gerek kişiler, gerekse milletler için çok önemlidir. Bunun
için coğrafyanın küçük yaşlardan itibaren iyi bir şekilde verilmesi gerekir.
Coğrafyayı öğrenmek, ülke yönetiminde görev alacak kişilerin bu konuda şuurlu
ve doğru karar verebilmelerini sağlar. Şüphesiz bu da, akılcı ve çağdaş bir
coğrafya eğitiminden geçer.

1998-1999 Eğitim ve Öğretim Yılı ile birlikte kademeli olarak uygulanmaya
başlayan sekiz yıllık eğitim programı çerçevesinde ilkokul ve orta okul
düzeyinde derslerin bütünlüğü amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak Coğrafya
eğitiminin uygulanmasında da bazı yenilikler yapılmıştır. Bu bağlamda Coğrafya
’nın konulan Sosyal Bilgiler ders konuları içinde incelenmiştir.

İlköğretim okullarının ders müfredatları incelendiğinde, Hayat Bilgisi (1.,
2. ve 3. sınıflar) ve Sosyal Bilgiler (4., 5., 6., 7. sınıflar) ders
kitaplarında coğrafya konularına yer verildiği görülür. Coğrafya 'ya, Sosyal
Bilgiler ders kitaplarında Tarih ve Vatandaşlık Bilgisi konuları ile birlikte
bütün halinde yer verilmektedir. Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı 4., 5.,
6. ve 7. sınıflarda haftada üçer ders saatidir. Bu yıllık 36 haftada, 108
saatlik bir süreye tebakül etmektedir. Fakat bunun ortalama sadece 1/3 u yani
36 ders saati coğrafya eğitimine ayrılmaktadır.

Coğrafya eğitiminin temel amacı öğrencilere dünyayı ve yurdumuzu tanıtmak,
ülkemizin kalkınmasında severek sorumluluk alma duygusunu gelişmektir. Diğer
yandan İlköğretimde coğrafya, dünya ile ilgili bilgi ve gerçekleri sunmak,
öğrencilerin çevreye karşı tutum ve davranışlarını yönlendirmek, onlara
zihinsel pratik beceriler kazandırmaktır. Bu becerilerin kazandırılması
esnasında, çeşitli araç ve gereçlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yönüyle ele
alındığında Coğrafya, çok zengin, çeşitli teknik ve donatımlı labaratuvar ile
harita odalarına ihtiyaç duyan uygulamalı bir bilimdir.

Bu araştırmada coğrafya eğitimi ve öğretiminde içerik bakımından meydana
gelen değişiklilere değinilecek, öğrencilere verilmesi sırasında ortaya çıkan
sorunlar tespit edilmeye çalışılacak ve bilimsel yönden çözüm önerileri getirilmeye
gayret edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

.

The Geography Education and Teaching in of Primary School

Öz

In the searchfield of geography Science there is everything that can be spreaded
on the earth. But the main there of geography is (<man”. It is impossible to
mention geography without human begins. Geography examines the relations
between geographic environment and human beings. Geography environment is what
is mans fleld of interest.

Learning geography is important for both people and nations. Thus geography
must be given well from very early ages. Learning geography provides the
ability of necessary, conscious decisions for people who will have the jobs
ofleading the country. Without any suspicion, this is only possible by a reasonable
and modern geography education.

In the eight year education programme, which started by 1998-1999 educational
year, the unity of the lesson has been aimed in primary and secondary levels.
According to this aim, there have been several changes in the practice of
geography education. Due to this the subjects of geography have been prepared
in social Sciences lesson subjects.

When the lesson schedules of primary schools are examined it is possible to
see that in information of life (Hayat Bilgisi lst-3rd grades) and social
Sciences (Sosyal Bilgiler 4th- 7^ grades) lessons there are geography subjects.
Geography with history and citizenship information subjects are placed in the
social Sciences lesson book. The lesson hours in social Sciences lesson
teaching programme are thought to be and prepared in 4th, 5th, 6th and 7th grades,
3 hours per week, for every grade 108 hours in 36 weeks.

The main purpose of geography education is to get the students know about
the world and our country and to improve the feeling of the responsibility in
geography in primary education gives information and facts about the earth, directs
the students behaviour to the environment, provides practical and logical
skills. During providing there skills, several devices are needed. If it is considered
from this poinî, geography is a practical Science that necessitates labs that
are richly decoratecL with iechnical and audio-visual aids and map rooms.

