DENİZLİ İLİNDE ÖNEMLİ BİR EKONOMİK FONKSİYON ÖZELLİĞİ KAZANAN ENDÜSTRİYEL DOĞAL TAŞLAR: MERMER VE TRAVERTEN

Yıl 2008, Sayı: 18, 253 - 271, 26.09.2013

Yahya Kadıoğlu Lütfi Özav

Öz

Türkiye’deki önemli ihraç ürünlerinden biri de endüstriyel doğal taşlardır. Bu taşlardan mermer ve traverten Denizli ilinde son yıllarda önemli bir ekonomik fonksiyon özelliği kazanmıştır. 2007 yılında 603 bin m3 ham mermer ve traverten işlenerek, 20 bin m3 traverten işlenmeden ihraç edilmiş ve karşılığında 178.84 milyon dolar gelir elde edilmiştir. Yıllık toplam gelir 193.84 milyon dolar olmuştur. Aynı yıl sektörde istihdam eden personel sayısı 9900’e ulaşmıştı. Mermerciliğe bağlı olarak gelişen atölye tipi imalat sektörü şehirsel fonksiyonları güçlendirmiş ve şehir nüfusu artmıştır. Mermer ve traverten ocaklarında açık işletmecilik yapıldığından karlı, yağmurlu, rüzgârlı, sıcak ve soğuk havalarda üretim faaliyetleri kısa süreli kesintiye uğrar. Ocak ve atölyelerdeki mermer atıkları görsel kirlilik dışında canlı hayatına zarar veren kimyasal bileşik içermezler. Ancak yakın çevredeki tarım alanları için fiziksel kirlilik tehlikesi oluştururlar.

Anahtar Kelimeler

Traverten, Mermer, Üretim

Kaynakça

• Ayaz, M.E., 2002, Travertenlerde Gözlenen Morfolojik Yapılar ve Tabiat Varlığı Olarak Önemleri, Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A, Yerbilimleri C.19, Sivas, S.2-123
• Ceylan, M.A., 1998, Baklan-Çivril Havzası ve Yakın Çevresinin Hidrojeomorfolojik Etüdü, Marmara Üniversitesi Sos. Bil. Enst. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Demirkıran, Z. ve Çalapkulu, F., 2001 Kaklık-Kocabaş (Denizli) Travertenlerinin Litolojik, Morfolojik Özellikleri ve Sınıflaması,Türkiye III: Mermer Sempozyumu (Mersem 2001) Bildiriler Kitabı, 3-5 Mayıs, Afyon, s.18.
• DPT, 1996, Çimento Hammaddeleri ve Yapı Malzemeleri, Mermer, Cilt No: 3, yayın No: 2434, Ankara, s.1-51
• Emre, S.- Eren, B. - Aşıcı, Y., 1979, Ege Bölgesi Mermer Envanteri, MTA Denizli Jeolojik Raporlar Kitabı no 126, İzmir.
• Gökgöz, A., 2006 Denizli İli Jeotermal Sahalarından Yararlanmada Bu günkü Konum ve Geliştirilebilirlik Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildiriler Pamukkale Üniv. Tarih Bölümü Yay. Cilt no: 2, Denizli.
• Holzer, H.,1953, Menderes Masifi Doğu Kısmının Jeolojisi, MTA Enstitüsü Rapor no : 2365, Ankara.
• İnceoğlu, İ., 1975, Çivril İlçesi Mermer ve Traverten Oluşumlarının Ön Araştırma Raporu (yayınlanmamış), MTA, Endüstriyel Hammaddeler Şubesi Yapı Taşları Servisi, Ankara.
• Kumsar ve diğerleri, 2006, Denizli Çevre Yolu Etrafındaki Alanların Yerleşim Yeri Olarak Seçilebilirliğinin Jeolojik ve Jeotektonik Açıdan İncelenmesi, Mühendislik Jeolojisinde çağdaş Uygulamalar Sempozyumu 25-27 Mayıs, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, S.534
• Özkul, M., 2005,Travertine Doposits of Denizli Extensional Basin in Western Turkey : Ageneral Review, Proceedings of 1st DENİZLİ İLİNDE ÖNEMLİ BİR EKONOMİK FONKSİYON ÖZELLİĞİ KAZANAN ENDÜSTRİYEL DOĞAL TAŞLAR: MERMER VE TRAVERTEN International Symposium on Travertine, September 21-25 Pamukkale University, Denizli , s.21
• Özkul, M. Vd., 2002, Denizli Travertenlerinin Petrografik Özellikleri ve Depolanma Ortamları, MTA Derg. sayı no:125, Ankara.
• Özkul, M. ve Yağız, S., 2007, Çal Bölgesinin Jeolojisi ve Doğal Taş kaynakları, 21. Yüzyıla Girerken Geçmişten Günümüze Çal Yöresi, Çal Sempozyumu Bildirileri, Çal Yöresi Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Yayın no: 3, Denizli (S.199)
• Özpınar, Y. ve diğerleri, 2007, Belevi (Çal) Kil Yatakları, 21. Yüzyıla Girerken Geçmişten Günümüze Çal Yöresi, Çal Sempozyumu Bildirileri, Çal Yöresi Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Yayın no: 3, Denizli.
• Pamir , H.N ve Erentöz, C., 1974, 1/500 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası , MTA Yayınları, Ankara.
• Sayar, M.-Erguvanlı, K., 1962, Türkiye Mermerleri ve İnşaat Taşları, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kitaplığı, Demirbaş No: 9888, Kağıt ve Basım İşleri Matbaası İstanbul.
• Tuzcu, N., 1989, Mermer Hakkında Genel Bilgiler ve Ege Bölgesindeki Mermer Çalışmaları, MTA İzmir Bölge Müdürlüğü Faaliyet Raporu , Bornova- İzmir S.2
• Tümertekin,E., 1994, Ekonomik Coğrafya, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No:2926, İstanbul.
• Türkmen, F., 2005, Türk Doğal Taş Sektörünün Gelişimi, Ekonomik Çözüm-Marble 2005, 31 Mart-10 Nisan.
• Uyanık, T., 2007, Doğal Taşlar, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Ankara.
• Yalçınlar,Y., 1994, Menderes Masifi ve Çevresindeki Kaledoniyen Strüktürleri, Türk Coğrafya Dergisi, sayı 29, İstanbul, s.7.
• Yüzer, E. ve Mutlu, S., 2005, Türkiye Doğal Taş Sektörünün Gelişimi (1989-2003), Stone 2003 Doğal Taş ve Endüstrisi Kataloğu, İstanbul.