TÜRKİYE’DEKİ KATILIM BANKALARININ CRITIC TEMELLİ EDAS YÖNTEMİYLE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 55 - 72, 31.01.2021

Erdi Bayram

https://doi.org/10.14784/marufacd.879171

Cited By: 19

Öz

Bankalar finansal sistemin merkezi kurumlarıdır ve reel sektörün itici gücüdür. Bu kurumların itibarlı pozisyonunu koruması aktif ve pasif yönetiminin başarısına bağlıdır. Artan rekabet ortamında bankaların performansını incelemek önemli hale gelmiştir. Buna istinaden çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının finansal performansı çok kriterli karar verme yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Kriterlerin önem ağırlıkları CRITIC, bankaların performans skorları ise EDAS yöntemiyle hesaplanmıştır. Performans kriteri olarak bankaların finansal oranları kullanılmıştır. Çalışma 2010-2019 yılları arasında faaliyet gösteren Bank Asya ve Emlak Katılım dışındaki bankaları kapsamaktadır. Analiz sonuçlarına göre 2019 yılında Ziraat Katılım ilk, Türkiye Finans ikinci sırada yer almıştır. Özel sermayeli katılım bankaları arasında en yüksek performansa sahip bankanın Albaraka Türk olduğu görülmüştür. Ayrıca kamu bankalarının faaliyete başlamasının özel sermayeli bankaların performansını etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Katılım Bankacılığı, Finansal Performans, Çok Kriterli Karar Verme, CRITIC, EDAS

