ÇALIŞANLARIN YÖNETİCİLERİNE İLİŞKİN ALGILADIKLARI PSİKOPATİ ÖZELLİKLERİNİN SERGİLEDİKLERİ SİNİK DAVRANIŞLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2019, , 128 - 146, 09.02.2019

Gülay Murat , Deniz Elber Börü

https://doi.org/10.14783/maruoneri.vi.522179

Cited By: 2

Öz

Örgütlerde yöneticilerin sergiledikleri çeşitli davranışların çalışanlar üzerine olumlu ya da olumsuz yönde etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu araştırma, çalışanların yöneticilerine yönelik algıladıkları psikopati davranışlarının, gösterdikleri sinik davranışlar (örgütsel sinizm) üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yapılan araştırma için 4 farklı ilde toplam 242 katılımcıya gönüllü katılım esasına dayanan anket çalışması uygulanmıştır. Katılımcılar sektör farkı gözetilmeksizin (kamu veya özel) rassal olarak belirlenmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Normal dağılıma uygun olduğu tespit edilen verilere; geçerlilik analizi, güvenilirlik analizi ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Analizlerden elde edilen bulgulara göre, çalışanların yöneticilerine ilişkin algıladıkları psikopati özelliklerinin, sergiledikleri örgütsel sinizm davranışının 3 faktörü üzerinde de (bilişsel sinizm, duyuşsal sinizm, davranışsal sinizm) etkisi olduğu ancak en yüksek etkinin duyuşsal sinizm boyutu üzerine olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Psikopati, Sinizm, Örgütsel Sinizm

THE EFFECT OF PSYCHOPATHIC BEHAVIORS OF MANAGERS PERCEIVED BY EMPLOYEES ON ORGANIZATIONAL CYNICISM

Öz

In recent years, especially in organizational behavior literature, studies are carried out in areas such as personality, bright and dark sides of personality, organizational cynicism. It is known that various behaviors displayed by the managers in the organizations have positive or negative effects on the employees. This study was carried out to examine the effect of psychopathic behaviors of managers perceived by employees on the organizational cynicism behavior (cognitive cynicism, affective cynicism, behavioral cynicism) of employees. While there are many studies related to the dark side of personality in international literature, there is a limited number of studies specific to the Turkish case, but there is no study that is directly related to psychopathy. However, in the literature there are some work that underline the effects of psychopathic behavior, such as lack of moral values, lack of remorse and uncontrolled behavior, on organizational life (Arrigo & Shipley, 2001). Some Turkish-specific studies like Özsoy et al. (2017) and Özsoy and Ardıç (2017) find that psychopathy negatively affects the trust in managers and reduces job satisfaction, respectively. Besides, Çalışkan et al. (2015) find a statistically significant and negative relationship between the perceived cultural intelligence of the leaders and the behavior of organizational cynicism. Another study conducted by Erkutlu and Chafra (2017) shows that narcissistic characteristics of the leaders have a statistically significant and positive effect on organizational cynicism. As a result of the detailed examinatio carried out in national and international literature, there is no study examining the effect of managers psychopathic features on the employees organizational cynicism behaviors. In this context, this issue is considered as the subject of study with the idea that managers with psychopathy characteristics will be effective on organizational cynicism. In this respect, the hypotheses of the research was determined as follows: H1: The perceived psychopathy characteristics of managers by employees have an effect on organizational cynicism behaviors. H2: The perceived psychopathy characteristics of managers by employees have an effect on the cognitive dimension of organizational cynicism. H3: The perceived psychopathy characteristics of managers by employees have an effect on the affective dimension of organizational cynicism. H4: The perceived psychopathy characteristics of managers by employees have an effect on the behavioral dimension of organizational cynicism. The sample of the study consists of people working in the public or private sectors in four different provinces in Turkey (İstanbul, Bursa, Samsun and İzmir). Data were collected between 2016-2017. The survey was used as data collection tool and 242 valid surveys from 300 surveys were included in the study. The analysis is conducted via SPSS program. As a result of the regression analysis, all of the hypotheses are accepted. In this respect, it was determined that the perceived psychopathy characteristics of the managers had a statistically significant and positive effect on all three dimensions of organizational cynicism. However, the highest effect was found to be on behavioral cynicism. The findings of the study are consistent with the results of the study conducted by Erkut and Chafra (2017) who examined the effect of the narcissistic characteristics of the leaders on organizational cynicism. Although there is no study between organizational cynicism and the leaders who have machiavellianism, which is another sub-dimension of dark personality traits, if the findings of Erkut and Chafra’s study and the results of the research we conducted are considered together; a more general conclusion can be made that managers with dark personality traits will increase organizational cynicism. Other researchers who want to do research on this subject can examine the relationship between managers’ machiavellianism behaviours and organizational cynicism. Thus, research findings on this subject will help to generalize the results.

