Dinî Başa Çıkma ile Umut, Hayat Memnuniyeti ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki Etkileşim Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 52 Sayı: 52, 139 - 160, 15.06.2017

Veysel Uysal Ayşe Kaya Göktepe , Sema Karagöz , Melike İlerisoy

https://doi.org/10.15370/maruifd.333535

Cited By: 28

Öz

Bu çalışma yetişkinlerde dinî başa çıkma ile umut, hayat memnuniyeti ve psikolojik
sağlamlık arasındaki ilişki ve etkileşimi incelemeyi amaçlayan bir alan araştırması-
dır. Ayrıca bu değişkenler ile cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, gelir durumu gibi faktörler
arasındaki ilişkiler de incelenmiştir. Bu bağlamda değişkenler arası ilişkiler ve gruplar
arasında karşılaştırmalar yoluyla ulaşılması planlanan bilimsel ve nesnel bilgilerin ilgili
alana katkı sağlaması amaçlanmıştır. Çalışma Şubat-Nisan 2016 tarihleri arasında uygulanan
anket verilerine dayanmaktadır. Örneklem İstanbul’da ikamet eden 314 kişiden
oluşmaktadır. Araştırmada demografik bilgi formu ile dinî başa çıkma, umut, hayat
memnuniyeti ve kısa psikolojik sağlamlık ölçekleri kullanılmıştır. Veriler SPSS 20
istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Demografik değişkenlerin dinî başa
çıkma üzerindeki etkisi incelendiğinde, olumlu dinî başa çıkmada cinsiyetin kadınlar
lehine anlamlı bir fark ortaya koyduğu, yaş ve eğitim düzeyi arttıkça başvurulan dinî
başa çıkma etkinliklerinin azaldığı görülmüştür. Hayat memnuniyeti, umut düzeyi ve
psikolojik sağlamlığın olumlu dinî başa çıkma ile pozitif yönde ve anlamlı bir ilişkisinin
olduğu; olumsuz dinî başa çıkma ile ise negatif yönde ve anlamlı bir ilişkisinin olduğu
bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinî Başa Çıkma, Umut, Hayat Memnuniyeti, Psikolojik Sağlamlık

A Research about the Relationships and Interactions between Religious Coping, Hope, Life Satisfaction and Psychological Resilience

Öz

The purpose of this research is to investigate the relationships and the interactions
between religious coping and hope, life satisfaction, and psychological resilience.
In addition to the relationships between demographic variables (gender, age, marital
status, education level, perceived income level), the variables mentioned above were also
examined. The study is based on a survey conducted between the months of February until April in 2016. The sample consists of 314 people who reside in Istanbul. Demographic
Information Form, Dispositional Hope, Life Satisfaction and Resilience Scales
were used for data collection. The SPSS-20 Statistical software was used in this research.
The results disclosed that women obtained significantly higher mean scores than their
male counterparts on religious coping. As age and education level increased, religious
coping decreased accordingly. It was found that there is a significant and positive relationship
between life satisfaction, hope and psychological resilience and positive religious
coping. There were also significant negative relationships between life satisfaction,
hope, psychological resilience, and negative religious coping. The potential explanations
and implications of these results are discussed.

Anahtar Kelimeler

Religious Coping, Hope, Life Satisfaction, Psychological Resilience.

