Limited Şirket Esas Sermaye Payının İnançlı Temliki: Basel Eyalet Mahkemesinin 3 Şubat 2019 Tarihli Zb.2018.35 Sayılı Kararı Çerçevesinde Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 1, 466 - 495, 30.06.2021

Murat Akın Emine Develi Ayverdi

https://doi.org/10.33433/maruhad.840395

Öz

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 600. maddesi ile limited şirket esas sermaye payının rehni ilk defa açıkça düzenlenmiştir. Ancak rehin hakkının rehin alacaklısına sağladığı hakların kısıtlılığı uygulamada esas sermaye payının inançlı temlike konu edilmesini doğurmuştur. Bu noktada inançlı temlikin, kanun koyucu tarafından düzenlenmemiş olup doktrin ve uygulama tarafından geliştirilmiş olması esas sermaye payının inançlı işlemle devredilmesi sonucu tarafların hukuki konumu hakkında belirsizliğe yol açmaktadır.
Alacağını teminat altına almak isteyen alacaklı için hem avantajları hem de dezavantajları bulunan bu kurum, beraberinde bilhassa tarafların yetkisine ilişkin birtakım sorunları getirmektedir. Bu çalışmada söz konusu olabilecek sorunlara değinilerek doktrinin görüşleri çerçevesinde çözüm getirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Limited Şirket Esas Sermaye Payı, İnançlı Temlik, Meşru Hak Sahipliği Görüntüsü Yaratma Amacıyla Devir

Kaynakça

• Aebi-Müller, Regina E. (Hrsg.) / Müller, Christoph (Hrsg.), BK - Berner Kommentar: Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen: Art. 1-18 OR mit allgemeiner Einleitung in das Schweizerische Obligationenrecht, Stämpfli Verlag AG, 2018.
• Akın, Murat Yusuf, Anonim Ortaklıkta Bağlı Nama Yazılı Hisseler, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014.
• Altaş, Hüseyin/ Kurt, Leyla Müjde, “İnançlı İşlemler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. II, S.II, Y. 2011, s. 1-28.
• Altmeppen, Halger/ Roth, Günther H., Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung, 9. Auflage, C.H. Beck, 2019.
• Antalya, Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler C. V/ 1,1, 2. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2019. (C. V/1, 1)
• Armbrüster, Christian, Die treuhänderische Beteiligung an Gesellschaften, Carl Heymanns Verlag, 2001.
• Armbrüster, Christian, “Treuhänderische GmbH-Beteiligungen (I) Begründung, Übertragung, Umwandlung, Beendigung”, GmbHR 2001, s. 941-950. (Anılış: Treuhänderische GmbH-Beteiligungen (I))
• Armbrüster, Christian, “Zur Beurkundungsbedürftigkeit von Treuhandabreden über GmbH-Anteile - Zugleich ein Beitrag zu den Formzwecken des § 15 Abs. 4 Satz 1 GmbHG-”, DNotZ1997, (s.762-786). (Anılış: Beurkundungsbedürftigkeit von Treuhandabreden über GmbH-Anteile)
• Arslanlı, Halil, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, İkinci Kitap - Yedinci Fasıl, Limited Şirketler (Madde 503-556), İkinci Kısım (Limited Şirketler (m.518-535)), Fakülteler Matbaası, İstanbul 1963.
• Arslanlı, Halil/ Domaniç, Hayri, Türk Ticaret Kanunu Şerhi, C. III, Limited Şirketler Hukuku Ve Uygulaması, Hisseli Komandit Şirketler, İstanbul 1989.
• Aydıncık, Şirin, “Bir İnançlı İşlem Olarak Alacağın Teminat Amacıyla Temliki”, İÜHFM, C. LXIVS.1, 2006, s. 131-194.
• Bahtiyar, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, Güncellenmiş 14. Bası, Beta Basım Yayın, İstanbul 2020.
