Banka Havalesi, Havale, Uygulanacak Hukuk, Havalenin Yokluğunda Bankanın Alacak Kaydını Geri Alma Hakkı [İsviçre Federal Mahkemesi'nin 14 Temmuz 2006 tarihli kararı, 1. Hukuk Dairesi, (ATF 132 III 609) (SJ 2007 I N. 3 sh. 29)]

Yıl 2009, Cilt: 15 Sayı: 1-2, 295 - 303, 01.07.2009

Kazım Ali Sonat

Öz

Müşterinin talimatı üzerine, havale meblağının banka tarafından müşterinin hesabından bir başka hesaba aktarılması, banka havalesidir; her iki hesap da aynı banka nezdinde açılmış ise, kurum içi banka havalesi söz konusu olur.

Banka havalesi, havale niteliğindedir; lehdar (havale lehdarı), talimat veren (havaleci) tarafından değil, banka (havale muhatabı) tarafından havaleden haberdar edilmiş ise, doğrudan havale söz konusu olur.

Taraflarca hukuk seçimi yapılmamış ise, havaleye, gerek havaleci- havale muhatabı arasındaki gerek havale muhatabı-havale lehdarı arasındaki ilişki bakımından, havale muhatabının işyerinin bulunduğu yer hukuku uygulanır; sebepsiz zenginleşme ilişkisinden doğan taleplere ise, zenginleşmeyi doğuran, gerçek veya* sözde ilişkinin tabi olduğu hukuk uygulanır.

Havale, havalecinin çifte irade beyanı ile meydana gelir; bunlardan ilkinde havaleci, havale lehdarı lehine bir edimde bulunma konusunda havale muhatabını; diğerinde ise, havale muhatabından söz konusu edimi alma konusunda havale lehdarını yetkilendirmektedir.

Havaleciye ait çifte irade beyanı mevcut değilse, havale yok sayılır; buna rağmen banka tarafından gerçekleştirilen banka havalesi, hukuki sebepten yoksundur ve sebepsiz zenginleşme teşkil eder.

Geçerli bir hukuki sebep mevcut olmaksızın banka tarafından hesaba alacak kaydedilen meblağ henüz müşterinin hesabında bulunmakta ise, banka pratik nedenlerle, sebepsiz zenginleşmeye dayalı bir dava açmak zorunda olmaksızın hesaba alacak kaydı işlemini tek taraflı olarak geri alabilir; başka bir deyişle, banka geri alma hakkına sahiptir.

Kara paranın aklanması ile mücadele amacıyla düzenlenen A tipi form, özel hukuk bakımından etkili değildir; söz konusu form havale talimatı olarak değerlendirilemez.

Anahtar Kelimeler

Banka Havalesi, Uygulanacak Hukuk, Havalenin Yokluğunda Bankanın Alacak Kaydını Geri Alma Hakkı, İsviçre Federal Mahkemesi'nin 14 Temmuz 2006 Tarihli Kararı

Kaynakça

• İsviçre Federal Mahkemesi'nin 14 Temmuz 2006 tarihli kararı, 1. Hukuk Dairesi, (ATF 132 III 609) (SJ 2007 I N. 3 sh. 29).