Danıştay Kararları Işığında Acele Kamulaştırmalarda “Aceleliğine Karar Verilen Haller” Bakımından Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 1, 176 - 196, 18.07.2018

Onur Kaplan

https://doi.org/10.33433/maruhad.445663

Öz

Olağan kamulaştırmalardan farklı olarak acele kamulaştırma uygulamaları gün geçtikçe daha fazla yapılır hale gelmiştir. Özellikle idareye kanunla verilen görevlerin yerine getirilmesi noktasında hizmetin kesintisiz ve çabuk biçimde gerçekleştirilerek kamu yararının sağlanmasının amaçlandığı durumlarda söz konusu uygulamalara başvurulmaktadır. Bu doğrultuda Bakanlar Kurulu’nun tesis ettiği acele kamulaştırma kararlarından dolayı ortaya çıkan uyuşmazlıkların halli bakımından Danıştay’ın önemli bir fonksiyon icra ettiği ifade edilebilir. Aceleliğine karar verilen hallerde gerçekleştirilen acele kamulaştırma uygulamaları sonucunda bireylerin temel hak ve hürriyetlerine dair yapılan müdahalelerin hukuka uygunluğunun tespiti bakımından Danıştay’ın birtakım kıstasları aradığı görülmektedir. Bu kapsamda çalışmada öncelikle acele kamulaştırma müessesesinin uygulanabileceği haller belirtilerek, aceleliğine karar verilen hallerde idarece acele kamulaştırma kararlarının icrası neticesinde başta mülkiyet hakkı olmak üzere bireylerin temel hak ve hürriyetlerine yapılan müdahalenin hukuka uygunluğunun tespitinde Danıştay kararlarında yer alan ölçütlerin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İdari faaliyetler, Kamu yararı, Mülkiyet hakkı, İstisnailik, Acele kamulaştırma

Kaynakça

• ABACIOĞLU, Muhittin/ABACIOĞLU, Ali, Açıklamalı-İçtihatlı Kentsel Dönüşüm Kanunu ve İlgili Mevzuat, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015
• AKAR, Zeki, Gerekçeli-Açıklamalı-İçtihatlı Kamulaştırma ve Kamulaştırmasız El Atma Davaları Cilt-I, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2007
• AKGÜNER, Tayfun/BERK, Kahraman, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2017
• AKYILMAZ, Bahtiyar, İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Yetkin Yayınları, Ankara, 2000
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, İdare Hukuku, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016
• ARSLANOĞLU, Mehmet, “Acele Kamulaştırma”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt:19, Sayı:3, 2014, (ss.203-224)
• ARTUKMAÇ, Sadık, Kamulaştırma Hukuku, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1977
• ATAY, Ender Ethem, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014
• AYAYDIN, Cem, İdare Hukukuna Giriş (II), Yenilik Basımevi, İstanbul, 2008
• BİLGEN, Pertev, Kamulaştırma Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1999
• BİLGEN, Pertev, İdare Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1999
• BÖKE, Veli, Kamulaştırma Kanunu ve Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Davaları, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2005
• CANDAN, Turgut, Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, 2006
• CHAPUS, René, Droit Administratif Générale Tome I, Montchrestien, Paris, 2001
• DİNÇER, Güven/ÇIRAKMAN, Erol/NECİBOĞLU, Nejat, Danıştay Kararları 1967-1968-1969, Danıştay Yayınları, Ankara, 1969
• DUPUIS, Georges/GUÉDON, Marie-José, CHRÉTIEN, Patrice, Droit Administratif, 12e édition, Sirey, Paris, 2011
• DURAN, Lütfi, Türkiye İdaresinin Sorumluluğu, TODAİE Yayınları, İstanbul, 1974
• ER, Ömer/GÜNER, Orhan/GÜZELHAN, Yasemin, “Kentsel Dönüşüm ve Yenileme Alanı Uygulamaları Kapsamında Fener-Balat Semtlerinde Saha Çalışması”, Legal Hukuk Dergisi, Cilt:12, Sayı:142, 2014, (ss.185-221)
• ERKELLİ KIZIL, Neşe, “Kamulaştırma Fenomeni”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (Prof. Dr. Lütfi Duran’a Armağan Özel Sayısı), Cilt:9, 1988, (ss.209-216)
• ERKUT, Celal, İdari İşlemin Kimliği, Danıştay Yayınları, Ankara, 1990
• GEMALMAZ, H. Burak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009
• GÖLCÜKLÜ, Mehmet Ali, Acele Kamulaştırma, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku Cilt-I, Ekin Yayınevi, Bursa, 2009
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, Ankara, 2015
• KARAHANOĞULLARI, Onur, İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011
• KAYA, Cemil, İdarenin Takdir Yetkisi ve Yargısal Denetimi, On İki Yayıncılık, İstanbul, 2011
• KAYA, Cemil, Kararlarından Hareketle Kamu Yararı Kavramına Danıştay’ın Bakışı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011
• KIZILYEL, Serkan, Temel Hak ve Özgürlüklerin Kısıtlanmasında Kamu Güvenliği Ölçütü, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2014
• KÖROĞLU, Ömer, Kamulaştırma Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1995
• KUTLU, Meltem, İdarî Bir İşlem Olarak Kamulaştırma ve İptal Davası, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1992
• LAVIALLE, Christian, Droit Administratif des Biens, PUF, Paris, 1996
• OKAY TEKİNSOY, Özge, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011
• ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları Cilt-III, 3. Bası, Hak Kitabevi, İstanbul, 1966
• ÖRÜCÜ, Esin, Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1976
• ÖZAY, İl Han, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004
• SEZER, Yasin/BİLGİN, Hüseyin, Açıklamalı-İçtihatlı Kentsel Dönüşüm Uygulama Rehberi, Adalet Yayınları, Ankara, 2015
• SEZGİNER, Murat, İptal Davasının Uygulama Alanı Bakımından Ayrılabilir İşlem Kuramı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2000
• SOLMAZ, Eren, Kamulaştırma Hukukunda Malikin Geri Alma Hakkı, S.S. Onar İdare Hukuku ve İlimleri Arşivi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016
• TAN, Turgut, İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, 5. Bası, Ankara, 2016
• ULER, Yıldırım, İdari Yargıda İptal Davalarının Sonuçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1970
• ULU, Güher, İdari İşlemin Yetki Unsuru, Seçkin Yayıncılık, Bursa, 2012
• ÜSTÜN, Gül, Kentsel Dönüşüm Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014
• YASİN, Melikşah, “Tarihi Mekanların Dönüştürülmesi Sürecinde Mahalli İdarelerin Rolü”, Legal Hukuk Dergisi, Sayı:45, 2006, (ss.2711-2720)
• YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2010
• YILDIRIM, Turan, “İdari İşlemler”, İdare Hukuku, (YILDIRIM, Turan/YASİN, Melikşah/ÖZDEMİR, H. Eyüp/OKAY TEKİNSOY, Özge), On İki Levha Yayıncılık, 2. Bası, İstanbul, 2011, (ss.549-631)
• (http://www.kazanci.com)
• (http://www.hukukturk.com)
• (http://www.lexpera.com.tr)
• (http://emsal.danistay.uyap.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb)
• (http://www.mevzuat.gov.tr)