HUKUK SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN KASÂME KURUMU

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 2, 595 - 614, 01.01.2016

Eren Paydaş

Öz

İslam Hukukunda ve Osmanlı Hukukunda karşımıza .ıkan kas.me kurumu,

belirli koşullar altında, faili belli olmayan belirli su.lar sonucunda ortaya .ıkan

zararların kolektif bi.imde giderilmesine y.nelik bir uygulamadır. Su. ve cezaların

şahsiliği ilkesine y.nelik bir istisna olarak beliren bu uygulama, hukuk sosyolojisinin

temel kavramları a.ısından bakıldığında .nemli toplumsal işlevlere

işaret etmektedir. Bu doğrultuda kas.me kurumu, zararların dağıtılması ilkesinin

yorumlanma bi.iminin, uyuşmazlık ..zümü süre.lerinin ve toplumsal kontrol

uygulamalarının alt yapısına dair ipu.ları sunarak kurumun işlerlik kazandığı

kültürlerdeki belirli toplumsallaşma pratiklerine dair veriler sunmaktadır. Bu nedenle

kas.me, modern toplumun ve modern hukukun temel ilkelerine aykırı bir

uygulama olsa da, işaret ettiği toplumsal ilişkilenme bi.imlerinin hem tarihsel

hem güncel .nemi a.ısından hukuk sosyolojisinin ve hukuk tarihinin üzerine

eğilmesi gereken bir kurum olarak belirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kasâme, İslam hukuku, Osmanlı hukuku, suç ve cezaların şahsiliği, toplumsal kontrol, uyuşmazlık çözümü, zararların dağıtılması ilkesi

Kaynakça

• AKMAN, Mehmet, Osmanlı Devleti’nde Ceza Yargılaması, İstanbul 2004