Kaynakça

• ADALI, Esra Aytaç. & TUŞ, Ayşegül. (2018). A Multi-Criteria Analysis Based On CRITIC and EDAS Methods for Hospital Site Selection. International Congress on Afro-Eurasian Research IV, April 27-29, Budapest.
• AKBULUT, Osman Yavuz. (2019). CRITIC ve EDAS Yöntemleri ile İş Bankası’nın 2009-2018 Yılları Arasındaki Performansının Analizi. Ekonomi Politika Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 249-263. http://doi.org/ 10.30784/epfad.594762
• AKÇAKANAT, Özen., AKSOY, Esra. & TEKER, Türker. (2018). CRITIC ve MDL Temelli EDA Yöntemi ile TR-61 Bölgesi Bankalarının Performans Değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 1-24.
• ALBAYRAK, Ahmet. & ÖZSOY, Şerafettin. (2019). Katılım Bankacılığı Ekosistemi: Paydaşlar, Kurumlar ve Piyasalar. (içinde) Yaşayan ve Gelişen Katılım Bankacılığı, Eds. GÖRMÜŞ, Şakir., ALBAYRAK, Ahmet. & YABANLI, Aydın., TKBB Yayınları, İstanbul, 78-99.
• ALINEZHAD, Alireza & KHALILI, Javad. (2019). New Methods and Applications in Multiple Attribute Decision Making (MADM). International Series in Operations Research & Management Science, Springer Nature Switzerland AG. https://doi.org/10.1007/978-3-030-15009-9
• ALSU, Erkan., TAŞDEMİR, Ahmet. & KALLO, Zakaria. (2018). Katılım Bankalarının Performanslarının Değerlendirilmesi: TOPSIS Yöntemi ile Uluslararası Karşılaştırma, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 303-316. http://doi.org/10.21547/jss.342372
• ALTAN, Mikail. & CANDOĞAN, Mehmet Ali. (2014). Bankaların Finansal Performanslarının Değerlemesinde Geleneksel ve Gri İlişki Analizi. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(27), 374-396.
• ATAN, Murat. & YILMAZ, Erdoğan. (2020). Karar Verme ve Karar Teorisi. (içinde) Örnek Uygulamalarla Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Eds. ATAN, Murat & ALTAN, Şenol., Gazi Kitabevi, Ankara, 3-17.
• BAYYURT, Nizamettin. (2013). Ownership Effect on Bank's Performance: Multi Criteria Decision Making Approaches on Foreign and Domestic Turkish Banks. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, 919-928. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.10.565
• BEHESHTINIA, Mohammad Ali. & OMIDI, Sedighe. (2017). A Hybrid MCDM Approach for Performance Evaluation in the Banking Industry. Kybernetes, 46(8): 1386-1407. http://doi.org/10.1108/K-03-2017-0105
• BRAUERS, Willem K.M., GINEVICIUS, Romualdas. & PODVIEZKO, Askoldas. (2012). Evaluation of Performance of Lithuanian Commercial Banks by Multi-Objective Optimization. 7th International Scientific Conference Business and Management, May 10-11, Vilnius, Lithuania.
• ÇAKIR, Süleyman. & PERÇİN, Selçuk. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleriyle Lojistik Firmalarında Performans Ölçümü. Ege Akademik Bakış, 13(4), 449-459.
• ÇALIŞKAN, Emre. & EREN, Tamer. (2016). Bankaların Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107.
• ÇETİN, Koray. & ÇETİN, Emre İpekçi. (2010). Multi-Criteria Analysis of Banks’ Performances. International Journal of Economics and Finance Studies, 2(2), 73-78.
• DASH, Mihir. (2017). A Model for Bank Performance Measurement Integrating Multivariate Factor Structure with Multi-Criteria PROMETHEE Methodology. Asian Journal of Finance & Accounting, 9(1): 310-332.
• DEMİRELİ, Erhan. (2010). TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• DIAKOULAKI, Danae., MAVROTAS, Georges. & PAPAYANNAKIS, Lefteris. (1995). Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The Critic Method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770. https://doi.org/10.1016/0305-0548(94)00059-H
• ECER, Fatih. (2020). Çok Kriterli Karar Verme, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ESMER, Yusuf. & BAĞCI, Haşim. (2016). Katılım Bankalarında Finansal Performans Analizi: Türkiye Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 17-30. http://doi.org/10.20875/sb.65174
• GEZEN, Aslı (2019). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankalarının Entropi ve WASPAS Yöntemleri ile Performans Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84, 213-232. http://doi.org/10.25095/mufad.625812
• GHORABAEE KESHAVARZ, Mehdi., ZAVADSKAS, Kazimieras Edmundas., OLFAT, Laya. & TURSKIS, Zenonas. (2015). Multi-Criteria Inventory Classification Using a New Method of Evaluation Based on Distance from Average Solution (EDAS). Informatica, 26(3), 435-451. https://doi.org/10.15388/Informatica.2015.57
• GÖZKONAN, Ümit. & KÜÇÜKBAY, Füsun. (2019). Katılım Bankaları ile Geleneksel Bankaların ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi: TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25, 71-94. https://doi.org/10.18092/ulikidince.538666
