Limited Şirketlerde Asgari Sermaye Gereksinimlerinin Girişimcilik Yönünden Değerlendirilmesi: Ampirik Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 1, 1036 - 1076, 16.07.2025

Muharrem Tütüncü

https://doi.org/10.33433/maruhad.1696698

Öz

Asgari sermaye gereksinimleri, 2000’li yılların başından beri Avrupa’da tartışılmaktadır. Bir yandan düşen alım gücü karşısında alacaklıları yeterince korumadığı ileri sürülen müessese, diğer yandan girişimciliği olumsuz etkilediği ve sermayenin yurt dışına kaçışına sebep olduğu gerekçesiyle eleştirilmektedir. AB içerisinde sermayenin İngiltere başta olmak üzere, asgari sermaye gereksinimleri bulunmayan ülkelere kaçışına engel olmak amacıyla, limited şirketlerde asgari sermaye gereksinimleri alanında bir dizi reform gerçekleştirilmiş, pek çok hukuk sisteminde eşikler önemli ölçüde yumuşatılmış yahut tümüyle kaldırılmıştır. Söz konusu eğilimde şüphesiz, düşük sermayeyle hayata geçirilebilen yenilikçi iş modellerinin gelişmesi de etkili olmuştur. Türk hukuk literatüründe de asgari sermaye gereksinimlerinin artırılması gerektiğini savunan görüşlerin yanı sıra eşiklerin yükseltilmesinin girişimcilik üzerinde olumsuz etkileri olabileceğine yönelik çekinceler de bulunmaktadır. Asgari sermaye gereksinimleri konusunda yasa koyucu pasif bir yaklaşım sergilemiş; nihayet 2018 yılında 7099 sayılı Kanunla limited şirketlerde nakit sermaye taahhütlerinin dörtte birinin nakden ödenmesi koşulu kaldırılmış, 2023 yılında 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla asgari sermaye gereksinimleri beş kat artırılmıştır. Çalışmada asgari sermaye gereksinimlerini doğrudan veya dolaylı etkileyebilecek yasal düzenlemelerin, girişimcilik üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Bu amaçla 2010 yılından 2024 yılı sonuna kadar Türkiye’de kurulmuş anonim ve limited şirketler ile bunların kuruluş sermayeleri analiz edilmiş ve yasal düzlemdeki değişikliklerin etkileri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

asgari sermaye , girişimcilik , limited şirket , düzenleyici rekabet , 7887 sayılı Cumhurbaşkanı kararı.

Minimum Capital Requirements and Entrepreneurial Activity in Limited Liability Companies: An Empirical Analysis

Öz

Minimum capital requirements have been a topic of debate in Europe since the early 2000s. On one hand, the system is criticized for failing to adequately protect creditors in the face of declining purchasing power. On the other hand, it is also seen as a barrier to entrepreneurship and a driver of capital relocation to jurisdictions with regulatory frameworks lacking such requirements. In response, a series of reforms have been enacted across Europe to prevent the flow of capital to countries—particularly the United Kingdom—that impose no minimum capital thresholds. Many legal systems have either substantially lowered these thresholds or abolished them altogether. At the same time, a parallel trend has emerged, driven by the rise of innovative business models that require only modest capital to launch. In Turkish legal literature, there are both arguments supporting the increase of minimum capital requirements and concerns that such increases might negatively affect entrepreneurship. The Turkish legislature has adopted a relatively passive stance in this area. In 2018, the requirement for upfront payment of one-quarter of subscribed cash capital in limited liability companies was removed. In 2023, the minimum capital thresholds were increased fivefold through Presidential Decree No.7887. This study investigates the impact of legal reforms that directly or indirectly affect minimum capital requirements on entrepreneurial dynamics. To this end, it analyzes all joint-stock and limited liability companies incorporated in Türkiye between 2010 and the end of 2024, as well as their founding capital levels, and discusses the influence of these regulatory changes on entrepreneurial dynamics.

