Miras Hukukunda İptal ve Tenkis Def'i

Yıl 2012, Cilt: 18 Sayı: 3, 143 - 162, 15.12.2012

Hakan Albaş

Öz

Miras hukukunda, mirasbırakanın terekesi üzerinde dilediği gibi tasar- ruf edebilme imkânının sınırının aşılmasının ve saklı paya tecavüz edilmesi- nin yaptırımı olarak, yapılan sağlararası ve ölüme bağlı kazandırmaların tenkis edilmesi düzenlenmiştir. Tenkis yaptırımına bağlanan hukuki sonuç, ya tenkis davası açma ya da tenkis def’i ileri sürme yoluyla sağlanmaktadır. Diğer yandan miras hukukunda, mirasbırakanın terekesinin geleceğini belir- lemesi bakımından tasarruf özgürlüğü borçlar hukukundan farklı bir hukuki zemine oturtulmuştur. Hukuki işlem çeşidi olarak sınırlı sayı ilkesi kabul edilmiş ve bu işlemler sıkı şekil kurallarına bağlanmıştır. Yasa koyucu, belir- lediği sisteme aykırılık söz konusu olduğunda bu aykırılığı kural olarak iptal davası yoluyla yaptırıma bağlamıştır. Ayrıca iptali mümkün olan sebeplerin varlığı durumunda, iptal edilebilir olan ölüme bağlı tasarruf nedeniyle edim yükümü altındaki kişilere def’i hakkı vermiştir.

Bu çalışma, miras hukuku çerçevesinde tenkis def’i ve iptal def’i kav- ramlarını ele almaktadır. Bir savunma türü olan def’i haklarına, hukukumuz- da düzenleme hakları veya karşı haklar da denilmektedir. Bu bağlamda, iptal ve tenkis def’i hakkını ileri sürebilecek kişiler ele alınmış; iptal ve tenkis def’inin kullanımı, hüküm ve sonuçları özellik arz eden ihtimaller çerçeve- sinde ayrı ayrı incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda, gerek iptal gerek- se tenkis def’inin miras hukuku sistemi içerisinde işlevsiz kaldığı veya yasa koyucunun düzenleme amacını gerçekleştirmediği ihtimallerin söz konusu olabildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Miras hukuku, İptal Def'i, Tenkis Def'i

Kaynakça

• .