TÜRKİYE’DE YER DEĞİŞTİREN YERLEŞMELERE BİR ÖRNEK: ARGUVAN İLÇE MERKEZİ (MALATYA)

Yıl 2011, Sayı: 24, 471 - 492, 27.09.2013

Gülpinar Akbulut Gülpınar Akbulut

Öz

Türkiye’de depremler, heyelan ve sel gibi doğal olayların sonucunda yerleşmeler yer değiştirir. Heyelan nedeniyle 1966, 1977 ve 1988 yıllarında yer değiştiren Arguvan ilçesi de ülkemizde bu şekildeki yerleşmelere bir örnektir. Burada akma ve çökme şeklinde görülen kütle hareketleri nedeniyle oturulamaz hale gelen meskenlerde yaşayan insanların bir kısmı yeni yerleşim alanlarına taşınmıştır. Ancak yeni yerleşim yerinde de kütle hareketleri devam etmekte, üstelik doğal afet ve ekonominin sınırlı olduğu ilçede nüfus giderek azalmaktadır. Heyelanın yerleşme üzerine etkilerinin ele alındığı bu çalışmada, eski ve yeni yerleşimlerin kuruluş yeri özellikleri değerlendirilmeye, sorunlar ele alınmaya ve öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arguvan, doğal olaylar, heyelanlar ve yerleşme