In this research, the troubles that can be met during Geography education
will be targeted t o obtain and some scientific Solutions are aimed to find
out. 

Kaynakça

• BART, J.L., -DEMIRTAŞ, A., -1996: İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi. YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitim Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi. Ankara.
• DOĞANAY, H., -1983: “Okullarımızda Coğrafya Öğretinin Temel Meseleleri.” Milli Eğitim ve Kültür Derg. sayı 19, s. 23-34, Ankara.
• DOĞANAY, H., -1986: “Milli Coğrafya 1. Ortaokul Ders Kitabı Hakkında Rapor.” Türk Kültürü Derg. sayı 273, s. 53-57, Ankara.
• DOĞAN AY, H., -1989: “Coğrafya ve Liselerimizde Coğrafya Öğretim Programları.” Coğrafya Araştırmaları, Cilt 1, sayı i, s. 7-24, Ankara.
• GARDNER, W.E., DEMİRTAŞ, A., DOĞANAY, A., ÇİÇEK, R., GÜNEY, E., KİTAPÇI, Z., -1996: Sosyal Bilimler Öğretimi, YÖK/Dünya Bankası, Milli Eğitim Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi. Ankara.
• NİŞANCI, A., -1980: “Okullarda Coğrafya Öğretimi Hakkında Bazı Düşünceler.” Atatürk Üniv. Edeb. Fak. Araş. Derg. sayı: 12, Fasikül 2, s. 243-350. Ankara.
• KOCAOLUK, F.-KOCAOLUK, Programı. Baskı 30, cilt 3, İstanbul.
• ÖZEY, R., -1996: “Osmanlı Döneminden Bugüne Ortaöğretimde Coğrafya Eğitimi ve Öğretimi.” Mar. Üniv. Atatürk Eğit. Fak. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri, s. 200-213, İstanbul.
• ÖZEY, R., EFE, R., DELİORMAN A. -1998: İlköğretim Sosyal Bilgiler- 6-7 Bayrak yayınlan, İstanbul.
• SELÇUK BİRİCİK, A., -1999: İlk ve Orta Öğretim Kurumlarında Coğrafya Müfredat Programı ile Atatürk Eğitim Fakültesinde Coğrafya Eğitim ve Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme, Marmara Üniv. Atatürk Eğit. Fak. Coğr. Eğit. ABD. “Cumhuriyetin 75. Yılında İlk ve Orta Öğretimde Coğrafya Eğitimi” Semp. Bil., İstanbul. M.Ş.,-1998: İlköğretim Okulu
• SELÇUK BİRİCİK, A., -1999: İlk ve Orta Öğretim Kunımlanna Coğrafya Öğretmeni Yetiştirmeye Yönelik Bazı Gelişmeler, Marmara Üniv. Atatürk Eğit. Fak. Coğr. Eğit. ABD. “Cumhuriyetin 75. Yılında İlk ve Orta Öğretimde Coğrafya Eğitimi” Semp. Bil., İstanbul.
• ÜNLÜ, M., -1999: “Özel İlköğretim Okullarındaki Öğrencilerin Coğrafya Eğitimine Yaklaşımları.” Marmara Üniv. Atatürk Eğit. Fak. Coğr. Eğit. ABD., “Cumhuriyetin 75. Yılında İlk ve Orta Öğretimde Coğrafya Eğitimi” Semp. Bil., İstanbul.
• ÜNLÜ, M., -1999: “Okul Öncesi Eğitim Programlarında Öğrencilere Kazandırılan Coğrafya Eğitimi.” Marmara Üniv. Atatürk Eğit. Fak. Coğr. Eğit. ABD., “Cumhuriyetin 75. Yılında İlk ve Orta Öğretimde Coğrafya Eğitimi” Semp. Bil., İstanbul.
• VURAL, M., -1998: İlköğretim Okulu Ders Programlan, s. 181-199, Yakutiye Yayıncılık ve Bilgi İşlem Merkezi, Erzurum. MEB. -1995: İlköğretim Okulu Programı. MEB. Yay. 2846, Mevzuat Dizisi 297, Ankara.
• MEB. -1998: İlköğretim Sosyal Bilgiler 4-5-6-7 Komisyon. Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.