Anahtar Kelimeler

minimum capital , entrepreneurship , limited liability company , regulatory competition , Presidential Decree No.7887.

Kaynakça

• Akıncı Albayrak Ö, Anonim Şirketler Hukukunda Şirket Malvarlığının Korunması (On İki Levha 2022).
• Armour J, ‘Legal Capital: An Outdated Concept?’ (2006) 7 European Business Organization Law Review 5-28.
• Armour J, Hansmann H, Kraakman R and Pargendler M, ‘What is Corporate Law?’ in Reinier Kraakman et al. (eds) The Anatomy of Corporate Law – A Comparative and Functional Approach (3rd edn, Oxford 2017).
• Armour J, Hertig G ve Kanda H, ‘Transaction with Creditors’ in Reinier Kraakman et al. (eds) The Anatomy of Corporate Law – A Comparative and Functional Approach (3rd edn, Oxford 2017).
• Armour J, ‘Share Capital and Creditor Protection: Efficient Rules for a Modem Company Law’ (2000) 63(3) Modern Law Review 355-378.
• Arslanlı H ve Domaniç H, TTK Şerhi-C.III: Limited Şirketler ve Uygulaması, Hisseli Komandit Şirketler (Temel 1989).
• Adensamer N ve Kerschbaum S, ‘Zur kleinen österreichischen GmbH-Reform im Abgabenänderungsgesetz 2014’ (2014) 12 Neue Zeitschrift für Gesellschaftsrecht (NZG) 452-455.
• Aydoğan F, ‘Federal Almanya’da Limited Şirketler Kanununda Yapılan Değişiklikler’ (2009) XXV(3) BATİDER 391-421.
• Ballerstedt K, ‘GmbH-Reform, Mitbestimmung, Unternehmensrecht’ (1971) 135 Zeitschrift für das gesamte Handelsrecht und Wirtschaftsrecht (ZHR) 479-510.
• Bartolacelli A, ‘The New Italian Almost Capital-less Private Companies: A Brand New Tile in the Mosaic’ (2016) 13(4) European Company and Financial Law Review (ECFR) 665-707.
• Bartolacelli A, ‘Almost Capital-less Companies in Europe: Trends, Variations, Competition’ (2017) 14(1) European Company and Financial Law Review (ECFR) 187-233.
• Baudenbacher C, Göbel A ve Speitler P, ‘Art. 773(1)’ in Rolf Watter und Hans-Ueli Vogt (eds), Basler Kommentar Obligationenrecht II (4th edn, Helbing Lichtenhahn 2012).
• Bebchuk LA ve Fried JM ‘The Uneasy Case for the Priority of Secured Claims in Bankruptcy’ (1996) 195 The Yale Law Journal 857-934.
• Becht M, Mayer C ve Wagner HF, ‘Where Do Firms Incorporate? Deregulation And the Cost of Entry’ (2008) 14 Journal of Corporate Finance 241-256.
• Bezzenberger T, Das Kapital der Aktiengesellschaft: Kapitalerhaltung–Vermögensbindung–Konzernrecht (Otto Schmidt 2005).
• Bilgeç H, ‘7099 Sayılı Kanun ile Yapılan Limited Şirkette Nakdi Sermaye Payının Ödenmesine İlişkin Değişikliğin Ortakların Oy ve Kâr Payı Hakları Üzerindeki Etkiler’ (2019) 143 TBBD 235-256.
• Blaurock U, ‘Mindestkapital und Haftung bei der GmbH’ in Reinhard Damm, Peter W. Heermann and Rüdiger Veil (eds.) Festschrift für Thomas Raiser zum 70. Geburtstag, (De Gruyter 2005) 3-22.
• Böckli P, Forstmoser P and Rapp JM, Expertenbericht zum Vorentwurf für eine Reform des Rechts der Gesellschaft mit beschränkter Haftung (1999).
• Braun R, Eidenmüller H, Engert A and Hornuf L, ‘Does Charter Competition Foster Entrepreneurship? A Difference-in-Difference Approach to European Company Law Reforms’ (2013) 51(3) JCMS: Journal of Common Market Studies 399-415.
