Murray N. Rothbard’ın Liberteryen Hukuk Kuramı: Felsefi Ana Hatları Ve Politik Çıktıları

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2

Muzaffer Dülger

https://doi.org/10.33433/maruhad.1553979

Öz

Çağdaş liberteryen felsefenin ve anarko-kapitalist düşüncenin en önde gelen figürlerinden biri Murray Rothbard’tır. Rothbard bir iktisatçı olarak bilinir ancak özellikle birkaç eserinde liberteryen bir hukuk kuramı ortaya koymaya ve mevcut hukuk dogmatiğinin hatalarını işaretlemeye çalışmıştır. Avusturya İktisat Okulu’nun praksiyolojik bakış açısı ve rasyonalist doğal hukuku gelenekleri üzerinde yükselen görüntü arz eden Rothbard’ın hukuk kuramına iki aksiyom şekil verir: Kendine-Sahiplik Aksiyomu ve Saldırmazlık Aksiyomu. Tasarımındaki hukuk düzeninin tüm açılımları, tümdengelimsel bir biçimde bu aksiyomlardan neşet eder. Onun liberteryen hukuk kuramının diğer karakteristik özellikleri, adeta kutsallaştırılmış bir özel mülkiyet hakkı, bu özel mülkiyet hakkının belirlemiş olduğu negatif bireysel özgürlük alanı ve bireyin ahlakî önceliğidir. Liberal hukuk ideolojisi tarafından adalet ve güvenlik ihtiyaçları nedeniyle “gerekli bir kötülük” olarak takdim edilen devlet mekanizması, Rothbard’ın kuramında hukuk düzeni içerisinden sökülüp atılmıştır. Çünkü o artık “gereksiz bir saldırgan”dır ve onun sunmuş olduğu tüm hizmetler, özel piyasa aktörleri tarafından da pekala sunulabilir. Bu makalede, teorik yapının esaslı unsurları ortaya konacak ve pratik çıktılar arasından en tartışmalı olanlar seçilerek Rothbard’ın liberteryen hukuk kuramının genel bir görüntüsü aksettirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Murray N. Rothbard, Liberteryenizm, Anarko-Kapitalizm, Rasyonalist Doğal Hukuk Teorisi, Praksiyoloji

Kaynakça

• Aktan C C ve Yolal Eloğlu M, ‘Murray N. Rothbard: Devletin Meşruiyetine Radikal Bir Eleştiri’ (2019) 11(2) Ekonomi Bilimleri Dergisi 108-130.
• Barry N P, On Classical Liberalism and Libertarianism (Macmillan Press 1986).
• Brennan J, Liberteryenizm, Yayla A (çev) (Liberte Yayınevi 2015).
• Coase R H, ‘Firmanın Doğası’, Madenci C (çev) iç Coşkun Can Aktan (ed) Nobelite ve Liberal İktisat (Sobiad Yayınları 2020).
• De Molinari G, Serbest Piyasa ve Güvenlik, Polat G (çev) (Liber Plus Yayınları 2016).
• Dülger M, ‘Anarko-Bireyci Bir Doğal Hukuk Yorumu: Lysander Spooner ve Hukuk Teorisi’ 2023 81(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 507-529.
• Graf K, ‘Action-Based Jurisprudence: Praxeological Legal Theory in Relation to Economic Theory, Ethics, and Legal Practice’ (2011) 3(19) Libertarian Papers 1-75.
• Hoppe H H, ‘Takdim’ iç Rothbard M N, Özgürlüğün Etiği, Tapramaz R (çev) (Liberte Yayınevi 2009) xiii-xlvi.
• Iqbal Z, Adalet: İslamî ve Batılı Perspektifler, Sunar L (çev) (2. Bası, İktisat Yayınevi 2021).
• Kinsella S, Legal Foundations of A Free Society (Papinian Press 2023).
• Mercuro N, ‘The Jurisprudential Niche Occupied by Law and Economics’ (2009) 2 The Journal of Jurisprudence 61-109.
• Mill J S, Hürriyet Üstüne, Dostel M O (çev) (3. Bası, Liberte Yayınevi 2012).
• Murphy R P, Kaos Teorisi: Piyasa Anarşizmi Üzerine İki Makale, Gülmez T (çev) (Liber Plus Yayınları 2016).
• Pink T, Özgür İrade: Kısa Bir Giriş, Gülenç K (çev) (Say Yayınları 2023).
• Puchniewicz S, ‘Property Rights as The Source and Limitation of The Rights of An Individual, and The Foundation of A Society According to Murray Newton Rothbard’ (2019) 10 Zoon Politikon 56-74.
• Rothbard M N, Ethics of Liberty (New York University Press 1998).
• Rothbard M N, For A New Liberty: A Libertarian Manifesto (3th Publ. Collier MacMillan Publishing 2002).
• Rothbard M N, Özgürlüğün Etiği, Tapramaz R (çev) (Liberte Yayınevi 2009).
• Rothbard M N, Eşitlikçilik: Doğaya Karşı İsyan, Acar M (çev) (Liberte Yayınevi 2009).
• Rothbard M N, İnsan, İktisat ve Devlet – I – İktisadın İlkeleri Üzerine Bir İnceleme, Uzun A ve Uzun A M (çev) (Liberte Yayınevi 2009).
• Rothbard M N, İnsan, İktisat ve Devlet – II – İktidar ve Piyasayla Birlikte, Uzun A ve Uzun A M (çev) (Liberte Yayınevi 2009).
• Rothbard M N, ‘Praxeology: The Methodology of Autrian Economics’ in Dolan E G (ed) The Foundations of Modern Ausrian Economics (Sheed&Ward, Inc. 1976).
• Sandel M J, Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir?, Kocaoğlu M (çev) (Bingbang Yayınları 2013).
• Spooner L, Hukuk Nedir? – Seçme Metinler, Dülger M (der & çev) (XII Levha Yayınları 2022).
• Stromberg J R, ‘Türkçe Baskı İçin Takdim’, Uzun A ve Uzun A M (çev) iç İnsan, İktisat ve Devlet – I – İktisadın İlkeleri Üzerine Bir İnceleme (Liberte Yayınevi 2009) xi-lxxv.
• Taner A, Murray N. Rothbard: Liberal Gelenekte ve Siyaset Felsefesindeki Yeri (Liberte Yayınevi 2010).
• Yaman S ve Tarhan B, Liberteryenizmin Felsefi Temelleri (Liberus Yayınevi 2021).
• Van Duffel S, ‘Libertarian Natural Rights’ (2004) 16(4) Critical Review 353-403.
• Vergara F, Liberalizmin Felsefi Temelleri: Liberalizm ve Etik, Arıbaş B (çev) (İletişim Yayınları 2006).