Kaynakça

• Kaynaklar
• Akın-Yalnız: Akın Ahmet ve Abdullah Yalnız, “Yaşam Memnuniyeti Ölçeği (YMÖ) Türkçe Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 2015, LIV, sy. 14, s. 95-102.
• Arıcı, Asude, Ergenlerde Dinî Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua (yüksek lisans tezi, 2005), Uludağ Üniversitesi SBE.
• Ayten, Ali, Tanrı’ya Sığınmak, İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Ayten-v.dgr.: Ayten Ali, Gülüşan Göcen, Kenan Sevinç ve Eyüp Öztürk, “Dinî Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2012, II, sy. 12, s.45-79.
• Batan-Ayten: Batan S. Nazlı ve Ali Ayten, “Dinî Başa Çıkma, Psikolojik Sağlamlık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2015, III, sy. 15, s. 67-92.
• Begun, Audrey L., “Human Behavior and the Social Environment: The Vulnerability, Risk and Resilience Model”, Journal of Social Work Education, 1993, sy. 29, s. 26-36.
• Bonanno, George A., Loss, “Trauma and Human Resilience: Have We Underestimated The Human Capacity To Thrive After Extremely Aversive Events?”, American Psychologist, 2004, I, sy. 50, s. 20-28.
• Burke, Patricia A., “Enhancing Hope and Resilience Through a Spiritually Sensitive Focus in the Treatment of Trauma and Addiction”, Journal of Chemical Dependency Treatment, 2006, II, sy. 8, s. 187-206.
• Carter, R. L., “Understanding Resilience through Ritual and Religious Practice: An Expended Theoretical and Ethnographic Framework”, Megacities Resilience and Social Vulnerability, NY: United Nations University, Institute for Environment and Human Security (ed. Hans Georg Bohle, K. Warner), New York: UNU- EHS, 2008, s. 73-81.
• Connor-v.dgr.: Connor, K. M., J. R. Davidson, L. C. Lee, “Spirituality, Resilience, and Anger in Survivors of Violent Trauma: A Community Survey”, Journal of Traumatic Stress, 2003, V, sy. 16, s. 487-494.
• Diener-v.dgr.: Diener, Ed-Robert A. Emmons-Randy J. Larsen-Sharon Griffin, “The Satisfaction with Life Scale”, Journal of Personality Assessment, 1985, I, sy. 49, s. 71-75.
• Dilbaz-Seber: Dilbaz Nesrin ve Gülten Seber, “Umutsuzluk Kavramı: Depresyon ve İntiharda Önemi”, Kriz Dergisi, 1995, III, sy. 1, s. 134-138.
• Doğan, Tayfun, “Adaptation of the Brief Resilience Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study”, The Journal of Happiness & Well-Being, 2015, I, sy. 3, s. 93-102.
• Ekşi, Halil, Başa Çıkma, Dinî Başa Çıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Eğitim, İlahiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştırılması (doktora tezi, 2001), Uludağ Üniversitesi SBE.
• Göcen, Gülüşan, Şükür Pozitif Psikolojiden Din Psikolojisine Köprü, İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
• Greene-Conrad: Greene R. R.ve Conrad A. P., “Basic Assumptions and Terms”, Resiliency: An Intergrated Approach to Practice, Policy, and Research (ed. Roberta R. Greene), Washington: National Association of Social Workers Press , 2002, s. 29-62,
• Kinard, Milling E., Depressive Symptoms in Maltreated Children from Mother, Teacher and Child Perspectives, Violence and Victims, II, sy. 13, 1998, s. 131-147.
• Kula, Naci, Bedensel Engellilik ve Dinî Başa Çıkma, İstanbul: Dem Yayınları, 2005.
• Larsen-v.dgr.: Larsen, Denise J., Rachel L. King, Rachel Stege ve Natasha A. Egeli, “Hope in A StrengthsBased Group Activity for Individuals with Chronic Pain”, Counseling Psychology Quarterly, 2015, II, sy. 28, s. 175-199.
• Larsen-Edey-Lemay: Larsen Denise J., Wendy Edey ve Lenora Lemay, “Understanding The Role of Hope in Counseling: Exploring The Intentional Uses of Hope”, Counseling Psychology Quarterly, 2007, IV, sy. 20, s. 401-416.
• Masten-Coatsworth: Masten Ann S. ve Douglas J. Coatsworth, “The Development of Competence in Favorable and Unfavorable Environments”, American Psychologist, 1998, II, sy. 53, s. 205-220. Masten, Ann S., “Ordinary Magic: Resilience Processes in Development”, American Psychologist, III, 2001, sy. 56, s. 227-238.