• Baumbach, Adolf/ Hueck, Alfred/ Servatius, Wolfgang, Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung, 21. Auflage, C. H. Beck, 2017.
• Bork, Reinhard (Hrsg.) / Schäfer, Carsten (Hrsg.), GmbHG- Kommentar zum GmbH-Gesetz, 3. Auflage, Köln 2015. İçinde: Brandes, Stephan.
• Bormann, Michael (Hrsg.) / Kauka, Ralf (Hrsg.) / Ockelman, Jan (Hrsg.), Handbuch GmbH-Recht, 3. Auflage, Zap Verlag, 2015. İçinde: Schulze Steinen, Mathias.
• Bügler, Reto, Der GmbH-Anteil Insbesondere dessen Erwerb, Übertragung und Verlust (de lege lata et ferenda), Zürich, 2004.
• Bühren, Simon/ von der Crone, Hans Caspar, “Positive Beschlussfeststellungsklage”, SZW 86 (2014), s. 564-572.
• Dereli, Zeliha, Lex Commissoria Yasağı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2009.
• Eckhart, Dirk (Hrsg.) / Hermanns, Marc (Hrsg.), Kölner Handbuch Gesellschaftsrecht, Carl Heymanns Verlag, 2017. (KölnerHdbGesR)
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2018. (Anılış: Borçlar Hukuku Genel Hükümler)
• Eren, Fikret, Mülkiyet Hukuku, 4. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2016. (Anılış: Mülkiyet Hukuku)
• Ergüne, Mehmet Serkan, Taşınır Mülkiyeti, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• Esener, Turhan, Türk Hususi Hukukunda Muvazaalı Muameleler, Fakülteler Matbaası, İstanbul 1956. (Anılış: Muvazaalı Muameleler)
• Esener, Turhan, Borçlar Hukuku I, Ankara Hukuk Fakültesi Yayınları No:246, Ankara 1969. (Anılış: Borçlar Hukuku I)
• Fleischer, Holger (Hrsg.) / Goette, Wulf (Hrsg.), Münchener Kommentar zum Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung (GmbHG), 2. Auflage, C. H. Beck, 2015. (MüKoGmbHG) İçinde: Reichert, Jochem/ Weller, Mark Philippe.
• Gehrlein, Markus (Hrsg.) / Born, Manfred (Hrsg.) / Simon, Stefan (Hrsg.), GmbHG-Kommentar, 3. Auflage, Carl Heymanns Verlag, 2017. İçinde: Winter, Stephan.
• Goette, Wulf (Hrsg.) / Habersack, Mathias (Hrsg.), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz, C. H. Beck, 4. Auflage, 2016. İçinde: Hüffer/ Schäfer
• Guhl, Theo/ Koller, Alfred/ Schnyder, Anton K./ Druey, Jean Nicholas, Das Schweizerische Obligationenrecht mit Einschluss des Handels- und Wertpapierrechts, 9. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, 2000.
• Gürsoy, Kemal Tahir/ Eren, Fikret/ Cansel, Erol, Türk Eşya Hukuku, 2. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1984.
• Handschin, Lukas, Gesellschaftsanteile und Gesellschafterversammlung- die Willensbildung in der GmbH- die Konzernleitung der GmbH, Das neue Recht der Schweizer GmbH-Recht, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich-Basel-Genf 2006.
• Helvacı, İlhan, Türk Medeni Kanunu’na Göre Lex Commissoria Yasağı, Doktora Tezi, İstanbul 1997.
• Henssler, Martin (Hrsg.) / Strohn, Lutz (Hrsg.), Gesellschaftsrecht, 3. Auflage, C. H. Beck, 2016. İçinde: Verse, Dirk A.
• Hirte, Heribert, Kapitalgesellschaftsrecht, 8. Auflage, RWS Verlag, Köln 2016
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Genişletilmiş 23. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2019.
