İŞVERENLERİN GÖZÜNDEN ROMANLARIN İSTİHDAM EDİLMESİNDE KARŞILAŞILAN PROBLEMLER

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 59, 87 - 109, 31.01.2023

Erdem Dirimeşe Betül Gök

https://doi.org/10.14783/maruoneri.1187102

Öz

Sosyal dışlanma, bir bireyin veya grubun bazı nedenlerden dolayı toplumun dışına itilmesi anlamına gelmektedir. Dışlanma toplumsal yaşamda her alanda karşımıza çıkan en büyük sorunlardan biridir. Bireyler birçok nedenden dolayı ötekini dışlama durumundadırlar. Etnik kökenden dolayı dışlama ise tüm toplumlarda yaygın bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Roman vatandaşlar da etnik kökenden dolayı dışlanmaya maruz kalan gruplardan biridir. Roman vatandaşlar eğitim, siyaset, sağlık gibi alanların yanında istihdam alanında da dışlanmaya maruz kalmaktadırlar ve çalışma/iş hayatına katılımlarında sorunlarla karşılaşmaktadırlar. Araştırmanın konusu Roman olmayan işverenlerin işe alım ve çalışma hayatında Romanlarla ilgili düşünceleri, dışlama ve ötekileştirmeye bakış açılarını analiz etmektir. Araştırmanın kapsamını Zonguldak şehir merkezinde işletme sahibi olan, Roman olmayan işverenlerin dışlama, ayrımcılık ve ötekileştirmeye yönelik düşünceleri ve Romanlar hakkındaki damgalama durumu hakkındaki bilgi düzeyleri oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı ise Roman olmayan işverenlerin gözünden, Romanların istihdam edilmesinde karşılaşılan problemleri ve işverenlerin Roman vatandaşları işe alma konusundaki tutumlarını ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmış, veriler içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak yorumlanmış ve analiz edilmiştir. Roman vatandaşların istihdamda dışlanma ve ayrımcılığa uğramalarının nedenlerinin büyük çoğunluğunun onların bazı olumsuz özelliklerinden ve işverenlerin Roman vatandaşlara karşı olan önyargılarından kaynaklandığı, etnik kökenin istihdamda dışlanma ve ayrımcılığın en belirgin özellik olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Roman toplumları, Ekonomik dışlanma, Ötekileştirme, İstihdamda ayrımcılık

PROBLEMS ENCOUNTERED IN EMPLOYING ROMA FROM THE PERSPECTIVE OF EMPLOYERS

Öz

Social exclusion means that an individual or group is pushed out of society because of some reason. Exclusion is one of the biggest problems we face in every field of social life.Individuals are in a situation of exclusion the other for many reasons.Exclusion in terms of ethnic origin is a common cause in all societies. Roma citizens are one of the groups that are subject to exclusion because of their ethnic origin. Roma citizens are exposed to exclusion in the field of employment as well as in fields such as education, politics and health, and they encounter problems in their participation in work/business life. The subject of the research is to analyze the opinions of non-Roma employers about Roma in their employment and working life, and their perspectives on exclusion and marginalization. The scope of the research consists of the opinions of non-Roma employers who own a business in the city center of Zonguldak about exclusion, discrimination and marginalization,and their knowledge levels about the stigmatization of Roma.The aim of the research is to reveal the problems encountered in the employment of Roma from the perspective of non-Roma employers and the employers' attitudes towards hiring Roma citizens. Semi-structured interview technique which is one of the qualitative research methods is used in the research, and the data are interpreted and analyzed using content analysis and descriptive analysis methods. It is concluded that exclusion and discrimination of Romani citizens in employment stem from some of their negative characteristics and employers' prejudices against Romani citizens, and ethnic origin is not the most prominent feature of exclusion and discrimination in employment.

