Güncel Gelişmeler Işığında İsviçre, Alman ve Türk Hukuklarında Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Yaş Koşulu

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 1, 278 - 293, 30.06.2024

Dilara Zorlutuna , Canan Yılmaz

https://doi.org/10.33433/maruhad.1387337

Öz

Evlat edinme, evlat edinilen küçüğe evlilik içinde doğan çocuk statüsünü kazandıran bir kurumdur. Evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için, bir takım koşulların varlığı gerekmektedir. Bu kapsamda evlat edinme ilişkisinin koşulları; küçüklerin evlat edinilmesi ve erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilmesi şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutularak incelenebilir. Bununla birlikte evlat edinmenin koşulları da, kendi içinde üç alt ayrıma ayrılmaktadır. Bu ayrımlar; evlat edinilen açısından esasa ilişkin koşullar, evlat edinen açısından esasa ilişkin koşullar ile evlat edinmenin şekle ilişkin koşullar ve evlat edinmenin usulüdür.
Evlat edinilen açısından aranan başlıca esasa ilişkin koşullar; ehliyet, rıza, küçüğün yararı, bakım ve eğitim koşulu ile başkası tarafından evlat edinilmemiş olmadır. Evlat edinen açısından başlıca esasa ilişkin koşullar ise; ehliyet, yaş, evlat edinilecek kişi ile evlat edinen kişi arasındaki yaş farkı, evlilik ve evlat edinenin diğer çocuklarının menfaatinin gözetilmesidir. Anılan koşulların sağlanması ile birlikte evlat edinme ilişkisi, hakimin olumlu kararı ile kurulur.
Evlat edinmenin esasa ilişkin koşullarından olan yaş koşulu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 306. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Anılan maddeye göre, evlat edinebilmek için asgari olarak en az otuz yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir. Bununla birlikte evlat edinenin belli bir yaşta olması koşulu ise her durumda aranmamakta olup, beş yıllık bir evliliğin olması koşulu da yaş koşulunun alternatifini oluşturmaktadır. İsviçre Hukukunda ise bu koşul yirmi sekiz yaştır. Ancak 01.01.2018 tarihinde gerçekleşen revizyon ile ZGB Art. 264a/II hükmü yirmi sekiz olarak belirlenen yaş koşuluna bir istisna getirmiştir. Bu istisna; çocuğun menfaatinin korunması için zorunluluk teşkil ettiği takdirde asgari yaş koşulundan ayrılmanın mümkün olduğuna ilişkindir. Alman Hukukunda ise BGB §1743 uyarınca, evlat edinebilmek için eşlerin yirmi beş yaşına erişmiş olması veya BGB §1741/II hükmünde üçüncü cümlede öngörülen durumlarda, eşlerden birinin yirmi beş, diğer eşin de yirmi bir yaşına ulaşmış olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evlat Edinme, Evlat Edinen, Evlat Edinilen, Yaş Koşulu, Çocuğun Yararı