• Kırca, İsmail/ Şehirali-Çelik, Feyzan Hayal/ Manavgat, Çağlar, Anonim Şirketler Hukuku, C. II/II, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, ‘. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2017.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip/ Hatemi, Hüseyin/ Serozan, Rona/Arpacı, Abdulkadir, Borçlar Hukuku Genel bölüm, C.I, 6. Bası, Filiz Yayınevi, İstanbul 2014.
• Köprülü, Bülent/ Kaneti, Selim, Sınırlı Aynî Haklar, Genişletilmiş ve Yenilenmiş 2. Bası, İstanbul 1982-1983.
• Kuntalp, Erden, “Lex Commissoria Yasağı Kavramı, Koşulları ve Uygulama Alanı”, İnan Kıraç’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Yayını, İstanbul 1994, s. 151- 162.
• Lieder, Jan/ Villegas, Diego, “Treuhandverträge über GmbH-Geschäftsanteile- eine Frage der Form?”, GmbHR 2018, s. 169-177.
• Lutter, Marcus/ Hommelhof, Peter/ Bayer, Walter/ Kleindiek, Detlef, GmbH-Gesetz, 19. Auflage, Otto Schmidt Verlag, 2016.
• Makaracı-Başak, Aslı, Taşınır Rehni Sözleşmesi, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Meier-Hayoz, Arthur (Hrsg.) / Kramer, Ernst A./ Schmidlin, Bruno, BK - Berner Kommentar Band/Nr. VI/1/1, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Allgemeine Einleitung in das schweizerische Obligationenrecht und Kommentar zu Art. 1-18 OR, Stämpfli Verlag AG, 1986.
• Merz, Hans, “Legalzession und Aussonderungsrecht gemäß Art. 401 OR: ein Beitrag zum Verhältnis von Auftrag und fiduziarischem Rechtsgeschäft, Erhaltung und Entfaltung des Rechts in der Rechtsprechung des Schweizerischen Bundesgerichts”, Helbing und Lichtenhahn, Basel 1975, s. 451-464.
• Michalski, Lutz (Hrsg.) / Heidinger, Andreas (Hrsg.) / Leible, Stefan (Hrsg.) / Schmidt, Jessica (Hrsg.) / Kommentar zum Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschänkter Haftung (GbmH-Gesetz), 3. Auflage, C.H. Beck, 2017. İçinde: Ebbing, Frank.
• Moroğlu, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2017.
• Mühl, Otto, “Der Geschäftsanteil in einer Gesellschaft mit beschränkter Haftung als Kreditsicherheit (treuhänderische Übertragung, Verpfändung, Nießbrauch)”, Gesellschaftsanteile als Kreditsicherheit, Duncker § Humboldt, Berlin 1979.
• Müller, Klaus/ Gruber, Urs, Sachenrecht, Vahlen Verlag, 2016.
• Nomer, Haluk Nami, “Teminat Amaçlı Vefalı Satışlar ile İnanç Sözleşmeleri ve Lex Commissoria Yasağı”, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan, MÜHFD, C. 22, S. 3, s. 2007- 2015.
• Oğuzman, Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 21. Bası, Filiz Kitabevi, Ekim 2018.
• Oktay-Özdemir, Saibe, “Teminat Amaçlı Alacak Devri ve Toptan Temlik Sözleşmeleri”, İÜHFM, C. LVII, S. 1-2, Y. 1999, s. 265- 299.
• Özkaya, Erarslan, İnançlı İşlem ve Muvazaa Davaları, 7. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Özsunay, Ergun, Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnançlı Muameleler, İstanbul 1968.
• Özsunay, Ergun, “Saf İnançlı Muamelelerde Vekalet Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulanması”, Temsil ve Vekalete İlişkin Sorunlar, Sempozyum, İstanbul 1977, s. 99-125. (Anılış: Saf İnançlı Muameleler)
• Öztürk, Gülay, İnançlı İşlemler, Yetkin Yayınları, Ankara 1998.
