Yargıtay Kararları Işığında 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu'nda Düzenlenen Suç Tipleri

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 3, 793 - 882, 15.12.2017

Batuhan Aktaş

Öz

Tarihin en eski çağlarından günümüze kadar yolsuzluk sorunu,

demokratik rejimleri tehdit eden, gelir dağılımını bozan hatta ekonomik

düzeni kökünden sarsan bir olgudur. Bundan dolayı, yolsuzluğun

önlenmesi hem devletin bürokrasisinin ve adaletinin düzgün biçimde

işleyebilmesi hem de sosyal adalet ve eşitlik ilkelerinin sağlanması açısından

son derece önemlidir. Türk hukukunda da yolsuzluk ve rüşvetle

mücadele edebilmek adına 1990 tarihli 3628 sayılı Mal Bildiriminde

Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kabul edilmiş;

söz konusu kanun ilgili kişiler açısından özel bir soruşturma usulünü

getirmenin yanı sıra bünyesinde birtakım suçlara da yer vermiştir.

3628 sayılı Kanunu'nun 'Ceza hükümleri' başlıklı üçüncü bölümünde;

mal bildiriminde bulunmama, gerçeğe aykırı açıklamalarda bulunma,

gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunma ve haksız mal edinme suçları

düzenlenmiştir. Çalışmada sistematik açıdan öncelikle yolsuzluk üzerinde

durulacak daha sonra ilgili suçlar, suç genel teorisi uyarınca ve

birbirlerinden bağımsız olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yolsuzluk, Rüşvet, Mal Bildirimi, Gerçeğe Aykırı Mal Bildirimi, Haksız Mal Edinme, 3628 sayılı Kanun