Anahtar Kelimeler

Psychopaty, Cynicism, Organizational Cynicism

Kaynakça

• Akbolat, M., Işık, O. & Kahraman, G. (2013). Sağlık çalışanlarının sinik davranışlar gösterme eğilimi. 7. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi, 27-29 Eylül, Konya. 84-95. Akyüz, B. & Kesen, M. (2015). Örgütsel sinizm ve örgütsel güvenin geleceğin çalışanlarının akademik özyeterlik algılarına etkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 14-16 Mayıs, Muğla. 889-896. Arrigo, B. A. & Shipley, S. (2001). The confusion over psychopathy (I): Historical considerations. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 45(3), 325-344. Arslan, E. T. (2012). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi akademik personelinin genel ve örgütsel sinizm düzeyi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 12-27. Ateş, M.A., Algül, A., Gülsün, M., Geçici, Ö., Özdemir, B., Başoğlu, C., Semiz, Ü.B., Ebrinç, S. & Çetin, M. (2009). Antisosyal kişilik bozukluğu olan genç erkeklerde aleksitimi, saldırganlık ve psikopati ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 46(4), 135-139. Aydoğan, E. & Serbest, S. (2016). İş yerinde karanlık üçlü: Bir kamu kuruluşunun iç denetim biriminde araştırma. Sayıştay Dergisi, 97-121. Babiak, P. & Hare, R.D. (2007). Snakes in suits. HarperCollins. Bailey, C.D. (2015). Psychopathy, academic accountants’ attitudes toward unethical research practices, and publication success. The Accounting Review, 90(4), 1307-1332. Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T. & Sezer, B. (2014). Motivasyon (içsel ve dışsal), yabancılaşma ve sinizm ilişkisi: Bir alan araştırması. 2. Örgütsel Davranış Kongresi, 7-8 Kasım, Kayseri, 223-230. Balay, R., Kaya, A. & Cülha, A. (2013). Örgüt kültürü ve örgütsel sinizm ilişkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 123-144. Brandes, P., Dharwadkar, R. & Dean Jr., J.W. (1999) Does organizational cynicism matter? Employee and supervisior perspectives on work outcomes. The 36th Annual Meeting of the Eastern Academy of Management, Philadelphia, 1-33. Çalışkan, S.C., Ünal, Z.M., Kalafatoğlu, Y., Üçler, Ç. & Akün, F.A. (2015). Yöneticilerin algılanan kültürel zekâsı, çalışanın farklılık iklimi algısı, gelişime açıklık ve örgütsel sinisizm etkileşimi üzerine turizm sektöründe bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 1-11. Chiaburu, D.S, Munoz, G.J. & Gardner, R.G. (2013). How to spot a careerist early on: Psychopathy and exchange ıdeology as predictors of careerism. Journal of Business Ethics, 118(3), 473- 486. Cihangiroğlu, N. (2012). Narsistik kişilik ile kurumsal bağlılık arasında bir ilişki var mıdır?. TAF Preventive Medicine Bulletin, 11 (2), 119-126. Demirel, Ö.F., Demirel, A. & Duran, A. (2014). Ağır ve tehlikeli kişilik bozukluğu. Adli Tıp Dergisi, 28(1), 53-59. Efeoğlu, İ. E. & İplik, E. (2011). Algılanan örgütsel adaletin örgütsel sinizm üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik ilaç sektöründe bir uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 343-360. Emhan, A., Kula, S. & Töngür, A. (2013). Yapısal eşitlik modeli kullanılarak yönetici desteği, örgütsel bağlılık, örgütsel performans ve tükenmişlik kavramları arasındaki ilişkilerin analizi: Kamu sektöründe bir uygulama. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1), 53- 69. Erarslan-Çapan, B., Satıcı, S.A., Yılmaz, M.F. & Kayiş, A.R. (2015). Karanlık üçlü ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. 13. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 7-10 Ekim, Mersin, 323-326. Ergun Özler, D., Giderler Atalay, C. & Birican, M. (2013). Örgütlerin karanlık yüzü ve makyavelizm ile ilgili literatür taraması ve çalışanların makyavelist eğilimlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 30 Mayıs-1 Haziran, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. 679-685. Erkutlu, H. & Chafra, J. (2017). Leaders’ narcissism and organizational cynicism in healthcare organizations. International Journal of Workplace Health Management. 10(5), 346-363. Gül, H.& Ağıröz, A. (2011). Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: Hemşireler üzerinde bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 27-47. Gültekin, S., Taş, A. & İlsev, A. (2014). Psikolojik sözleşme ihlali ile sinizm arasındaki ilişkide lider-üye etkileşiminin rolü. 2. Örgütsel Davranış Kongresi, 7-8 Kasım, Kayseri. 