Ceza Muhakemesinde Suç Şüphesi ve Dereceleri

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2

Yağız Yavuz , Hamide Zafer

https://doi.org/10.33433/maruhad.1564887

Öz

Ceza muhakemesinin harekete geçmesi ve belirli muhakeme işlemlerinin yapılabilmesi suç şüphesinin (tahminin) çeşitli derecelerdeki yoğunluğuna bağlıdır. Bu çalışmada, Alman öğretisi de dikkate alınarak, soruşturma başlatmaya yeterli olan bir suçun işlendiğine dair basit şüphe kavramı, koruma tedbirleri bakımından söz konusu olan makul şüphe ve kuvvetli şüphe kavramları ile iddianamenin bir unsuru olan yeterli şüphe kavramları irdelenmiştir. Çalışmanın odak noktasını, basit suç şüphesinin belirlenmesi teşkil etmektedir. Özellikle soruşturmanın başlatılması için gerekli olan basit suç şüphesinin varlığının araştırılması anlamına gelen ve soruşturma evresinin önünde yer alan ön soruşturma aşaması, Alman öğreti ve uygulamasından örneklerle ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Hukuka uygun olan eylemlerin, bir suç şüphesinin tesisine temel teşkil edip edemeyeceğine ve bu suretle soruşturma evresinin başlatılmasını meşrulaştırıp meşrulaştırmayacağına ilişkin olarak Edathy davası bağlamında Alman öğreti ve uygulamasında ortaya çıkan görüşler de çalışmaya yansıtılmıştır. Başlangıç şüphesinin suça yönelik olması gerekir. Faile ilişkin basit şüphenin olaya ilişkin basit şüpheden sonra ortaya çıkmış olması soruşturmanın teknik açıdan başlama tarihini etkileyemeyecektir. Çalışmada iç hukuktaki makul şüphe ve kuvvetli suç şüphesi kavramlarının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında nasıl değerlendirildiği de irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Basit suç şüphesi, Makul şüphe, Kuvvetli suç şüphesi, Yeterli şüphe, Soruşturmanın başlaması, Edathy davası, Ön soruşturma

Kaynakça

• Ambos K, Dölling/Duttge/König/Rössner Gesamtes Strafrecht (5. Auflage, Nomos 2022).
• Beulke W ve Swoboda S, Strafprozessrecht (16. Auflage, CF Müller 2022).
• Bierschenk L, Koranyi J ve Weikinger S, Strafprozessrecht (2. Auflage, Kohlhammer 2023).
• Bröckers B, Dölling/Duttge/König/Rössner Gesamtes Strafrecht (5. Auflage, Nomos 2022).
• Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (21. Baskı, Beta 2022).
• Doğan R, ‘AİHM Kararları Işığında Tutuklama Tedbirinin Hukuka Uygunluğunun Denetimi’ (2021 155) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 1-50.
• Dülger MV ve Taşkın ŞC, Ceza Muhakemesi Hukuku (Seçkin 2023).
• Eroğlu Erman F, ‘Örgütlü Suçlarda Yargılama Sistemi’ (Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi 2016).
• Gökcen A, Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku (8. Baskı, Adalet 2024).
• Hoven E, ‘Die Grenzen des Anfangsverdachts – Gedanken zum Fall Edathy’ (2014) NStZ 361-367.
• Jahn M, ‘Strafprozessrecht Begründung der Beschuldigteneigenschaft’ (2007) JuS 962-964.
• Karakehya H, Ceza Muhakemesi Hukuku (5. Baskı, Nisan Kitabevi 2023).
• Kindhäuser U ve Schumann KH, Strafprozessrecht (6. Auflage, Nomos 2022).
• Kunter N, Ceza Muhakemesi Hukuku (9. Baskı, Beta 1989).
• Laue C, Dölling/Duttge/König/Rössner Gesamtes Strafrecht (5. Auflage, Nomos 2022).
• Meyer-Goßner L ve Schmitt B, Strafprozessordnung (59. Auflage, CH Beck 2016).
• Mitsch W, ‘Beschuldigtenstatus und Belehrungspflicht’ (2008) NStZ 49-50.
• Ostendorf H ve Brüning J, Strafprozessrecht (4. Auflage, Nomos 2021).
• Özbek VÖ, Polis Hukuku, İnternet Hukuku ve Ceza Muhakemesi Hukukunda Temel Haklara Müdahaleler ve Hukuka Aykırı Müdahalelere Karşı Korunma Çareleri (2. Baskı, Seçkin 2023).
• Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (16. Baskı, Seçkin 2023).
• Özen M, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Muhakemesi Hukuku (6. Baskı, Adalet 2023).
• Öztürk B, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku (17. Baskı, Seçkin 2023).
• Roxin C ve Schünemann B, Strafverfahrensrecht (30. Auflage, CH Beck 2022).
• Schroeder FC ve Verrel T, Strafprozessrecht (8. Auflage, CH Beck 2022).
• Schroeder FC ve Verrel T, Ceza Muhakemesi Hukuku, Çev. Salih Oktar (Yetkin 2019).
• Seiler S, Strafprozessrecht (19. Auflage, facultas 2022).
• Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku (14 Baskı, Seçkin 2023).
• Toroslu N ve Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukuku (22. Baskı, Savaş 2023).
• Tosun Ö, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri Cilt I Genel Kısım (4. Baskı, Acar Matbaacılık 1984).
• Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku Cilt II (22. Baskı, Adalet 2024).
• Walter T, Strafprozessrecht (Mohr Siebeck 2020).
• Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11. Baskı, Seçkin 2023).
• Yenisey F, Oktar S ve Oktar A, Alman Ceza Muhakemesi Kanunu (3. Baskı, Beta 2020).
• Yurtcan E, Ceza Yargılaması Hukuku (11. Baskı, Vedat 2005).