İhmalin Takdirinde Yeni Bir Ölçü: “Kişiselleştirilmiş Özen Ölçüsü”

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 1, 300 - 316, 25.06.2020

Erman Benli

https://doi.org/10.33433/maruhad.684606

Cited By: 2

Öz

İhmalin takdirinde hangi ölçünün uygulanacağı konusunda kanunda bir düzenleme bulunmamaktadır. Doktrinde ve uygulamada objektif özen ölçüsü istisnasız şekilde kabul edilmekte ve uygulanmaktadır. Objektif özen ölçüsü, varsayımsal ortalama bir tipi esas alan ve beklenen sosyal maliyeti yüksek olan bir ölçüdür. Bu nedenle, hukuki eşitlik, hukuki belirlilik ve hukuki güvenlik ilkelerine ve sosyal maliyetlerin asgariye indirilmesi amacına uygun değildir. İhmalin içeriği, kişiselleştirilmiş özen ölçüsüne göre belirlenmelidir. Çünkü kişiselleştirilmiş özen ölçüsü, failin bizzat kendisini ve davranışlarını esas almakta olup, beklenen sosyal maliyeti objektif özen ölçüsünden daha azdır. Kişiselleştirilmiş özen ölçüsünün, ülkemizde hukuken ve teknik olarak uygulanabilirliği noktasında herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İhmal, Fail, Kişiselleştirme, Özen Ölçüsü

Kaynakça

• ALAVİ, Seyyed Salman et al.: The Cognitive and Psychological Factors (Personality, Driving Behavior, and Mental Illnesses) As Predictors in Traffic Violations, Iranian Journal of Psychiatry, Cilt: 12, Sayı: 2, 2017, ss. 78-86.
• BACK, Mitja D. et al.: Facebook Profiles Reflect Actual Personality, Not Self-Idealization, Psychological Science, Cilt: 21, Sayı: 3, 2010, ss. 1-3.
• BENLİ, Erman: Türk Özel Hukukunda Objektifleştirilmiş İhmalin İktisadi Eleştirisi, Hand Formülü ve Uygulaması, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, 2012, ss. 89-123.
• BEN-SHAHAR, Omri / PORAT, Ariel: Personalizing Negligence Law, New York University Law Review, Cilt: 91, Sayı: 3, 2016, ss. 627-688.
• COLE, Daniel H./GROSSMAN, Peter Z.: Principles of Law and Economics, 1. Baskı, New Jersey 2005.
• COOTER, Robert/ULEN, Thomas: Law & Economics, 5. Baskı, ABD 2008.
• ÇAKMUR YILDIRTAN, Dina: E-Views Uygulamalı Temel Ekonometri, 2. Baskı, İstanbul 2011.
• ERDOĞAN, İhsan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, Ankara 2017.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Ankara 2015.
• GROSSMAN, Peter Z./CEARLEY, Reed W./COLE, Daniel, H.: Uncertainty, Insurance and the Learned Hand Formula, Law, Probability and Risk, Cilt: 5, Sayı: 1, 2006, ss. 1-18.
• GUJARATI, Damodar N.: Essentials of Econometrics, 1. Baskı, Singapur 1992.
• HACKER, Philipp: Personalizing EU Private Law: From Disclosures to Nudges and Mandates, European Review of Private Law, Cilt: 25, Sayı: 3, 2017, ss. 651-677.
• HATEMİ, Hüseyin / GÖKYAYLA, K. Emre: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 1. Baskı, İstanbul 2011.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Ankara 2015.
• KORTELING, J.E.: Perception-Response Speed and Driving Capabilities of Brain-Damaged and Older Drivers, Human Factors, Cilt: 32, Sayı: 1, 1990, s. 95-108.
• KOSINSKI, Michal et al.: Facebook As a Research Tool for the Social Sciences - Opportunities, Challenges, Ethical Considerations, and Practical Guidelines, American Psychologist, Cilt: 70, Sayı: 6, 2015, ss. 543-556.
• OĞUZMAN, M. KEMAL / ÖZ, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, İstanbul 2010.
• ÖZDOĞAN, Ogan: Büyük Veri Denizi - Veri Yönetimi Hakkında Her Şey, 1. Baskı, Ankara 2016.
• ÖZDOĞAN, Ogan: Endüstri 4.0 - Dördüncü Sanayi Devrimi ve Endüstriyel Dönüşümün Anahtarları, 2. Baskı, İstanbul 2018.
• PORAT, Ariel/STRAHILEVITZ, Lior J.: Personalizing Default Rules and Disclosure with Big Data, Michigan Law Review, Cilt: 112, Sayı: 8, 2014, ss. 1417-1478.
• POSNER, Richard A.: Economic Analysis of Law, 9. Baskı, ABD 2014.
• QUERCIA, Daniele et al.: “Our Twitter Profiles, Our Selves. Predicting Personality with Twitter”. Proceedings of the 2011 IEEE Third International Conference on Privacy, Security, Risk and Trust, ss. 180-185, Erişim Tarihi: 22.11.2018; http://researchswinger.org/publications/quercia11twitter.pdf
• REİSOĞLU, Safa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, İstanbul 2011.
• SANLI, Kerem Cem: İhmalin Belirlenmesinde Bir Ölçüt: Hand Formülü, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 4, 2008, ss. 99-131.
• SHAVELL, Steven: Foundations of Economic Analysis of Law, 1. Baskı, ABD 2004.
• TANDOĞAN, Halûk: Türk Mes’uliyet Hukuku: Akit Dışı ve Akdi Mes’uliyet, 1. Baskıdan Tıpkı Baskı, İstanbul 2010.
• TEKİNAY, Selâhattin Sulhi: Borçlar Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 1974.
• TİRYAKİ, Betül: Özen Yükümlülükleri ile Sözleşmeden Doğan Koruma Yükümlülüklerinin İspat Yükü Bakımından Karşılaştırılması, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: XII, Sayı: 3-4, 2008, ss. 267-279.
• TUNÇOMAĞ, Kenan: Borçlar Hukuku Dersleri, 2. Baskı, İstanbul 1965.
• ÜNAL, Mehmet: Manevi Tazminat ve Bu Tazminat Çeşidinde Kusurun Rolü, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 35, Sayı: 1, 1978.
• VON TUHR, Andreas: Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, (Çeviren: Cevat EDEGE), 1. Baskı, Ankara 1983.
• ZİLELİOĞLU, Hilâl: Roma Hukukundaki Sorumluluk Ölçütlerine Genel Bir Bakış, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 39, Sayı: 1-4, 1982-1987, ss. 241-264.