• Cahn A and Donald DC, Comparative Company Law – Text and Cases on the Laws Governing Corporations in Germany, the UK and the USA (Cambridge University Press 2010).
• Cobe M, Der Gläubigerschutz in der Unternehmergesellschaft (Springer 2017).
• Davies P and Worthington S, Gower & Davies Principles of Modern Company Law (Thomson Reuters 2012).
• Demir Yeşilbağ A, ‘Anonim Şirketlerde Asgari Sermaye Zorunluluğu ve Türk Ticaret Kanunu m. 332/1 Hükmünün Değerlendirilmesi’ (2022) XXXVIII(2) BATİDER 229-264.
• Demir Yeşilbağ A, Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Sistemi ve Sürdürülebilirliği (Seçkin 2023).
• Demir Yeşilbağ A, ‘7099 Sayılı Kanun ile TTK m.585 Hükmünde Yapılan Değişikliğin Ortakların Kâr Payı Hakkına ve Alacaklıların Korunmasına Etkisi’ (2022) 13(2) İnÜFD 433-446.
• Demirel Özdemir D, Kurumsal Yönetim Bakış Açısıyla Mali Durumu Bozulan Anonim Şirketlerde Alacaklıların Menfaatinin Korunması, T.C. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi (2023).
• Plessis JJd ve Koker JNd, Disqualification of Company Directors (A Comparative Analysis of the Law in the UK, Australia, South Africa, the US and Germany) (Routledge 2017).
• Eidenmüller H, Grunewald B and Noack U, ‘Minimum Capital and the System of Legal Capital’ in Markus Lutter (edr) Legal Capital in Europe (2006) Special Volume 1 European Company and Financial Law Review (ECFR) 17-41. Enriques L and Macey JR, ‘Creditors Versus Capital Formation: The Case against the European Legal Capital Rules’ (2001) 86(6) Cornell Law Review 1165-1204.
• Eroğlu M, ‘Avrupa’da Şirketlerin Sınıraşan Hareketliliği Konusundaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi ve Konunun Türk Hukukundaki Yeri’ (2008) 7(2,1) Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 179-205. Fleischer H, in Karsten Schmidt and Markus Lutter (eds) Aktiengesetz Kommentar, Bd.I: §§1-132 AktG (4th edn., Otto Schmidt 2020).
• Fleischer H, ‘Gläubigerschutz in der kleinen Kapitalgesellschaft, Deutsche GmbH versus englische private limited company’ (2000) 24 Deutsches Steuerrecht (DStR) 1015-1021.
• Fleischer H, ‘Internationale Trends und Reformen im Recht der geschlossenen Kapitalgesellschaft’ (2014) 28 Neue Zeitschrift für Gesellschafsrecht (NZG) 1081-1120.
• Forstmoser P. Peyer PR and Schott B, Das neue Recht der GmbH: Einführung und synoptische Darstellung (Dike 2006).
• Gelter M, ‘Centros and Defensive Regulatory Competition: Some Thoughts and a Glimpse at the Data’ (2019) 20(3) European Business Organization Law Review (EBOR) 467-492.
• Gelter M, ‘Minimum Capital and Cross – Border Firm Formation in Europe’ (2024) 8(2) Journal of Law, Finance and Accounting 165-209.
• Goette W, Einführung in das neue GmbH-Recht (C.H.Beck 2008).
• Goulding S, Company Law (2nd edn, Routledge-Cavendish 1999).
• Grimm M, Die Finanzverfassung der kleinen Kapitalgesellschaft – Eine rechtsvergleichende Untersuchung der Reformdiskussion in Europa (Duncker & Humblot 2013).