• Parlak-Börü, Şafak, “Mülkiyetin Teminat Amacıyla İnançlı İşlemle Devri”, TBB Dergisi 2017, C. 128, s. 231- 272.
• Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/ Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2019. (Ortaklıklar Hukuku I)
• Poroy, Reha/ Tekinalp, Ünal/ Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku II, 14. Bası, Vedat Kitapçılık, 2019. (Ortaklıklar Hukuku II)
• Priester, Hans-Joachim (Hrsg.) / Mayer, Dieter (Hrsg.) / Wicke, Hartmut (Hrsg.), Münchener Handbuch des Gesellschaftsrechts, Band:3: Gesellschaft mit beschränkter Haftung, 5. Auflage, 2018. İçinde: Jasper, Dieter/ Wollbrink, Stephan ve Kraus, Martin.
• Raiser, Thomas/ Veil, Rüdiger, Recht der Kapitalgesellschaften, 6.Auflage, 2015.
• Roth, Herbert, “Pfändung und Verpfändung von Gesellschaftsanteilen”, ZGR 2000, s. 187-222.
• Schimansky, Herbert. (Hrsg.) / Bunte, Hermann-Josef (Hrsg.)/ Lwowski, Hans Jürgen (Hrsg.), Bankrechts-Handbuch, 5. Auflage, 2017. İçinde: Merkel, Helmut.
• Schmid, Jörg (Hrsg.) / Jäggi, Peter/ Gauch, Peter/ Hartmann, Stephan, ZK - Zürcher Kommentar: Obligationenrecht: Art. 18 OR- Auslegung, Ergänzung und Anpassung der Verträge; Simulation, 4. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich 2014.
• Schwerdtfeger, Armin (Hrsg.), Gesellschaftsrecht Kommentar, 3. Auflage, Carl Heymanns Verlag, 2015. İçinde: Buß, Thomas.
• Serick, Rolf, Eigentumsvorbehalt und Sicherungsübertragung: Neue Rechtsentwicklungen, 2. Auflage, Heidelberg 1993.
• Sirmen, Lale, Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 6. Bası, Yetkin Yayınları, 2018.
• Şafak, Ali, Teminat Amaçlı Alacağın Temliki, 2. Basım, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• Şener, Oruç Hami, Limited Ortaklıklar Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018.
• Tandoğan, Haluk, “İnançlı İşlemlerde İnananın Korunması Sorunu ve Bu Sorunun Çözümünde BK.393’ten Yararlanma Olanağı”, Temsil ve Vekalete İlişkin Sorunlar, Sempozyum, İstanbul 1977, s. 73-98. (Anılış: İnançlı İşlemler)
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri – Cilt: II, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2010. (Anılış: Özel Borç İlişkileri)
• Tuncer-Kazancı, İdil, “İnançlı İşlemde İşlemin Taraflarının İflası ve İflasın İnançlı İşleme Etkisi”, Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, DEÜHFD, C. 18, Özel Sayı 2014, s. 2811- 2834.
• Uygur, Atiye, “Teminat Amaçlı İnançlı İşlemler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.X, S.1-2, 2006, s. 171-195.
• Vardar-Hamamcıoğlu, Gülşah, Medeni Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Wicke, Harmut, GmbHG, 3. Auflage, C. H. Beck, 2016.
• Yasaman, Hamdi, “Hisse Devir İşlemi”, Şirketler Hukuku Ve Sermaye Piyasası Hukuku İle İlgili Makaleler, Mütalaalar, Bilirkişi Raporları-II, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013, s. 563-586.
• Yılmaz, Süleyman/ Pınar, Hamdi, “İnançlı İşlemlerin Muvazaalı İşlemlerle Karşılaştırılması Üzerinde Bir Değerlendirme”, AÜHFD, C. 68, S. 4, Y. 2019, s. 959- 998.