AKREDİTİFTE TEMEL İLİŞKİDEN DOĞAN BORCUN HİÇ VEYA GEREĞİ GİBİ İFA EDİLMEMESİNİN AKREDİTİF İLİŞKİSİNE ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 3, 615 - 644, 16.12.2016

Sezer Çabri

Öz

 Akreditif uluslararası ticarette sıklıkla başvurulan bir ödeme yöntemidir. Akreditifin en önemli özelliklerinden biri, akreditif temel ilişkiden bağımsız olmasıdır. Temel ilişkiden doğan borcun hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi kural olarak akreditif bedelinin ödenmesini etkilemez. Ancak gerek öğreti gerekse uygulamada akreditifin ödenmesi talebinin dürüstlük kuralına aykırı olması halinde (akreditifte hile kuralı), alıcının bu durumu ileri sürerek ihtiyati tedbir yoluyla akreditif bedelinin ödenmesinin durdurulmasını isteyebileceği kabul edilmektedir. Bu çalışmada hangi hallerde temel ilişkiden doğan itiraz ve def’ilere dayanarak akreditif bedelinin ödenmesinin durdurulabileceği incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Akreditif sözleşmesi, akreditifin bağımsızlığı, temel ilişkiden doğan savunmalar, akreditif

Kaynakça

• ACEMOĞLU, Kevork, “Aliud” ve Federal Mahkemenin “Aliud” Konusundaki Tutumu Üzerine, İÜMHAD, C. 6, S. 9 (1972), s. 19-29.
• BİLGİN, Mahmut, Banka Hukukunda Sözleşmeler, Uyuşmazlıklar, Hukuki Sorumluluk, Ankara 2011.
• BORGGREFE, Siegfried, Akkreditiv und Grundverhältnis, Berlin 1971.
• BOZKURT, Sevgi, Akreditifin Uygulanması, Ankara 2006.
• BUCKLEY, Ross P./GAO, Xiang, “Development of the Fraud Rule in Letter of Credit Law: The Journey So Far and the Road Ahead”, Journal of International Law, Volume 23, Iss 4, s. 663-712, http://scholarship.law.upenn.edu/jil/vol23/iss4/2 (06.08.2015).
• ÇİRAY, Fatma Ceyda, Akreditifte Bankaların Hukuki Bakımdan Sorumlulukları, MÜBSE, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2009.
• DEMİR, Gönenç, Vesikalı Kredilerde (Akreditifte) Hile Kuralı, DEÜSBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2007.
• DOĞAN, Vahit, Uluslararası Ticarette Ödeme Aracı Olarak Akreditif, Ankara 2003.
• EDİS, Seyfullah, Türk Borçlar Hukukuna Göre Satıcının Ayıba Karşı Tekeffül Borcu, Ankara 1963.
• EISEMANN, Frédéric/SCHÜTZE, Rolf A., Frederic Das Dokumentenakkreditiv im Internationalen Handelsverkehr, 3.,völlig neubearbeitete und erweiterte Auflage, Heidelberg 1989.
• EKİCİ, Akın, “Akreditifte Lehtarın Dürüstlük Kurallarına Aykırı Olarak (Fraud) Bedeli Talep Etmesi ve Bu Durumda Akreditif Bedelini İştira (İskonto) Eden Bankanın Hukuki Durumu”, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, I. Cilt, İstanbul 2001, s. 157-177.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, 15. Baskı, Ankara 2013.
• GAO, Xiang, “The Identity Of The Fraudulent Party Under The Fraud Rule In The Law Of Letter Of Credit”, Universitiy of New South Wales Law Journal, 2001, 14, http://www.austlii.edu.au/au/journals/UNSWLJ/2001/14.html#Heading19 (15.08.2015).
• GÖĞER, Erdoğan, Akreditif Muamelesi ve Hukukî Mahiyeti, 2. Bası, Ankara 1980.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, Cilt-I, İstanbul 2012.
• GÜNAY, Gözde Engin, Türk Hukuku’nda Akreditif, İTÜSBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013.
• KAYA, Arslan, Belgeli Akreditifte Lehtarın Hukukî Durumu, İstanbul 1995.
• KELLER, Max/SCHÖBİ, Christian, Das Schweizerische Schuldrecht, Band I, Allgemeine Lehren des Vertragsrechts, Dritte, vollständig überarbeitete und ergänzte Auflage, Basel und Frankfurt am Main 1988.
• KOSTAKOĞLU, Cengiz, Banka Kredileri, Tüketici ve Konut Kredileri ile Kredi Kartlarından Doğan Uyuşmazlıklar, İstanbul 2013.
• KRING, Banu, “Milletlerarası Ticaret Odasının Akreditifle İlgili Son Düzenlemesi Yeknesak Kuralları 600 (UCP 600) ve Uygulamaya Getirdiği Bazı Yenilikler”, DEÜHFD, C. 11, Özel S. 2009, s. 1219-1237.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler Cilt 1, Gözden Geçirilmiş 11. Bası, İstanbul 2013.
• ÖZEL, Sibel, “Akreditif İlişkisinde UTO Kurallarının (UCP 600) Bankalar Arası İlişkiye Etkisi”, İpek Yolu Canlanıyor: Türk-Çin Hukuk Zirvesi, 12-14 Haziran 2012, Ankara 2013, s. 347-354 (UTO Kuralları).
• ÖZEL, Sibel, Yargıtay Kararları Eşliğinde Akreditif ve Hukuki Niteliği, İstanbul 1991.
• REİSOĞLU, Seza, “Hukuki Açıdan Akreditif ve Uygulama Sorunları”, Bankacılar Dergisi, S. 52, 2005, s. 39-55.
• SCHÄRRER, Heiner, Die Rechtsstellung des Begünstigten im Dokumenten-Akkreditiv, Bern 1980.
• SEROZAN, Rona, İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme, Üçüncü Cilt, Gözden geçirilip genişletilmiş 4 üncü bası, İstanbul 2006.
• ŞENOCAK, Zarife, “Borçlar Kanunu’nun 96 vd. ve 194 vd. Maddeleri Açısından “Aliud” un (Başka Şeyin) Teslimi”, BATİDER, Haziran 1989, C. XV, S. 1, s. 113-135.
• TEKİNALP, Ünal, Ünal Tekinalp’in Banka Hukukunun Esasları, Yeniden Yazılmış 2. Bası,İstanbul 2009.
• TUNÇOMAĞ, Kenan, Türk Borçlar Hukuku, II. Cilt, Özel Borç İlişkileri, Üzerinde ÇalışılmışÜçüncü Bası, İstanbul 1977.
• ÜLGEN, Hüseyin/HELVACI, Mehmet/KENDİGELEN, Abuzer/KAYA, Arslan/NOMERERTAN, Füsun, Ticari İşletme Hukuku, Yeni Türk Ticaret Kanunu’na GöreGüncellenmiş Dördüncü Bası, İstanbul 2015.
• YAVUZ, Cevdet, Satıcının Satılanın (Malın) Ayıplarından Sorumluluğu, İstanbul 1989.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 10. Baskı, İstanbul 2014.
• ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 14. Bası, İstanbul 2014.