• Günay YS, Hukuki Yönleriyle Girişimciliğin Finansmanı ve Girişim Sermayesi (Venture Capital) (On İki Levha 2025).
• Hansen JL, ‘Editors’ Note: Companies without Legal Capital and the Strange Case of Denmark’ (2019) 16(6) European Company and Financial Law Review (ECFR) 677-686.
• Hartlieb F, Saurer U and Zollner J, Gründungsprivilegierte GmbH, (SWK-Spezial: Jg.89, 2014) (Linde Verlag 2014).
• Karsten Heider, ‘AktG § 7’ in Susanne Kalss, Wulf Goette and Mathias Habersack (eds), Münchener Kommentar zum Aktiengesetz (MüKoAktG) (6th edn, C.H.Beck 2024).
• Hirsch EE, Ticaret Hukuku Dersleri (3. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1948).
• Jung P, ‘Art. 621 OR’, in Lukas Handschin (edr) Die Aktiengesellschaft, Allgemeine Bestimmungen, Art. 620-659b OR (2nd edn, Schultess 2016).
• Kara E ve Kayıhan Ş, ‘AB Şirketler Hukuku Açısından Türk Hukukunda Asgari Sermaye’ (2016) XXXII(2) BATİDER 75-96.
• Kara E, Avrupa Birliği’nde Şirketlerin Sınıraşan Hareketliliği (Seçkin 2014).
• Kırca İ, Şehirali Ç, Feyzan H ve Manavgat Ç Anonim Şirketler Hukuku C. I (BTHAE 2013).
• Koll-Möllenhoff R, Das Prinzip des festen Grundkapitals im europäischen Gesellschaftsrecht (Nomos – C.H.Beck 2005).
• Kortunay A, ‘Alman Limited Şirketler Hukukundaki Yeni Gelişmeler ve Türk Hukukuna Yönelik Bazı Tespitler’ (2009) XXV(3) BATİDER 317-344.
• Krejci H, ‘Das GmbH-Mindestkapital soll doch noch in dieser Legislaturperiode auf EUR 10.000 gesenkt werden’ 2013(3) Zeitschrift für Gesellschaftsrecht und angrenzendes Steuerrecht (GES) 113-114.
• Krejci H, ‘Zum Entwurf des GesRÄG 2013 – Die verbilligte GmbH verführt zur Unterkapitalisierung, erhöht die Insolvenzgefahr und schadet den Gläubigern)’ 2013(4) Zeitschrift für Gesellschaftsrecht und angrenzendes Steuerrecht (GES) 171-180.
• Lutter M, ‘Die Entwicklung der GmbH in Europa und in der Welt’ in Markus Lutter, Peter Ulmer and Wolfgang Zöllner (eds) Festschrift 100 Jahre GmbH-Gesetz (Otto Schmidt 1992).
• Lutter M, ‘Legal Capital of Public Companies in Europe: Executive Summary of Considerations by The Expert Group on “Legal Capital in Europe”’ in Markus Lutter (edr) Legal Capital in Europe (2006) Special Volume 1 European Company and Financial Law Review (ECFR) 1-14.
• Manning B and Hanks JJ, A Concise Textbook on Legal Capital (Foundation Press 1981).
• Merkt H, ‘Der Kapitalschutz in Europa – ein rocher de bronze?’ (2004) 33(3,4) Zeitschrift für Unternehmens – und Gesellschaftsrecht (ZGR) 305-323.
• Miras A, Die Neue Unternehmergesellschaft-UG (haftungsbeschränkt) und vereinfachte Gründung nach neuem Recht (C.H.Beck 2008).
• Moroğlu E, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu – Değerlendirme ve Öneriler (On İki Levha 2016). Mülbert PO, ‘Zukunft der Kapitalaufbringung/Kapitalerhaltung’ Der Konzern (2004) 2 151-162.
• Nomer Ertan NF, Ülgen H, Helvacı M ve Kaya A, Ticari İşletme Hukuku (6. Bası, Vedat 2019).
• Özdin F, ‘Girişimcileri Teşvik Amaçlı Bir Düzenleme: Tek Kuruş Sermaye Ödemeksizin Limited Şirket Kuruluşu’ (TTK m.585, c.3) – Peki Yeterince İyi Düşünülmüş mü? (2022) XII(2) Hacettepe HFD 1666-1701.
