İslam Düşüncesine Özgü Bir Poetikadan Söz Edilebilir mi? : İlk Dönem Kelam ve Dil Alimlerinde Din Dili-Mecaz/Şiir-Mecaz ilişkisi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2009, Sayı: 36, 109 - 134, 05.03.2014

Zeynep Gemuhluoğlu

Öz

Bu çalı§ma öncelikle İslam dü§üncesi tarihindeki ilk §iir, dil ve edebiyat ara§tırmaları ile Kur'an
yorumlama usulleri arasında diyalojik bir ili§ki olduğunu göstermeye çalı§maktadır. Nitekim bu
ili§ ki, aynı zamanda İslam dügüncesi içinde yer alan poetikalara dair öngörülerin, yine bu dü§ünce
içinde geli§en din dili ve mantık problemleriyle neredeyse ayrılamayacak denli iç içe girdiğini de
gözler önüne sermektedir. Makalede ayrıca ilk dönem kelam ve dil alimlerinin mecaz meselesine
yakla§ımlarının hem §iir dilinin bilgisel değeri hem de Kur'an yorumuyla ilgili olarak ortaya çıkardığı
problemlere dikkat çekilmektedir.
Anahtar Kelimeler: İslam dü§üncesi, İslam felsefesi, Kelam, dil felsefesi, din dili problemi, mecaz,
istiare, §Ür, §iir dili, poetika, yorum, anlam.
Abstract
This study is trying priınarily to point out that a dialogical relationship exists between the early
rescarehes in the history of Islamic thought about poem, language and literature, and the interpretation
procedures of Qur'an. Furthermore, this relationship indicates also how proposals about
poetics within the Islamic thought, and language and logic probleıns occured in the Islamic
thought are inseparably intertwined. In this paper it is also pointcd to the problems regarding to
both cognitive value of poeticallanguage and the interpretations of Qur'an, can be secn in the
approaches of early scholars oflanguage and Kalarn to the issue of metaphor.
Key Words: lslamic thought, Islaınic philosophy, theolof,>y, philosophy oflanguage, the problems
of religious language, trope, metaphore, poetry, the language of poetry, poetics, interpretation,
meaning.

Anahtar Kelimeler

İslâm düşüncesi, İslâm felsefesi, Kelâm, dil felsefesi, din dili problemi, mecâz, istiare, şiir, şiir dili, poetika, yorum, anlam