• NelissenRob M. A, “The Motivational Properties of Hope in Goal Striving”, Cognition and Emotion, 2015, II, sy. 31, s. 225-237.
• Pargament-v.dgr.: Pargament Kenneth I., Hannah Olsen, Barbara Reilly, Kathryn Falgout, David S. Ensing ve Kimberly Van Haitsma, “God Help Me (II): The Relationship of Religious Orientations to Religious Coping with Negative Life Events”, Journal for the Scientific Study of Religion, 1992, IV, sy. 31, s. 504- 513.
• Pargament-v.dgr.: Pargament Kenneth I., B. W. Smith, Harold G. Koenig ve Lisa M. Perez, “Patterns of Positive and Negative Religious Coping with Major Life Stressors”, Journal for the Scientific Study of Religion, 1998, V, 4, sy. 34, s. 710-712.
• Park-v.dgr.: Park Jisung, Soonhee Roh ve Younsk Yeo, “Religiosity, Social Support and Life Satisfaction Among Elderly Korean Immigrants”, The Gerontological Society of America, 2012, V, sy. 52, s. 641-649. Richardson, E. Glen, “The Metatheory of Resilience and Resiliency”, Journal of Clinical Psychology, 2002, III, sy. 58, s. 307-321.
• Ryff-Keyes: Ryff D. Carol ve Corey Lee M. Keyes, “The Structure of Psychological Well-Being Revisited”, Journal of Personality and Social Psychology, 1995, IV, sy. 69, s. 719-727. Sağır-Ayten: Sağır Zeynep ve Ali Ayten, “Dindarlık, Dinî Başa Çıkma ve Depresyon İlişkisi: Suriyeli Sığınmacılar Üzerine Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLVII, 2014, sy. 47, s. 5-18.
• Sandage-Morgan: Sandage Steven J. ve Jonathan Morgan, “Hope and Positive Religious Coping As Predictors of Social Justice Commitment”, Mental Health, Religion and Culture, 2014, VI, sy. 17, s. 557-567.
• Sayar, Burak, Üniversite Öğrencilerinin Mizah Tarzları ile Umutsuzluk ve Boyun Eğici Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (yüksek lisans tezi, 2012), Sakarya Üniversitesi, Eğitim BE. Seligman, Martin, Gerçek Mutluluk (tc. Semra Kunt Akbaş), Ankara: HYB Yayınları, 2007.
• ------, “Positive Psychology, Positive Prevention, and Positive Therapy”, Handbook of Positive Psychology (ed. Charles R. Snyder Charles ve Shane J. Lopez), New York: Oxford University Press, 2002, s. 3-9. Smith-v.dgr.: Smith BW, J. Dalen, K. Wiggins, E. Tooley, P. Christopher, J. Bernard, “The Brief Resilience Scale: Assessing The Ability to Bounce Back”, International Journal of Behavioural Medicine, 2008, III, sy. 15, s. 194-200.
• Starks-Hughey: Starks Saundra ve Aaron W. Hughey, “African American Woman at Midlife: The Relationship Between Spirituality and Life Satisfaction”, Affalia, 2003, II, sy. 18, s. 133-147.
• Snyder-v.dgr.: Snyder C.R., Cheri Harris, John R. Anderson, Sharon A. Holleran, Lori M. Irving, Sandra T. Sigmon, Lauren Yoshinobu, June Gibb, Charyle Langelle ve Pat Harney, “The Will and Ways: Development and Validation of an Individual-Differences Measure of Hope”, Journal of Personality and Social Psychology, 1991, IV, sy. 60, s. 570-585.
• Şahin-v.dgr.: Şahin Mustafa, Betül Aydın, Serkan V. Sarı, Sezen Kaya ve Havva Pala, “Öznel İyi Oluşu Açıklamada Umut ve Yaşamda Anlamın Rolü”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 2012, III, sy. 20, s. 827-836.
• Şentepe, Ayşe, Yaşlılık Döneminde Temel Problemler ve Dini Başa Çıkma (yüksek lisans tezi, 2009), Marmara Üniversitesi SBE.
• Tarhan-Bacanlı: Tarhan Sinem ve Hasan Bacanlı, “Sürekli Umut Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, The Journal of Happiness and Well-Being, 2015, I, sy. 3, s. 1-14.
• Wahiba-Shareda: Wahiba Abu-Rasve Hosein Shareda, “Understanding Resiliency through Vulnerability: Cultural Meaning and Religious Practice among Muslim Military Personnel”, Psychology of Religion and Spirituality, 2014, III, sy. 7, s. 179-191.
• Werner-Smith: Werner, Emmy E.-Smith, Ruth S., Journeys from Childhood to the Midlife: Risk, Resilience, and Recovery, New York: Cornell University Press, 2001.
• Yapıcı, Asım, Ruh Sağlığı ve Din, Adana: Karahan Kitabevi, 2007.