• Özkan AF, Limited Şirketlerde Asgari Sermaye Gerekliliği (Yetkin 2024).
• Payne J, ‘Legal Capital and Creditor Protection in UK Private Companies’ (2008) 5(5) European Company Law 220-228.
• Payne J, ‘Legal Capital in the UK Following the Companies Act 2006’ in John Armour and Jennifer Payne (eds.) Rationality in Company Law: Essays in Honour of D. D. Prentice (Hart Publishing 2008).
• Pentz A, Priester HJ and Schwanna A, ‘Raising Cash and Contributions in Kind when forming a Company and for Capital Increases’ in Markus Lutter (edr) Legal Capital in Europe (2006) Special Volume 1 European Company and Financial Law Review (ECFR) 42-90.
• Piacentini V and Mascagni D, Italian Company Law: with an extract of the Italian Civil Code translated in English (Wolters Kluwer 2021).
• Poroy R, Tekinalp Ü ve Çamoğlu E, Ortaklıklar Hukuku I (13. Bası, Vedat 2014).
• Priester HJ, ‘Kapitalaufbringung’ in Markus Lutter, Peter Ulmer and Wolfgang Zöllner (eds) Festschrift 100 Jahre GmbH-Gesetz (Otto Schmidt 1992).
• Pulaşlı H, ‘‘Sermayesiz’ Sermaye Şirketi ile Ortaya Çıkan Sorunlar ve Bunlara Karşı Alınması Gereken Hukuki Önlemler’ (2018) XXXIV(2) BATİDER 5-19.
• Pulaşlı H, ‘Limited Şirketler Hukukundaki Güncel Gelişmeler ve Türk Ticaret Kanunu Tasarısındaki Bazı Sorunlar’ (2009) XXV(2) BATİDER 37-54.
• Pulaşlı H, Şirketler Hukuku Şerhi C.II (Adalet 2011).
• Rickford J, ‘Reforming Capital, Report of the Interdisciplinary Group on Capital Maintenance’ (2004) European Business Law Review (EBLR) 971-1027.
• Roth GH and Kindler P, The Spirit of Corporate Law: Core Principles of Corporate Law in Continental Europe (C.H.Beck 2013).
• Roth WH, ‘From Centros to Ueberseering: Free Movement of Companies’ (2003) 52(1) Private International Law, and Community Law, The International and Comparative Law Quarterly 177-208.
• Santos PC and Almeida CC, ‘National Reports for the EU Member States: Portugal’ in Dirk van Gerven (edr) Capital Directive in Europe – The Rules on Incorporation and Capital of Limited Liability Companies (Cambridge 2014).
• Schaper M, ‘Hybrid Legal Forms at the Gates: The Transition from Combined Legal Forms to Hybrid Corporations and its Consequences for Creditor Protection’ (2013) 10(1) European Company and Financial Law Review (ECFR) 75-112.
• Schenker F, ‘Art. 777c’ in Rolf Watter und Hans-Ueli Vogt (eds), Basler Kommentar Obligationenrecht II (4.Auflage, Helbing Lichtenhahn 2012).
• Schmitthoff CM, ‘The Second EEC Directive on Company Law’ (1978) 5(1) Common Market Law Review 43-54.
• Schön W, ‘The Future of Legal Capital’ (2004) 5 European Business Organization Law Review (EBOR) 429-448.
• Schubert W, ‘Das GmbH-Gesetz von 1892-‘eine Zierde unserer Reichsgesetzsammlung’, in Markus Lutter, Peter Ulmer and Wolfgang Zöllner (eds) Festschrift 100 Jahre GmbH-Gesetz (Otto Schmidt 1992).
• Sevi AM, Anonim Ortaklıkta Sermayenin Oluşturulması ve Pay Sahiplerine İadesi Yasağı (Seçkin 2013).
• Siffert R, Fischer MP ve Petrin M, Stämpflis Handkommentar (SHK) – GmbH-Recht (Stampfli 2008).
