BİR MORAL DÜZENLEME BİÇİMİ OLARAK MEDENİ KANUNUN AİLE HUKUKUNUN ARKEOLOJİSİ

Yıl 2007, Cilt: 7 Sayı: 28, 209 - 224, 10.06.2007

Betül Yarar

https://doi.org/10.14783/maruoneri.684381

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de modern yasal sistemin kurulması
modernleşme tarihi ile iç içe geçen bir süreçtir. Kadınların toplumsal konumları ve yasal hakları meselsi ve bu konuda yapılan tartışmalar da ayıtı geniş bağlam içinde şekillenmiştir. 1926 tarihli Medeni Kanun, Türkiye’de yürürlüğe giren ilk laik Medeni Kanun olması ve kadınların kurulan ulus devletin vatandaşları olarak yeni toplumsal statülerine dönük pek çok maddeyi içeriyor olması nedeniyle, özel bir öneme sahiptir. Kadınların yasal hakları ve statüleri açısından 1920’lerde başlayan bu süreç bugün yeni bir aşamadadır. Buna damgasını vuran en önemli gelişmelerden bir de ilk kez 1926 yılından günümüze kadar köklü bir değişim geçirmemiş olan Medeni Kanun içindeki Aile Hukukunda 2001 yılında yürürlüğe giren köklü değişikliklerdir. Bu yazıda, bu değişiklikler, bunların kadınların toplumsal konumları ve toplumsal kimlikleri açısından sonuçlarını değerlendirmek üzere ve bağlam duyarlı bir biçimde, söylemsel ve metinsel olarak analiz edilmektedir. Bu nedenle bu incelemenin ‘arkeolojik’ (Foucaultcu anlamda) bir nitelik taşıdığı da söylenebilir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini ise öncelikle Alan Hunt’ın ‘kurucu hukuk kuramı’ belirlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Hukuk Sosyolojisi, Medeni Kanun, Aile Hukuku, Kadın Hakları, Toplumsal Cinsiyet, Türkiye’de Modernleşme Süreci, Alan Hunt

