Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 2, 879 - 918, 01.12.2013

Devrim Aydın

Öz

Şerefe karşı suçlar, 5237 sayılı TCK m. 125-131 arasında düzenlenmiş- tir. Şeref, bireyin toplum içinde diğer kişiler nezdindeki saygınlığını ifade eder. Hakaret etmek; kişilerin birey olmaktan kaynaklanan ve diğer kişiler nezdinde sahip oldukları sosyal değerin yok sayılması ve kişiliklerinin değersizleştirilme- sidir. Kişilerin saygınlıklarını zedeleyebilecek söz ve davranışlar, belli bir somut durum ya da olgunun isnat edilmesi suretiyle olabileceği gibi genel ve soyut nitelikteki söz ve davranışlarla da işlenebilir. Hakaret, mağdurun huzurunda işlenebileceği gibi, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle de işlenebilir. Mağdurun hakaret fiilinin işlendiği yerde bulunmadığı, hakarete bizzat muhatap olmadığı durumlarda da mağdurun saygınlığı başka kişiler nez- dinde zedelenmiş olacaktır. Ancak mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırı- labilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi şartı Kanun’da aran- mıştır. Hakaret suçu kasten işlenebilen suçlardandır. Gerçek kişilerin bu suçun mağduru olabileceklerine dair herhangi bir tartışma yoktur, ancak tüzel kişilerin de bu suçun mağduru olup olamayacağı tartışmalıdır. Düşünceyi açıklama ve eleştiri, basının haber verme hakkı, dilekçe ihbar ve şikayet hakkının kullanıl- ması, idari ve adli merciler önündeki iddia ve savunmalar bu suç açısından baş- lıca hukuka uygunluk nedenleridir. Suçun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi; kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi; karşılıklı olarak işlenmesi halleri cezayı azaltan veya kaldıran şahsi nedenler olarak düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ceza hukuku, Şeref, Şerefe karşı suçlar, Hakaret suçu, Hakaret

Kaynakça

• Arısoy, Mine: “Hakaret”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl: 2007, Sayı :72, s.152 – 205.
• Aydın, Öykü Didem: “Ceza Hukukunun Çağdaş İlkeleri ve Avrupa Birliği Kriterleri Açısından Türk Ceza Kanunu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 53, s.63 - 140.
• Bayındır, Sinan – Apiş, Özge: “Bir Hukuka Uygunluk Nedeni Olarak Haber Verme Hakkının Yazılı Basın Yoluyla İşlenen Hakaret Suçları Açısından Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2010, Sayı: 91, s.67 - 109.
• Bıçak, Vahit: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu Yayını, Ankara, 2002.
• Centel, Nur – Zafer, Hamide – Çakmut, Özlem: Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, Beta Yay., İstanbul, 2007, Cilt:1.
• Çetin, Erol, Yeni Türk Ceza Yasası’ndaki Hakaret Suçları, 3. Baskı, Ankara 2008.
• Dönmezer, Sulhi – Yenisey, Feridun: Karşılaştırmalı Türk Ceza Kanunu ve 1997 Tasarısı, Gerekçeler, İstanbul, 1998.
• Erman, Sahir - Özek Çetin: Ceza Hukuku Özel Bölüm, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, Dünya Yay., İstanbul, 1994.
• Hafızoğulları, Zeki - Özen, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler-Kişilere Karşı Suçlar-;US-A Yay., Ankara, 2011.
• İlkiz, Fikret: “Yargıtay 4. Ceza Dairesi Kararları Eleştirisi”, Yargıtay Kararları Çerçevesinde Ceza Hukuku Sempozyumu, Türk Ceza Hukuku Derneği Yay., İstanbul, 2011, s. 187 - 199.
• Kayançiçek, Murat: Şerefe Karşı Suçlar, Adalet Yay., Ankara, 2008.
• Özbek, Veli Özer: “Şerefe Karşı Suçlar”, Hukuk ve Adalet Dergisi, Nisan 2005, Sayı:5, s. 254 - 279.
• Özbek, Veli Özer– Kanbur, M. Nihat– Doğan, Koray– Bacaksız, Pınar – Tepe, İlker: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Seçkin Yay., Ankara 2010.
• Özen, Mustafa: “Hakaret Suçu ve İnternet Yoluyla İşlenmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2008, Sayı: 75, s. 94-108.
• Özen, Muharrem: “Hakaret Suçlarında Haber Verme ve Eleştiri Hakkı”, 3. Yılında Yeni Ceza Adaleti Sistemi, (Editör: Bahri Öztürk), Seçkin Yay., Ankara, 2009, s. 315 - 336.
• Parlar, Ali – Hatipoğlu, Muzaffer: Ceza Hukuku ve Özel Hukukta Hakaret Suçları ve Tazminat Davaları, Adalet Yay., Ankara, 2008.
• Savaş, Vural - Mollamahmutoğlu, Sadık: Türk Ceza Kanununun Yorumu, 3. Baskı, 4. Cilt, Ankara, 1999.
• Soyaslan, Doğan: Ceza Hukuku Özel Hükümler, 5. Baskı, Yetkin Yay., Ankara, 2005.
• Tarhan, Emine Ülker: Yeni Türk Ceza Yasasında Tehdit ve Hakaret Suçları, Yetkin Yay., Ankara, 2007.
• Tezcan, Durmuş - Erdem, Mustafa Ruhan - Önok, Murat: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Göre Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yay., 5. Baskı, Ankara, 2007.
• Üzülmez, İlhan: “Hakaret Suçu”, Ceza Hukuku Dergisi, Nisan 2010, Sayı: 12, s. 41 - 71.
• Yenidünya, Ahmet Caner – Alşahin, Mehmet Emin: “Bireyin Şerefine Karşı Suç- lar”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 68, Yıl: 2007, s. 43 - 93.