Anahtar Kelimeler

Roma communities, economic exclusion, marginalization, discrimination in employment

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Roman Eylem Planı, Erişim Tarihi: 28 Eylül 2022, https://romsid.com/wp-content/uploads/2021/02/roman-vatandaslara-yonelik-ii-asama-eylem-pl.pdf
• Akduman, G. (2020). İşe Alım Sürecinde Benzerlik Etkisi: Aday ile Değerlendirici Arasındaki Kişilik Benzerliğinin Değerlendirme ve Seçim Üzerindeki Rolü. İş'te Davranış Dergisi, 5 (1), 26-37.
• Akkan, B. E., Deniz, M. B., Ertan, M. (2011). Sosyal Dışlanmanın Roman Halleri. (1. Basım). Anadolu Kültür Yayınları: İstanbul.
• Akmaz, A., Erbaşı, A. (2017). Psikolojik Kontrat İle Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Güven İlişkisi: Mersin İlindeki 4 Ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (4), 125-154.
• Asoy, E. (2018). Toplumsal Cinsiyet Ayrımı ve Cam Tavan Sendromu Üzerine Oyun Teorisi Modeli: Cam Tavanın Kırıldığı Oyun Dengesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi. 2 (2), 85-95.
• Balkız, Ö. İ., Göktepe, T., (2014). Romanlar Ve Sosyo-Ekonomik Yaşam Koşulları: Aydın İli Örneğinde Bir Alan Araştırması. Sosyoloji Dergisi, 30, 1-39.
• Baltaş, A. (2009). İnsana ve İşe Değer Katan Yeni İK. Remzi Kitabevi: İstanbul.
• Çakır, Ö. (2002). Sosyal Dışlanma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4 (3), 83-104.
• Çay Sağlam, T., Yaşar, M. (2017). Teoride, Pratikte ve Araştırmalarda Öteki ve Ötekileştirme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (3), 135-154.
• Egi, A. (2020). Social Exclusion in the Process of Employment: The Experiences of Roma Youth, Open Journal for Sociological Studies, 4 (2), 103-114.
• Genç, Y. ve Çat. G. (2013). “Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi”, Akademik İncelemeler Dergisi, 8 (1), 363-393.
• Güzel, A., Ugan Çatalkaya, D. (2014). İş Sözleşmesinin Uygulanmasında ve İşverenin Yönetim Yetkisinin Sınırlanmasında Dürüstlük (Objektif İyi niyet) Kuralının İşlevi Üzerine. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1 (20), 17-66.
• Karadeniz, S. (2022). Yoksulluk Ve Sosyal Dışlanma Bağlamında Roman Kimliği: Edirne Örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kundakçı, F. S. (2013). Heteroseksizm ve Ötekileştirme Eleştirisi. Liberal Düşünce Dergisi, 71, 65-79.
• Nahya, N. (2011). İmgeler ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler, Avrupalılar, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 27-38.
• Öner, G., Ukuş, K., Şimşek, S., (2020). Türkiye’de Romanların Yaşadıkları Problemlere Romanlar, Yerel İdareciler ve Yöneticiler Perspektifinden Bir Bakış. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50 (34), 164-185.
• Topaloğlu, I. G. (2010). İş görenlerin Adalet ve Etik Algıları Açısından Örgütsel Güven İle Örgütsel Bağlılık İlişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Turan, N. (2015). İnsan Kaynağı Seçiminde Yetenek Belirleme. Sentez Yayıncılık: Bursa.
• Türk Dil Kurumu. (1932).
• Yıldırımalp, S. (2014). Sosyal Dışlanma ve Avrupa Birliği Yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2, 91-108.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2019). Göç ve Sosyal Dışlanma: Gaziantep ve İstanbul’da Yaşayan Suriyeli Abdal Sığınmacılar Örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yükseker, D. (2016). Kürtlerin Yerinden Edilmesi ve Sosyal Dışlanma: 1990’lardaki Zorla Göçün Sonuçları. Öner, N. A. Ş., Öner, S. G. I. (drl.), Küreselleşme Çağında Göç, Kavramlar, Tartışmalar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Walker, A., C. Walker (1997). Britain Divided: The Growth of Social Exclusion in the 1980s and 1990s. London: CPAG Ltd.