Kaynakça

• [1] Yaraman, A. (2001). Resmi Tarihten Kadın Tarihine, Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• [2] Tekinay, S.S. (1985). Recent Developments in Policies and Regulations on Family in Western Countries. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 391-401.
• [3] Hunt, A. (1997). Moral Regulation and Making Up the New Person: Putting Gramsci To Work. Theoretical Criminology, 1(3), 275-301.
• [4] Hunt, A. (1993). Explorations in Law and Society: Toward A Constitutive Theory Of Law. New York and London: Routledge.
• [5] Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of Prison. London: Penguin Books.
• [6] Gramsci, A. (1971). Prison Notebooks, London: Lawrens and Wishart.
• [7] Burchell, G. (1993). Liberal Government and Techniques of the Self. Economy and Society, 22(3), Ağustos, 267-282.
• [8] Jessop, B.; Bonnett, K.; Brombpley, S. & Ling, T. (1998). A TaleofTwoNations. Cambridge: Polity.
• [9] Foucault, M. (1972). The Archeology of Knowledge. London: Routledge.
• [10] Jessop, B. (1990). State Theory: Putting Capitalist States into Their Place. Cambridge: Polity.
• [11] Hail, S. (1988). Thatcherism and the Crisis of the Left: the Hard Road to Renewal. London: Verso.
• [12] Kandiyoti, D. (1991). Kadın, İslam ve Devlet: Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım. Toplum ve Bilim, (53), Bahar, 21-29.
• [13] Kadıoğlu, A. (1998). Cinselliğin inkarı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 89-100.
• [14] Unat, N.A. (1998). Söylemden Protestoya: Türkiye'de Kadın Hareketlerinin Dönüşümü. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 323-336.
• [15] Bora, A. & Gündal, A. (2002). 90’larda Türkiye'de Feminizm. (Ed.: Bora, A. & Gündal, A.). İstanbul: İletişim.
• [16] Timisi, N. & Gevrek, M.A. (2002). 1980'ler Türkiyesizde Feminist Hareket: Ankara Çevresi", 90'larda Türkiye'de Feminizm. (Ed.: Bora, A. & Gündal, A.). İstanbul: İletişim, 13-40.
• [17] Kardam, F. & Ecevit, Y. (2002). 1990'ların Sonunda Bir Kadın İletişim Kuruluşu: Uçan Süpürge. 90'larda Türkiye'de Feminizm. (Ed.: Bora, A. & Gündal, A.). İstanbul: İletişim, 87-108.
• [18] Işık, N. (2002). 1990'larda Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Hareketi İçinde Oluşmuş Bazı Gözlem ve Düşünceler. 90'larda Türkiye'de Feminizm. (Ed.: Bora, A. & Gündal, A.). İstanbul: İletişim, 41-72.
• [19] Türk Medeni Kanun Tasarısı. (2001). Ankara: TBMM yayım.
• [20] Üşür, S. (2002). Siyasal Süreçlerde Kadın Erkek Eşitliği. (Ed.: Göğüş, M.; Ecevit, Y. & Üşür, S.S.). Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset. İstanbul: TÜSIAD-T/2000-12/290, 197-258.
• [21] Arat, Y. (1999). Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar. (Ed.: Bozdoğan, S. & Kasaba, R.). Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 82-98.
• [22] Fişek, H. (1985). Introduction. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 287-300.
• [23] Koyuncuoğlu, T. (1998), "Medeni Kanun ve Kadın Hakları. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 58-63.
• [24] Toska, Z. (1998). Cumhuriyetin Kadın ideali: Eşiği Aşanlar ve Aşamayanlar. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 71- 88.
• [25] Finely, L.M. (1993). Transcending Equality Theory: A Way Out of the Matemity and the Workplace Debate. Feminist Legal Theory. Philadelphia: Temple University Press.
• [26] Williams, W.W. (1993). Equality's Riddle: Pregnancy and the Equal Tretment/Special Treatment Debate. Feminist Legal Theory. Philadelphia: Temple University Press.
• [27] Berktay, F. (1998). Cumhuriyetin 75 Yıllık Serüvenine Kadınlar Açısından Bakmak. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1-12.
• [28] Tekeli, Ş. (1998). Birinci ve İkinci Dalga Feminist Hareketlerin Karşılaştırılmalı İncelemesi Üzerine Bir Deneme. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 323-336.
• [29] Köprülü, B. & Kaneti, S. (1989). Aile Hukuku, İstanbul: Lale Yayınevi.
• [30] Ilıcak, N. (2001). İmam Nikahı Zina. Hürriyet, 22 Şubat, 14.
• [31] Okuducu, G. (2001). İmam Nikahı Zina mı? Milliyet, 23 Şubat, 16.
• [32] (2001). Nikahsız Yaşam Hukuk Dışı Kaldı. Hürriyet, 03 Nisan, 12.
• [33] Ayiter, N. (1985). Children Bom out of Weldock. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 351-364.
• [34] Kandiyoti, D. (1985). Continuity and Change in the Family: A Comparative Approach. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 23-42.
• [35] Ortaylı, İ. (1985). The Family in the Ottoman Society. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 93-104.
• [36] K.S.S.G.M. (kasaum.ankara.edu.tr). [10.08.2004],
• [37] Ansay, T. (1985). Contemporary Constitutions and the Concept of Family in the Turkish Constitution. (Ed.: Erder, T.). Family in Turkish Society. Ankara: Turkish Social Science Association, 301-312.
• [38] (2001). Kocanın Aile Reisliği Tarihe Karışıyor. Milliyet, 21 Şubat, 10.
• [39] Kayar, A. (2001). Sübyanla Evliliğe Son. Hürriyet, 15 Şubat, 36.
• [40] Arat, Z. (1998). Kemalizm ve Türk Kadını. (Ed.: Hacımirzaoğlu, A.B.). 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 51-57.
• [41] (2001). Evlilikte Sarı Kart Dönemi. Sabah, 02 Mart, 4.
• [42] Ergu, E. (2000). Boşanan Kadına Kıdem Tazminatı. Sabah, ' 02 Mart, 36.
• [43] Akdaş, N. & Dallıdağ, D. (2001). Kadınlar Tasarı Konusunda Kuşkulu. Hürriyet, 08 Mart, 7.
• [44] Armutçu, O. (2001). Medeni Kanun’da Çatlak. Hürriyet, 15 Mart, 19.
• [45] Armutçu, O. (2001). Türk İstifadan Döndü. Radikal, 15 Mart, 19.
• [46] Armutçu, O. & Demirkan, S. (2001). Medeni Kanun’a MHP'liler Karşı, Bahçeli Değil. Hürriyet, 19 Mart, 19.
• [47] (2001). Anneler, Hayırsız Evlattan Korunacak. Hürriyet, 11 Nisan, 22.
• [48] (1999). Bekir Lider Servet Avcılarına Karşı. Hürriyet, 9 Kasım, 23.
• [49] (2001). Medeni Hukuk ve Mal. Yeni Şafak, 14 Mart, 20.
• [50] (2001). Medeni Kanun’da Mal ‘Kavgası’ Aşılıyor. Hürriyet, 26 Mayıs, 22.
• [51] Korkmaz, s. (2001). Zinaya ve Cana Kasta Mal Cezası. Hürriyet, 06 Haziran, 22.
• [52] Kılıçoğlu, A. (2001). K.S.S.G.M. (www.kssgm.gov.tr). [13.12.2003].
• Türk Medeni Kanunu. (2001). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Türk Medeni Kanunu. (2002). Ankara: Seçkin Yayıncılık.