481-487. Güzel, B. & Ayazlar, G. (2014). Örgütsel adaletin örgütsel sinizm ve işten ayrılma niyetine etkisi: Otel işletmeleri araştırması. KMÜ Sosyal ve Ekonomık Araştırmalar Dergısi, 16(26), 133- 142. Harms, P. D., Spain, S. M. & Wood, D. (2014). Mapping personality in dark places. Industrial and Organizational Psychology, 7(1), 114-117. Jakobowitz, S. & Egan, V. (2006). The dark triad and normal personality traits. Personality and Individual Differences Journal, 40(2), 331-339. Jonason, P.K. & Kroll, C.H. (2015). A multidimensional view of the relationship between empathy and the dark triad. Journal of Individual Differences, 36(3), 150-156. Jonason, P. K. & Webster, G. D. (2010). The dirty dozen: A concise measure of the dark triad. Psychological Assessment, 22(2), 420-432. Jonason, P. K., Wee S. & Li, N. P. (2015). Competition, Autonomy, and prestige: Mechanisms through which the dark triad predict job satisfaction. Personality and Individual Differences, 72, 112-116. Kahya, C. (2013). Örgütsel sinizm iş performansını etkiler mi? İş tatminin aracılık etkisi. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 2(3), 34-46. Kanten, P. (2014). Narsistik kişilik özelliğinin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde örgüt ikliminin düzenleyici rolü. Yönetim: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 25 (76), 160-184. Kanten, P., Yeşiltaş, M. & Arslan, R. (2015). Kişiliğin karanlık yönünün üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde psikolojik sözleşmenin düzenleyici rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 365-391. Katrinli, A., Günay, G. & Zaptçıoğlu, D. (2013). Etik Liderliğin örgütsel bağlılık ve iş doyumu ile ilişkisinde makyavelizm yöneliminin düzenleyici rolü. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 30 Mayıs-1 Haziran, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya. 694-696. Kalağan, G. (2009). Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları İle Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya. Karacaoğlu, K. & İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) örgütsel sinizm ölçeği türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Kayseri organize sanayi bölgesi örneği. Business and Economics Research Journal, 3(3), 77-89. Karacaoğlu, K. & İnce, F. (2013). Pozitif örgütsel davranışın örgütsel sinizm üzerindeki etkileri: Kayseri ilindeki imalat sanayi işletmelerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 181-202. Koçak, R.D. & Özüdoğru, H. (2012). Yöneticilerin liderlik özelliklerinin çalışanların motivasyonu ve performansı üzerindeki etkileri: Kamu ve özel hastanelerinde bir uygulama. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 76-88. Lee, K. & Ashton, M.C. (2005). Psychopathy, Machiavellianism, and narcissism in the five-factor model and the HEXACO model of personality structure. Personality and Individual Differences Journal, 38, 1571-1582. Özen Kutanis, R., Özsoy, E., Karakiraz, A. & Uslu, O. (2015). Örgütsel davranış araştırmalarında kişiliğin karanlık yönü (narsisizm, makyavelizm ve psikopati) dikkate alınıyor mu? 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 14-16 Mayıs, Muğla Sıtkı Koçman, Muğla. 734- 740. Özsoy, E. & Ardıç, K. (2017). Karanlık Üçlü’nün (narsisizm, makyavelizm ve psikopati) iş tatminine etkisinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24 (2), 391-406. Özsoy, E., Ardıç, K., Uslu, O., & Balaban, Ö. (2017, November). Karanlık Üçlü’nün yöneticiye güvene etkisinin incelenmesi. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 3). Spain, S.M., Harms, P. & Lebreton, J.M. (2013). The dark side of personality at work. Journal of Organizational Behavior, 35(1), 43-60. Timuroğlu, K. & İşcan, Ö.F. (2008). İşyerinde narsisizm ve iş tatmini ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 22 (2), 239-264. Topçu, İ., Türkkan, N.Ü., Bacaksız, F.E., Şen, H.T., Karadal, A. & Yıldırım, A. (2016). Sağlık çalışanlarında örgütsel sinizm ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(3), 125-131. Uysal, H.T. & Yıldız, M.S. (2014). İşgören performansı açısından çalışma psikolojisinin örgütsel sinizme etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(29), 835-849. Wu, J. & Lebreton, J.M. (2011). Reconsidering the dispositional basis of counterproductive work behaviour: The role of aberrant personality. Journal of Personnel Psychology, 64, 594-618. Yaşar, M. (2014). İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 59-75. Yavuz, A. & Bedük, A. (2016). Örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Bir kamu bankasının Konya şubelerinde örnek uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 301-313. Yücel, İ. & Çetinkaya, B. (2015). Örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve çalışanların yaşının bu ilişki üzerindeki etkisi-“Bazen hoşlanmasak da kalmak zorunda olabiliriz!”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 247-271.