Kaynakça

• ACKERMAN, Susan Rose, "Corruption, Organized Crime, and Money Laundering", World Bank Roundtable on Institutions, Governance and Corruption, Montevideo, May 26-27, 2016
• ACKERMAN, Susan Rose, "The Political Economy of Corruption", Institute for International Economics, https://piie.com/publications/chapters_preview/12/2iie 2334.pdf
• ACKERMAN, Susan Rose, "When is Corruption Harmful", in: Political Corruption – Concepts&Contexts, Third Edition, Arnold J. Heidenheimer, Michael Johnston (Ed.), Transaction Publishers, New Brunswick and London, 2002
• AÇIKGÖZ, Aslı, Basın Yoluyla Gerçekleşen Kişilik Hakkı İhlallerinin Unsurları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2009
• AKBULUT, Berrin, "Bağlılık Kuralı", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIV, Sayı:1, Y. 2010
• AKYÜREK, Güçlü, "5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu'nun Yeni 252. Maddesi ve Özel Sektörde Rüşvet", Bahçeşehir Üniversitesi- Kazancı Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 99-100, 2012
• AKYÜREK, Güçlü, Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, Ankara, 2014
• ALTUN, Şafak, Rüşvet'ten Özelleştirmeye Yolsuzluğun Yüzyıllık Tarihi, agorakitaplığı, İstanbul, Eylül 2014
• ARSLAN, Zühtü, "Temel Hak Ve Özgürlüklerin Sınırlanması: Anayasa'nın 13. Maddesine Üzerine Bazı Düşünceler", Anayasa Yargısı Dergisi, Cilt: 19, 2002
• ARTUK, E. Mehmet/ GÖKCEN, Ahmet/ ALŞAHİN, M. Emin/ ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 11. Baskı, Ankara, 2017
• AYDIN, Ömer, "Türkiye'de Yolsuzluk ve Organize Suç Örgütleri", Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Ankara, 2014
• AYDIN, Süleyman/ YILMAZER, Yakup, Yolsuzluk ve Mali Suçlar, Ankara, 2014
• BAŞAK, Cengiz, "Uluslararası Örgütlerin Yolsuzlukla Mücadeledeki Rolü", Polis Bilimleri Dergisi, Cilt: 10 (2), 2008
• BAYINDIR, Sinan/ APİŞ, Özge, "Bir Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Haber Verme Hakkının Yazılı Basın Yoluyla İşlenen Hakaret Suçları Açısından Değerlendirilmesi", TBB Dergisi, Sayı: 91, Yıl: 2010
• BAYTEMİR, Erdal, "5237 Sayılı Türk Ceza Kapsamında Rüşvet Suçu", TBB Dergisi, Sayı: 88, 2010
• BERKMAN, Ümit, Az Gelişmiş Ülkelerde Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Rüşvet, TODİE Yayınları, No: 203, Ankara, 1983
• BİRTEK, Fatih, AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat, Ankara, 2016
• CENTEL, Nur/ ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 14. Bası, İstanbul, Eylül 2017
• CENTEL, Nur/ ZAFER, Hamide/ ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 6. Bası, İstanbul, 2010
• ÇAĞA, Tahir, "Özel Hüküm Genel Hükmü Daima Bertaraf Eder Mi?", TBB Dergisi, Sayı: 3, Yıl: 1991
• ÇAĞLAR, A. Atilla, "Yolsuzlukla Mücadelede Uluslararası İşbirliği ve Örgütler", Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2007
• DEĞİRMENCİ, Olgun, "Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Mağdur Hakları", TBB Dergisi, Sayı:77, 2008
• DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara, (Eylül) 2017
• DOĞAN, Pınar Bahar, "Çatışan İki Değer: Haber Verme Hakkı ve Kişilik Hakkı", Ankara Barosu Dergisi, 2014/4
• ELİAÇIK, Elif, "Yolsuzlukları Önlemede Uluslararası Deneyimler ve Türkiye Uygulaması", Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2009
• EREM, Faruk, "Suçun Konusu ve Hümanist Doktrin", Cilt: 25, Sayı: 1, Yıl: 1968
• ERKENCİ, Hüseyin, "Memurin Muhakemat-ı Hakkında Kanunu Muvakkat Üzerine Düşünceler", Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı:1, 1999
• GÜLTEKİN, Nil Melek, Kişisel Verilerin Ceza Hukuku Yönünden Korunması, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, Mayıs 2012
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, Ankara, 2014
• HASDEMİR, İsmail, "Sosyolojik Bakış Açısıyla Yolsuzluk Olgusu", Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2006
• HLEIFER, Andrei; VISHNY, W. Robert, "Corruption" The Quarterly Journal of Economics, August, 1993
• İÇEL, Kayıhan, Kitle İletişim Hukuku, İstanbul, 2015
• İLKİZ, Fikret, "Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar", Türk Ceza Kanunun 2 Yılı-Teori ve Uygulamada karşılaşılan Sorunlar, İstanbul, Nisan 2008
• İPEKÇİOĞLU, Pervin Aksoy, Türk Ceza Hukukunda Suça Teşebbüs, 1. Baskı, Ankara, Mart 2009
• KABOĞLU, Ö. İbrahim, Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), 10.Baskı, İstanbul, 2015
• KAHRAMAN, Seden, "Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzlukla Mücadelede Hukuki ve İdari Düzenlemelerin Etkisi", Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli, 2010
• KALABALIK, Halil, İnsan Hakları Hukuku, Güncellenmiş 4. Baskı, Ankara, Ekim 2015
• KARAKAŞ, Mehmet/ ÇAK, Murat, "Yolsuzlukla Mücadelede Uluslararası Kuruluşların Rolü", Maliye Dergisi, Sayı: 153, Temmuz-Aralık 2007
• KARAKAŞ, Tülay Fatma, "Karine Kavramı, Kanuni Karineler Ve Varsayımlar", AÜHFD, 62 (3) 2013
• KAYIHAN, İçel, "Görünüşte Birleşme (İçtima) İlkeleri Ve Yeni Türk Ceza Kanunu", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 7, Sayı 14, Güz 2008
• KLITGAARD, Robert, Controlling Corruption, University of California Press, London, 1988
• KOCA, Mahmut, "6222 Sayılı Kanunda Düzenlenen Suçlar ve Kabahatler", Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, (Kolokyum Kitabı) Editörler: Cumhur Şahin, İzzet Özgenç, İlhan Üzülmez, Gazi Üniversitesi Türk Ceza Hukuku ve Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÜRK-CE-MER), Ankara, 2012