Kaynakça

• Akçaal M, Medeni Hukuk (Yetkin Yayınları 2022).
• Akıntürk T ve Ateş D, Türk Medeni Hukuku Aile Hukuku (23. Baskı, Beta Yayıncılık 2021).
• Albayrak Ceylan N, ‘Milletlerarası Özel Hukukta Evlat Edinme’ (Doktora Tezi Marmara Üniversitesi 2022).
• Arık F, ‘Türk Hukukunda Evlat Edinme’ (1949) 1(4) SBFD 1 184-211.
• Aydoğdu M, Çağdaş Hukuki Gelişmeler Işığında Evlat Edinme (2. Baskı, Adalet Yayınevi 2009).
• Aydos OS, ‘Yeni Medeni Kanuna Göre Evlat Edinme’ (2000) IV(1-2) Gazi ÜHFD 117-141.
• Baygın C, Soybağı Hukuku (On İki Levha Yayıncılık 2010).
• Belen H, Yeni Medeni Kanun Hükümleri Uyarınca Evlat Edinme (1. Baskı, Beta Yayıncılık 2005).
• Berki Ş, Alman, İsviçre ve Türk Medeni Kanunlarında Evlat Edinme (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1962).
• Biderbost Y, Artikelkommentar ZGB 264c, Personen – und Familienrecht Art. 1–456 ZGB – Partnerschaftsgesetz Reihe CHK – Handkommentar zum Schweizer Privatrecht (4. Auflage, Schulthess Juristische Medien AG Verlag 2023).
• Çağlayan Aygün G, Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından Evlat Edinme ve Sonuçları (1. Baskı, Yetkin Yayınları 2020).
• Demirbaş H ve Armağan D, ‘İsviçre Medeni Kanunu’nda Evlat Edinmeye İlişkin Hükümlerde Yapılan Değişiklikler’ (2019) 6(2) İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 45-82.
• Dural M, Öğüz T ve Gümüş MA, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku (19. Baskı, Filiz Kitabevi 2024).
• Egger A, Aile Hukuku Medeni Kanun Şerhi, Tahir Çağa (çev.) (Adalet Bakanlığı Yayınları 1949).
• Er A, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Küçüklerin Evlat Edinilmesi (1. Baskı, Filiz Kitabevi 2020).
• Erdem M ve Makaracı Başak A, Aile Hukuku (1. Baskı, Seçkin Yayınevi 2022).
• Erlüle F, İsviçre Medeni Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler Doğrultusunda Boşanmada Birlikte Velayet (1. Bası, Yetkin Yayınları 2019).
• Fankhauser R and Buser M, ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch Reihe OFK – Orell Füssli Kommentar (4. Aktualisierte Auflage, Orell Füssli Verlag AG 2021).
• Görgeç B, ‘Evlatlık İlişkisinin Kaldırılması’ (2010) XIV(1-2) EBYÜ-HFD 353-379.
• Gürkan Ü, Evlat Edinme ve Beslemelerin Hukuki Durumu – Türk Hukuku ve Toplum Üzerinde İncelemelerden (Ayrı Bası, Türk Kalkınma Vakfı 1974).
• Hausheer H, Geiser T and Aebi-Müller R E, Das Familienrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (7. Auflage, Stämpfli Verlag Bern 2022).
• Hausheer H, Geiser T and Aebi-Müller R E, Das Familienrecht des Scheweizerischen Zivilgesetszbuches (6. Auflage, Stämpli Verlag Bern 2018).
• Helvacı S ve Erlüle F, Medeni Hukuk (9. Bası, Legal Yayınevi 2023).
• Kaya C, Türk Hukukunda Evlat Edinme (1. Baskı, Beta Yayıncılık 2009).
• Köprülü B ve Kaneti S, Aile Hukuku (İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3388 Hukuk Fakültesi Yayın No: 696, 1986).
• Öztan B, Aile Hukuku (6. Baskı, Turhan Kitabevi 2015).
• Saleh MA, Türk Hukukunda Küçüklerin Evlat Edinilmesi (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2013).
• Serozan R, Çocuk Hukuku (2. Baskı, Vedat Kitapçılık 2005).
• Tuor P, Schnyder B, Schmid, J, Jungo A and Hürlimann Kaup B, Das Schweizerische Zivilgesetzbuch (15. Auflage, Schulthess Zürich 2023).
• Yılmaz C, ‘Yargıtay Kararları Işığında Çocukla Kişisel İlişki Kurulması’ 35(1) MHB 103-141.
• Yılmaz C, ‘Evlat Edinme Hukukunda Güncel Gelişmeler’ iç Aslı Makaracı, Seda Öktem Çevik, Gülen Sinem Tek (edr), Türk Medeni Kanunu Hükümlerinin Çocuk Hakları İle Uyumlaştırılması (1. Baskı, Seçkin Yayınevi 2021).
• Yılmaz C, Velayet Hukuku (1. Baskı, Seçkin Yayınevi 2023).
• Yılmaz C, ‘1 Ocak 2018 Tarihinde Yürürlüğe Giren Revizyonla İsviçre Medeni Kanunu’nda Evlat Edinmeye İlişkin Hükümlerde Yapılan Değişiklikler’ (2019) Asoscongress Alanya Uluslararası Hukuk Sempozyumu 126-135.
• BGB, https://www.gesetze-im-internet.de/bgb/, erişim tarihi 17.08.2023.
• Botschaft zur Änderung des Schweizerischen Zivilgesetzbuches (Adoption), https://www.admin.ch/opc/de/ federal-gazette/2015/877.pdf, erişim tarihi 19.11.2021. (Botschaft)
• https://www.admin.ch/opc/de/federal-gazette/2015/877.pdf., 903, erişim tarihi 13.08.2023.
• RG, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/12/20011208.htm, erişim tarihi 14.08.2023.