• GÜMRAH, Abdurrahman. (2016). Measuring the Performance of Participation Banks By TOPSIS Method: Turkey and Malaysia Cases. International Journal of Business and Management Studies, 5(1), 211-218.
• GÜNDOĞDU, Aysel. (2018). Türkiye’de Katılım Bankalarının Finansal Performansının Gri İlişki Analizi ile Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. Özel Sayı, 201-214. https://doi.org/10.18092/ulikidince.434619
• HASSAN ABDI, Yahye. (2018). Türkiye’de Faaliyet Gösteren İslami Bankaların Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerine Göre Etkinlik ve Verimlilik Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• KANDEMİR, Tuğrul. & KARATAŞ, Hilal. (2016). Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama (2004-2014). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1766-1776.
• KARTAL, Cem. (2020). Katılım Bankalarının Kâr ve Maliyet Kriterleri Açısından VIKOR Yöntemi ile Performans Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(1), 158-175. http://dx.doi.org/10.11611/yead.678462
• KENDİRLİ, Hülya., KENDİRLİ, Selçuk. & AYDIN, Yasemin. (2018). Küresel Kriz Çerçevesinde Katılım Bankalarının ve Ticari Bankaların Mali Performanslarının TOPSIS Yöntemiyle Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 137-154.
• KİRACI, Kasım. & BAKIR, Mahmut. (2019). CRITIC temelli EDAS Yöntemi ile Havayolu İşletmelerinde Performans Ölçümü Uygulaması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 157-174. http://doi.org/10.30794/pausbed.421992
• KOŞAROĞLU, Şerife Merve. (2020). BİST’te İşlem Gören Bankaların Performanslarının SD ve EDAS Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 406-417. http://doi.org/ 10.29106/fesa.758281
• MANDIC, Ksenija., DELIBASIC, Boris., KNEZEVIC, Snezana. & BENKOVIC, Sladjana. (2014). Analysis of the Financial Parameters of Serbian Banks through the Application of the Fuzzy AHP and TOPSIS Methods. Economic Modelling, 43, 30-37. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2014.07.036
• ÖNDEŞ, Turan., ÇALI, Mehmet Serkan., AYDIN, Salih. & MUTİ, Ali. (2020). Türkiye’de Bulunan Ticari Bankalar ile Katılım Bankaları’nın Electre Yöntemi ile Performans Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34 (3), 689-710. http://doi.org/10.16951/atauniiibd.432734
• ÖZKAN, Tuba. (2020). Türk Bankacılık Sektöründe Finansal Performans Ölçmede TOPSIS Yönteminin Kullanımı: Katılım Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, 113, 47-64. https://doi.org/10.33203/mfy.566714
• SEÇME, Neşe Yalçın., BAYRAKDAROĞLU, Ali. & KAHRAMAN, Cengiz. (2009). Fuzzy Performance Evaluation in Turkish Banking Sector using Analytic Hierarchy Process and TOPSIS. Expert Systems with Applications, 36, 11699-11709. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.03.013
• ULUTAŞ, Alptekin. (2019). Entropi Tabanlı EDAS Yöntemi ile Lojistik Firmalarının Performans Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 23, 53-66. https://doi.org/10.18092/ulikidince.458754
• WANKE, Peter., AZAD, Abul Kalam., BARROS, Carlos Pestana. & HASSAN, Kabir. (2016). Predicting Efficiency in Islamic Banks: An Integrated Multicriteria Decision Making (MCDM) Approach. Journal of International Financial Markets Institutions Money, 45, 126-141. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2016.07.004
• WU, Hung-Yi., TZENG, Gwo-Hshiung. & CHEN, Yi-Hsuan. (2009). A Fuzzy MCDM Approach for Evaluating Banking Performance based on Balanced Scorecard. Expert Systems with Applications, 36 (6), 10135-10147. https://doi.org/ 10.1016/j.eswa.2009.01.005
• YAĞLI, İbrahim. (2020). Multi-Criteria Financial Performance Analysis of Turkish Participation Banks. Alanya Academic Review Journal, 4(3), 861-873. http://doi.org/10.29023/alanyaakademik.700013
• YAYAR, Rüştü. & BAYKARA, Halid Velid. (2012). TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama. Business and Economics Research Journal, 3(4), 21-42.
• YAZDI, Amir Karbassi., HANNE, Thomas. & OSORIO GOMEZ, Juan Carlos. (2020). Evaluating The Performance of Colombian Banks by Hybrid Multicriteria Decision Making Methods. Journal of Business Economics and Management, 21(6), 1707-1730. http://doi.org/10.3846/jbem.2020.11758
• YILMAZ, Naci. (2020). Türkiye’deki Mevduat Bankaları’nın Vikor Yöntemiyle Performans Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2733-2748. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.1004
• Internet Kaynakları https://tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Katilim-Bankalari-2019.pdf (Erişim Tarihi: 01/09/2020).