• KOCA, Mahmut/ ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Bası, Ankara, 2010
• KÜZECİ, Elif, Kişisel Verilerin Korunması, Ankara, Haziran 2010
• MANAV, A. Eda, "İş İlişkisinde İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIX, Sayı: 2, 2015
• MASON, Patrycja Szarek, The European Union's Fight Against Corruption (The evolving policy towards Member States and candidate countries), Cambridge University Press, 2010
• NİŞANCI, Dilaver, "Yolsuzluk Ve Yolsuzluğun Önlenmesine İlişkin Olarak OECD Rüşvetle Mücadele Sözleşmesi'ndeki Denetim Süreci", TBB Dergisi, Sayı: 114, 2014
• NYE, J. S., "Political Corruption; a Cost-Benefit Analysis", in: A.J. Heidenheimer, M. Johnston and V. Levine (Ed.), Political Corruption (Handbook), New Brunswick, 1989
• OĞAN, Ali Mehmet, " Görev Suçlarında İlk Soruşturma", Ankara Barosu Dergisi, Sayı:3, 1981
• OĞUZMAN, M. Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), Gözden Geçirilmiş 14. Bası, İstanbul, 2014
• ÖZBEK, Veli Özer/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Ankara, Ekim 2016
• ÖZBEK, Veli Özer/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku (KHK ile getirilen Değişiklikler, Güncel Yargıtay Kararları, AİHM ve Anayasa Mahkemesi'nin Bireysel Başvuruya İlişkin Kararları İşlenmiş), 8. Bası, Ankara, Ekim 2016
• ÖZÇELİK, Özer/ ODABAŞI, Yavuz/ ÖNDER, Hüseyin, "Üçüncü Dünya Ülkelerinin Yolsuzluk Düzeylerini Açıklamakta CPIA Endeksi Değişkenlerinin Kullanılması", Maliye Dergisi, Sayı: 159, Temmuz-Aralık, 2010
• ÖZÇETNİK, Ümit, "Türkiye'de Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Sorunlar ve Çözüm Önerileri", Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 2014
• ÖZGENÇ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 13. Bası, Ankara, Eylül 2017
• PAMUK, Gülfem, Türk ve Fransız Ceza Muhakemesi Hukuku'nda Mağdurun Makam olarak Yeri, 1. Baskı, İstanbul, Kasım 2012
• PARLAR, Ali/ HATİPOĞLU, Muzaffer, Açıklamalı – İçtihatlı Özel Ceza Yasaları Uygulamasında Ekonomik ve Ticari Suçlar, Ankara, 2005
• PARLAR, Ali/ HATİPOĞLU, Muzaffer, Açıklamalı – İçtihatlı Özel Ceza Kanunları ve Uygulaması, Cilt II, İstanbul, 2005
• PHILIP, Mark, "Defining Political Corruption", Political Studies, XLV, 1997 SORABJEE, J. Soli, "Yolsuzluk", (Çeviren: Murat AN), Ankara Barosu Dergisi, Yıl:54, Sayı:2, 1997
• T.B.M.M. Tutanak Dergisi, Yasama Yılı: 3, Dönem: 18, Cilt: 44, 104. Birleşim, 18.04.1990 (Çarşamba)
• TANZI, Vito, "Dünya Çapında Yolsuzluk Nedenleri, Sonuçları, Boyutları, Çözüm Yolları", (Çeviren: Gamze KÖSEKAHYA), Maliye Dergisi, Sy: 136, 2001
• TARHAN, R. Bülent, Yolsuzlukla Mücadele Mevzuatı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010
• TEZCAN, Durmuş/ ERDEM, R. Mustafa/ÖNOK, R. Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 14. Bası, Ankara, 2017
• TOPKAYA, Hatice/ TOPKAYA, Ahmet, "Yolsuzlukla Mücadelede Etkin Bir Araç: BM Sözleşmesi Çerçevesinde Yolsuzluk Kaynaklı Mal Varlıklarının Geri Alınması", Sayıştay Dergisi, Sayı: 74-75, Temmuz-Aralık 2009
• TOSUN, Kerim/ ARTUÇ, Mustafa, Özel Ceza Yasalarında Açıklamalı-İçtihatlı Sulh Ceza Davaları, Ankara, 2008,
• TOSUN, Kerim/ ARTUÇ, Mustafa, Özel Ceza Yasalarında Açıklamalı-İçtihatlı Asliye Ceza, Ağır Ceza ve İcra Ceza Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010
• TOSUN, Kerim/ ARTUÇ, Mustafa, Türk Hukukunda Suçlar ve Kabahatler ile Açıklamalı-İçtihatlı Tüm Özel Ceza Yasaları, Cilt II, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008
• TOSUN, Kerim/ARTUÇ, Mustafa, Türk Hukukunda Suçlar ve Tüm Özel Ceza Yasaları, Cilt II, Kartal Yayınevi, Ankara, 2007
• UĞUR, Hüsamettin, "3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu'na Eleştirel Bir Bakış ve Çözüm Önerileri", TBB Dergisi, Sayı: 76, 2008
• UĞUR, Hüsamettin, "Türkiye'nin Yolsuzlukla Mücadele Enstrümanları", TBB Dergisi, Sayı: 98, Yıl: 2012
• UĞUR, Hüsamettin, Mal Bildiriminde Bulunulması Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu & Ulusal ve Uluslararası Boyutta Yolsuzlukla Mücadele, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010
• UYGUN, Murat, Avrupa Birliğinin 95/46 Sayılı Veri Koruma Yönergesi Işığında Kişisel Verilerin Korunması, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2010
• ZAFER, Hamide, "Savunma Hakkı ve Sınırları", Prof. Dr. Nur Centel'e Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 2, Yıl, 2013
• ZAFER, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m. 1-75) Ders Kitabı, 6. Bası, İstanbul, Eylül 2016
• ZAFER, Hamide, Özel Hayatın ve Hayatın Gizli Alanının Ceza Hukukuyla Korunması (TCK m. 132-134), Beta Yayınları, 1. Bası, İstanbul, Haziran 2010
• http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/corruption
• http://emsal.yargitay.gov.tr
• http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52003DC0317&f rom=EN
• http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:1997:0192: FIN:EN:PDF
• http://www.au.int/en/sites/default/files/treaties/7786-file-african_union_convention_ preventing_combating_corruption.pdf
• http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6698.pdf
• http://www.oas.org/en/sla/dil/docs/inter_american_treaties_B-58_against_Corruption. pdf
• http://www.seffaflik.org/yolsuzluk/yolsuzluk-nedir/