Kaynakça

• Alparslan, M., ve Terzioğlu, N., (1996), “Arguvan (Malatya Kuzeyi) Yöresinde Üst Miyosen Ve Pliyosen Yaşlı Volkaniklerin Karşılaştırılmalı Jeokimyasal Özellikleri”, Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt: 39, Sayı:2, s. 75–86.
• Ardos, M., (1979), Türkiye Jeomorfolojisinde Neotektonik, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 2621, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 113, İstanbul.
• Ardos, M., (1980), “8 Şubat 1974 Karabük Heyelanı”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 23, s.47-55, İstanbul.
• Beret, B., (1955), “Sera Heyelanı”, Türk Coğrafya Dergisi, Yıl: 12, Sayı:13-14, s. 155-160, İstanbul.
• Bulut, İ., Girgin, M. ve Gök, Y., (2000), “ Kalecik Heyelanı- Karlıova” , Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, s. 47-60, Erzurum.
• Cengiz, R., Tufan, E., Özmen, E. ve Kılıç, M.E., (1993), Arguvan (Malatya) Yöresinin Jeolojisi, MTA Yayınları, Ankara.
• Çiçek, İ., (1985), Türkiye’de Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesinde Heyelan Olayları ve Ekonomiye Etkileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Deniz, O. ve Sındır, R., (2001), “Çayırbaşı Heyelanı”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, s. 81-98, Erzurum.
• Doğu, A.F., Çiçek, İ. ve Gürgen, G., (1989), “ 23 Haziran 1988 Çatak Heyelânı (Trabzon- Maçka)”, Atatürk Kül. Dil. ve Tarih Yük. Kurumu, Coğrafya Bilim ve Uygulama Kolu, Coğrafya Araştırmaları, Cilt: 1, Sayı:1, s. 103-107, Ankara.
• Duman, Y.T., Çan, T., Emre, Ö., Keçer, M., Doğan, A., Ateş, Ş. ve Duman, S., (2005), “Landslide İnventory Of Northwestern Anatolia, Turkey”, Engineering Geology (77), pp. 99-114.
• Ekici, T., (2003), Arguvan-Arapgir (Malatya) arasında Malatya Fayı Boyunca Gözlenen Neojen Volkaniklerinin Petrolojisi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Adana.
• Girgin, M., (1995), “Kütle Hareketleri Nedeniyle Yer Değiştirilen Yerleşmelere Bir Örnek: Gördes (Manisa)”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, s. 155-173, Erzurum.
• Gök, S., (1978), “Türkiye’de Neojen Formasyonların Ekonomik Jeolojisi”, Jeoloji Mühendisliği, M.T.A Yayınları, s.40-59, Ankara.
• Gülsoy, E., (2009), Malatya, Divriği ve Darende Sancakları’nın İlk Tahriri (1519), Bizim Büro Basımevi, Ankara.
• Ildır, B., (1988), “Arguvan İlçesi Jeolojik Etüt Raporu”, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, s. 1-3, Ankara.
• Ildır, B., (1995), “Türkiye’de Heyelanların Dağılımı ve Afetler Yasası İle İlgili Uygulamalar”, Sakarya Üniversitesi, İkinci Ulusal Heyelan Sempozyumu, s.1-9, Adapazarı.
• Komşuoğlu, İ., (1998), “Arguvan (Malatya) İmar Planı Açıklama Raporu” İller Bankası İmar Planlama Daire Başkanlığı, s. 1- 6, Ankara.
• Nazik, A., Türkmen, İ., Koç, C., Aksoy, E., Avşar, N., ve Yayık, H., (2008), “Fresh and Brackish Water Ostracods of Upper Miocene Deposits, Arguvan, Malatya (East Anatolia)”, Turkish Journal of Earth Sciences, Vol. 17, pp. 481–495.
• Nişancı, A., (1990), “Torul- Kürtün Arası “ Orta Harşit Vadi Yöresi ve Heyelanları”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 5, s. 205-216, Samsun.
• Oğuzcan, S., Şimsek, Y. ve Kılınç, C, (1992), “Arguvan Jeolojik Etüt Raporu”, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara,1-2.
• Öner, E. (1991), “ Gümüşhane (Torul- Kürtün) Çevresinde Heyelan Olayları” Coğrafya Araştırmaları, Sayı: 3, s. 123-136, Ankara.
• Öner, E., (1985), Türkiye’de Özellikle Orta Karadeniz Bölümünde Heyelan Olayları ve Ekonomiye Etkileri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Öner, E., (1987), “ Heyelan Olayları ve Karadeniz Kıyı Şeridinden Örnekler” Jeomorfoloji Dergisi, Sayı.15, s. 53-65, Ankara.
• Öztürk, K., (2002), “ Heyelânlar ve Türkiye’ye deki Etkileri” Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 2, s. 35-50, Ankara.
• Öztürk, R., Şeyhvelioğlu, V. ve Rüzgar, H., (1983), “ Arguvan, Bayraktar, Bahçelievler, Tepebağ Tarama Etüt Raporu” Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1-2.
• Sevindi, C., Kopar, İ. ve Kaya, G., (2004), “Akdam Heyelanı”, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 11, s. 167- 188, Erzurum.
• Sür, Ö., (1972), “ Heyelân Olaylarına Sebep Olan Faktörler ve Bunların Türkiye’de Etkili Olduğu Alanlar”, Ankara Üniversitesi DTCF Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5-6, s. 215-222, Ankara.
• Sür, Ö., (1977), “ Heyelân Olaylarının Ekonomiye Etkileri”, Ankara Üniversitesi DTCF Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 8, s. 137-157, Ankara
• Şahin, C. ve Sipahioğlu, Ş., (2002), Doğal Afetler ve Türkiye, Gündüz Eğitim Yayıncılık, Ankara.
• Şahin, C., (1996-1997), “ Aydoğan ve Yakın Çevresinde Heyelanlar”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, s.287-308, İstanbul.
• Tonbul, S. ve Özdemir, M., (1995), “Çemişgezek (Tunceli Heyelanı”, Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 4, s. 107- 126, Ankara.
• Tuncel, M., (1977), “Türkiye’de Yer Değiştiren Şehirler Hakkında Bir İlk Not” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, Sayı: 20-21, s. 119-128.
• Tuncel, M., (1981), “Türkiye’de Doğal Olaylar Sonucunda Yer Değiştiren Kentler” İstanbul Üniversitesi Yerbilimleri Dergisi, Sayı: 1-2, s. 115-124.
• Türkoğlu, K. ve Uzel, A., (1975), “Arguvan (Malatya) İmar Planı”, Mimarlık Şehircilik Bürosu, Ankara, s.1-5. Uzun, A., (1987), “Pınarlı Heyelânı” Jeomorfoloji Dergisi, Sayı: 15, s. 91-96, Ankara.
• Uzun, A., (1992), “Kop Dağı Heyelânı” Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 7, s. 267-278, Samsun.
• Ünal, Ç., (2000), “ Mescitli (İspir- Erzurum) Heyelânı”, Atatürk Üniversitesi, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 4, s. 193-208, Erzurum.
• Yaşaroğlu, M., (1990), T.C. Malatya İli Arguvan İlçesi Afet Konutu Talep Projesi, s. 1-27, Malatya.
• Yılmaz, İ., Yoldaş, R., ve Dağlı, Ş., (1971), “Arguvan İlçesi Jeolojik Etüd Raporu” İller Bankası genel Müdürlüğü, Ankara, s. 1-2. 1/25 000 ve 1/ 100 000 ölçekli topografya haritaları. Malatya Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü İklim verileri (1994- 2003)