• Spies M, Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt): Verfassung-Gläubigerschutz–Alternativen (Duncker&Humblot 2010).
• Steiger Fv, İsviçre’de Anonim Şirketler Hukuku, Tahir Çağa (çev) (Fakülteler 1968).
• Şener OH, Yargıtay Kararları Işığında Limited Ortaklıklar Hukuku (Seçkin 2017).
• Lilja TM, ‘Entrepreneur Companies in Denmark and Germany – On the Danish IVS and the German UG (haftungsbeschrankt)’ in Holger Fleischer, Jesper Lau Hansen and Wolf-Georg Ringe (eds.) German and Nordic Perspectives on Company Law and Capital Markets Law (Mohr Siebeck 2015) 53-78.
• Tütüncü M, ‘Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliğine Seçilme Engeli Olarak Kasten İşlenen Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkûmiyet’ iç Hukukun Güncel Meseleleri Erzincan Sempozyumu (10-13 Şubat 2022) Tam Metin Bildiri Kitabı (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Yayını 2022) 305-327.
• Tütüncü M, ‘TTK m.580’, iç Kemal Şenocak (edr) Şirketler Hukuku Şerhi, C.4, (TTK m.564-644) (Ankara 2023), 4119-4132.
• Tütüncü M, ‘Paylaşım Ekonomisi: Haksız Rekabet Bağlamında Bir Değerlendirme’ iç Mehmet Bahtiyar, Mete Tevetoğlu, Betül Aktaş Ertan, Mehmet Şua, Tülay Gökdemir Tamer ve Hakan Tokbaş (edr), Ticaret Hukukunun Güncel Meseleleri 2023 (Aristo 2023) 17-51.
• Urbain-Parléani I, ‘Working Group on the Share Capital in Europe–French Answers to the Questionnaire’ in Markus Lutter (edr), Legal Capital in Europe (De Gruyter 2006) Special Volume 1: European Company and Financial Law Review (ECFR) 480-514.
• Veil R, ‘§ 5 GmbHG’ in Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz Bd.1 (13th edn, Otto Schmidt 2022). Wiedemann H, Gesellschaftsrecht–Ein Lehrburch des Unnternehmens’ – und Verbandsrecht, Bd. I: Grundlagen (C.H.Beck 1980).
• Wooldridge F, ‘The private company in Spanish Law’ (2007) 72(9) Amicus Curiae 9-14.
• World Bank Group: Doing Business 2020 – Comparing Business Regulation in 190 Economies (World Bank Group 2020).
• Yasan M, ‘7887 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı Işığında Limited Şirketler İçin Asgari Sermaye Kuralının Miktar Açısından Yeterliliği ve Sürdürülebilirliği Sorunu’ (2024) 9(1) REGESTA 121-146.
• Yasan M, ‘Türk Hukukunda Limited Şirketler için Asgari Sermaye Kuralının Gerekliliği ve Yerindeliği (1 TL Sermayeli Limited Şirketlerin Tercih Edilebilirliği) Sorunu’ (2024) 73(2) AÜHFD 1529-1572.
• Yıldız Ş, Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Limited Şirketler Hukuku (Arıkan 2007).
• Yıldız Ş, ‘Türk Ticaret Kanunun Tasarısı’nın Anonim ve Limited Şirketlere İlişkin Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi’ Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Konferans (Bildiriler-Tartışmalar), 13-14 Mayıs 2005 85-106.
• Zollner J, ‘Mindestkapital und Kapitalaufbringung – wirksame Instrumente des Gläubigerschutzes?’ in Susanne Kalss (edr) Aktuelle Fragen des Gläubigerschutzes: Im italienischen, slowenischen und österreichischen Kapitalgesellschaftsrecht (Linde 2002).