TÜRKİYE’DE SİNEMANIN GELİŞİMİ YE ULUSAL SİNEMA TARTIŞMALARI

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 23, 305 - 316, 10.01.2005

Bülent Vardar

Öz

‘Ulusal’ veya ‘Ulusalcılık’ gibi terimler hem Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan sonra ülkemizde hem de Hindistan, Cezayir, bazı Afrika ülkeleri, Balkan ülkeleri gibi ulusal kurtuluş mücadelelerini verdikten sonra özgürlüklerini elde eden ülkelerde tarih içinde yer almıştır. Bu ülkelerin bazılarında sinema etkin bir biçimde ulusal kimliğin ve kollektif bilinçaltının oluşturulması için kullanılmıştır. Sinemanın emekleme döneminde, 20. yüzyılın başlarında, ilk sinema salonu Pittsburgh’da açıldı. O dönemde Pittsburgh İngilizce bilmeyen göçmenlerin çoğunun yaşadığı bir yerdi ve sinema o noktada asimilasyon amacıyla kullanıldı. Günümüzde, Türkiye’de 1965’lerde ortaya çıkan Ulusal Sinema arayışları gibi oluşumlar dikkat çekmemektedir. Bu duruma küreselleşme olgusu bağlamında bakıldığında, anlaşılır nedenleri göze çarpmaktadır. Ekonomilerin küresel bağlantılarla birlikte hareket ettiği yada etmek zorunda kaldığı bir dönemde, üst yapı kurumu olan kültürün, dolayısıyla sanatın da bu gelişmelerden etkilenmesi kaçınılmazdır.

Anahtar Kelimeler

Uluslaşma Süreci, Batılılaşma, Ulusal Sinema

Kaynakça

• [1] Cem, İ. (1973). Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• [2] Tanilli, S. (1981). Uygarlık Tarihi. İstanbul: Say Kitap Pazarlama.
• [3] Refiğ, H. (1971). Ulusal Sinema Kavgası. İstanbul: Hareket Yayınlan.
• [4] Tahir, K. (1992). Notlar/Batılaşma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• [5] Dosdoğru, H. (1974). Batı Aldatmacılığı ve Putlara Karşı Kemal Tahir. İstanbul: Tel Yayınları.
• [6] Tahir, K. (1968). Soruşturma. Ulusal Sinema, 3/4, ss.28- 30
• [7] Divitçioğlu, S. (2003). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu, Marksist Üretim Tarzı Kavramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• [8] Hilav, S. (1968). Soruşturma. Ulusal Sinema, 3/4, ss.32- 35
• [9] Hançerlioğlu, O. (1986). Toplumbilim Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• [10] Bileydi, M. (2001). Atatürkçü Düşünce Sisteminde Milliyetçilik Kavramına Yaklaşım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• [11] Eroğlu, H. (1990). Türk İnkilap Tarihi. Ankara: Savaş Yayınları.
• [12] Ozankaya, Ö. (2003). Cumhuriyet Çınarı Mustafa Kemal’i, “Atatürk" Yapan Uygarlık Tasarımı. İstanbul: Cem Yayınevi.
• [13] Kahraman, H.B. (05.06.2003). Sanatın Geçmişi Kendisidir. Radikal Gazetesi.
• [14] Yanık, B. (1985). Güzel Sanatlar Dergisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• [15] Özön, N. (1995). Karagözden Sinemaya Türk Sineması ve Sorunları. I.Cilt. Ankara: Kitle Yayınları.
• [16] Abisel, N. (1994). Türk Sineması Üzerine Yazılar. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• [17] Onaran, A.Ş. (1994). Türk Sineması. I.Cilt. Ankara: Kitle Yayınlan.
• [18] Akser, A.M. (2001). Ulusallık Arayışında Bir Yaratıcı: Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı (1965). Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 1, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• [19] Şekeroğlu, S., (1991). Türk Sinema Tarihi. 16 Bölümlük Belgesel TV Programı., TRT ve Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV Merkezi.
• [20] Vardar, B. (1985). Halit Refığ ve Ulusal Sinema Anlayışı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C.Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne ve Görüntü Sanatları Bölümü, Sinema-TV Anasanat Dalı.
• [21] Özdemir, İ. (1999). Ulusal Sinema Düşüncesi’nin Politik, Toplumsal, Bilimsel, Edebi Yönleri ve Bu Düşüncenin Türk Sinemasına Etkileri (1965-1971). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. MSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sinema-TV Ana Sanat Dalı.
• [22] Türk, î. (2001). Halit Refığ Düşlerden Düşüncelere Söyleşiler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• [23] Maktav, H. (2001). Yoksulluk Sineması. Toplum ve Bilim, 89.
• [24] Özön, N. (1975). Türk Sineması. Arkın Sinema Ansiklopedisi. İstanbul: Arkın Kitabevi.
• [25] Vardar, B. (1999). Üç Sinemacıyla Ulusal Türk Sineması Üzerine Söyleşiler. Yayınlanmamış Söyleşiler. İstanbul.
• [26] Divitçioğlu, S.. (1968). Soruşturma. Ulusal Sinema, 3/4, ss.30-32
• [27] Yavuz, H. (1974). Kemal Tahir ve Ulusal Felsefe Sorunu. Türkiye Defteri, 6, s.56.