Yabancılık Unsuru Taşıyan Fı̇nansal Kı̇ralama (Leasing) Sözleşmelerı̇nde Yetkı̇lı̇ Mahkeme

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 1, 441 - 482, 01.06.2013

Merve Acun

Öz

Gelişen ekonomi ve ticaret hayatının getirdikleri ile birlikte, sınır ötesi faaliyetlerin sayısı giderek artmaktadır. Bu faaliyetlerde kullanılan pek çok sözleşme olup, bunların içinde finansal kiralama sözleşmesi de yer almakta- dır. . Sözleşmenin uluslararası boyutlu olarak kurulabilmesi, sözleşme konu- sunun teknolojik ürünlerden oluşabilmesi, satın almaya oranla daha az bedel ödenmesi gibi etkenler, finansal kiralama sözleşmesinin uygulamada daha çok tercih edilmesine sebebiyet vermektedir. Finansal kiralama sözleşmesi karmaşık bir yapıya sahip olduğundan, yabancılık unsuru içeren finansal kiralama sözleşmelerinde yetkili mahkemenin tespit edilmesinde sorunlar yaşanabilmektedir. Çünkü, bu tespitin yapılabilmesi için sözleşmeye uygula- nacak hukukun da bilinmesi gerektiği durumlarla karşılaşılabilinir. Özellikle bu durum genel yetkili mahkemede dava açılma imkanı olmayan hallerde özel yetkili mahkemelerde açılacak davalarda kendini göstermektedir. Şüp- hesiz ki, bu konuda yapılan hatalar, tarafların gereksiz masraf yapmalarına, emek ve zaman kayıpları yaşamalarına sebebiyet verecektir. Bu nedenle, yabancılık unsuru taşıyan finansal kiralama sözleşmelerinde yetkili mahke- me konusu makalede incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Milletlerarası finansal kiralama sözleşmesi, yetkili mahkeme, milletlerarası usul hukuku

Kaynakça

• AKINCI, Ziya, “ Milletlerarası Usul Hukukunda Seçilen Mahkemenin Bağlantılı Olması Koşulu”, MHB, Yıl: 22, Sayı 2, 2002, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan.
• AKINCI, Ziya, Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik, Ankara 2002.
• ALTOP, Atilla, Özellikle Taşınır Mallarına İlişkin Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmesi, Ankara 1990.
• ÇAPRİ, Sezer, Konut Finansmanı Sözleşmeleri, İstanbul 2010.
• ÇELİKEL, Aysel / ERDEM, B. Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, Yenilenmiş 11. Bası, İstanbul 2012.
• ÇELİKEL, Aysel/ GELGEL (ÖZTEKİN), Günseli, Yabancılar Hu- kuku, Yenilenmiş 18 Bası, İstanbul 2012.
• ÇELİKOĞLU, Cengiz Topel, “Konut Finansman Kanunu’nun Lea- sing Sözleşmesi Üzerindeki Etki ve Sonuçları” İstanbul Barosu Dergisi, C, 81, Sayı 5, İstanbul 2007.
• ÇİÇEKLİ, Bülent, Yabancılar Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Genişle- tilmiş 3. Baskı, Ankara 2012.
• EKŞİ, Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Bası, İs- tanbul 2000.
• ERDEM, B. Bahadır, “ 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda Düzenlenen Türk Mahkemelerinin Yetkisine İlişkin Kurallar ve Bu Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi”, MHB., Y. 22, Sayı 2, 2002, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan.
• EROĞLU, Sevilay, Rekabet Hukukunda Bilgisayar Programlarının Korunması, İstanbul 2000.
• EROL, Ahmet/ YILDIRIM, Ercan/ TOROSLU, Vefa, M, Tüm Yönle- riyle Finansal Kiralama (Leasing), İçtihatlı&Gerekçeli, 2. Baskı, Ankara 2011.
• KARSLI, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 6100 Sayılı HMK Hükümlerine Göre Yargıtay Kararları İşlenmiş ve Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, İstanbul 2012.
• KILIÇ, Halil, Açıklamalı-İçtihatlı 6100 Sayılı HMK, C. I, Ankara 2011.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Genişle- tilmiş 14. Bası, Ankara 2011.
• KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, Altıncı Baskı C. I, İstanbul 2001.
• LEVY, Davıd, A. “Financial Leasing UnderThe Unidroit Convention and The Uniform Commercial Code: A Comparative Analyses,, http://login.westlaw.co.uk erişim tarihi, 24.2.2011, (s. 1-28).
• NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, Yenilenmiş 19. Bası, İs- tanbul 2011.
• NOMER, Ergin, Milletlerarası Usul Hukuku, İstanbul 2009.
• NORTH, Peter/FAWCETT J.J. Cheshire and North’s Private International Law, Thirteenth Edition, Lexis Nexis Butterworths, United Kingdom 2004.
• OĞUZMAN, Kemal, M./ ÖZ, Turgut, M. Borçlar Hukuku Genel Hü- kümler Cilt 1, 10. Bası, İstanbul 2012.
• ÖZDEMİR, Hatice, “ MÖHUK Kapsamına Giren Sözleşmelerin Tespiti Bağlamında “ Yabancılık Unsuru Taşıyan Sözleşme” ve “Uluslara- rası Sözleşme “ Kavramları, İstanbul Barosu Dergisi, C. 73, Sayı 10-11- 12, 1999.
• ÖZKAN, Işıl, Devletler Özel Hukukunda İkametgah, Mutad Mesken ve İşyeri Bağlama Noktalarının Yeniden Değerlendirilmesi, Ankara 2003.
• PARMAKÇI, Murat, “ Finansal Kiralama ve Konut Finansmanı”, Leasing Dünyası, Fider Finansal Kiralama Derneği Bülteni, Sayı 14, Kasım 2005.
• PEKCANITEZ, Hakan/ ATALAY, Oğuz/ ÖZEKES, Muhammet, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Medeni Usul Hukuku, 13. Bası, Ankara 2012.
• SARGIN, Fügen, Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Yetkin, Ankara 1996.
• SÖYLER, İlhami, Mali Teşvik Uygulamaları Açısından Finansal Kira- lama (Teori-Uygulama- Sorunlar- Çözümler), Ankara 2007.
• ŞANLI, Cemal, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuş- mazlıkların Çözüm Yolları, Dördüncü Bası, İstanbul 2011.
• TEKİNALP, Gülören/ UYANIK-ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, Milletlera- rası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, Genişletilmiş 11. Bası, İstanbul 2011.
• TEKİNALP, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Ge- nişletilmiş Beşinci Bası, İstanbul 2012.
• TOPALOĞLU, Mustafa, Bilgisayar Programları Üzerindeki Haklar ve Bu Hakların Korunması, İstanbul 1997.
• UMAR, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2011.
• UYANIK-ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, “Bireysel İş İhtilaflarında Türk Mahkemesinin Milletlerarası Yetkisi” İş Dünyası ve Hukuk Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul 2011.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, İstanbul 2000.
• YAVUZ, Cevdet/ ACAR, Faruk/ ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yenilenmiş 7. Baskı’dan Tıpkı 8. Baskı, İstanbul 2009.
• YÜNLÜ, Levent, “ Finansal Kiralama Sözleşmesinden Doğan Uyuş- mazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, MHB, Yıl: 22, Sayı: 2, 2002, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, s. 1089.