Zeytinburnu'nda Doğu Türkistan Türklerinin Ulusötesi Bellek Eklemlenmesi

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 59 - 80, 11.08.2015

Yasemin ÇAKIRER-ÖZSERVET

Öz

Günümüzde, kültür ve bellek üzerine yapılan tartışmalar hala ulus-devlet kavramı üzerinden
yapılmaktadır. Oysa uluslar arası göç gibi çeşitli oluşumlar/hareketler, ulus-devlet sınırlarını
ve her türlü sınırlandırmaları aşmakta, dönüştürmekte ve bizi yeni kavramlar üretmeye doğru
sürüklemektedir. Ulusötesilik kavramı değişen bu göç yapısına yönelik ortaya çıkarılmıştır ve
kültür, bellek ikilisinde önemli bir etken olarak karşımızdadır.
Türkiye’nin 1950’lerden itibaren günümüze kadar Asya ve Orta Asya’dan gelen Türk kökenlilerin
göçü için hedef ülke konumunu sürdürdüğü bilinmekle birlikte, konuyla ilgili yapılan çalışmalar
kısıtlı sayıda ve kısıtlı disiplinler etrafındadır. Bu çalışma, ulusal ve uluslar arası göçe hedef olmuş
bir bölge olan Zeytinburnu kentsel mekânına, Doğu Türkistan Türklerinin ulusötesi göçüyle
gelen bellek eklemlenmesinin, kent sosyolojisi bağlamında izlerini aramaktadır. Çalışmada, Doğu
Türkistan Türklerinin bölgedeki sosyal, kültürel, mekansal izlerini, bunların bölgenin belleğinde
yer edişini, yapılan derinlemesine görüşmeler ve mekânsal gözlemler yoluyla araştırmak esas
alınmıştır. Çalışma iki ana teorik yapı üzerinde kurgulanmıştır. Birincisi ulusötesi göç ve ulusötesi
göçmenlik halleri üzerine ve ikincisi de bellek ve göçmen ilişkisi üzerinedir. Daha sonra ulusötesi
göçmenlerden Doğu Türkistan Türklerinin Zeytinburnu ilçesine bellek aktarımı alan çalışması
bulguları üzerinden yorumlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Ulusötesilik, Göç, Bellek, Zeytinburnu, Doğu Türkistan Türkleri

Kaynakça

• Agnew, V. (2005) “A Diasporic Bounty: Cultural History and Heritage”, V. Agnew (der.) Diaspora, Memory, and Identity: A Search For Home, Toronto: University of Toronto Press, ss. 171-186.
• Appadurai, A. (1998) Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization, London: University of Minnesota Press.
• Castles, S. ve M. J. Miller (2003) The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World (3rd revised edition) Basingstoke and New York: Palgrave-Macmillan and Guilford Books.
• Creet, J. (2011) “Introduction”, J. Creet ve A. Kitzmann (der.) Memory and Migration:Multidisiplinary Approaches to Memory Studies, Toronto: University of Toronto Press.
• Çakırer, Y. (2012) “İstanbul-Zeytinburnu’nda Ulusötesi Kentleşme Aktörleri Olarak Türk Kökenli Göçmenler”, Yayımlanmamış Doktora tezi, İTÜ FBE.
• Çakırer-Özservet, Y. (2014) “Zeytinburnu Kentsel Mekanında Soydaş Diyasporasının Örgütlenmesi”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 3:231-243.
• Daly, K. J. (2007) Qualitative Methods for Family Studies and Human Development, Thousand Oaks: CA: Sage.
• Depeli, G. (2010) “Görsellik ve Kültürel Bellek İlişkisi: Göçmenin Evi”, Kültür ve İletişim, 13(2): 9-39.
• Ehrkamp, P. ve H. Leitner (2005) “Placing Turkish identities: local attachments and transnational ties of Turkish Immigrants in Germany’’, Journal of Ethnic and Migration Studies, 31: 345 -364.
• Faist, T. (2003) Uluslararası Göç ve Ulusaşırı Toplumsal Alanlar, (çev. Azat Zana Gündoğan ve Can Nacar), İstanbul: Bağlam.
• Fouron, G. ve N. Glick-Schiller (2001) “All in the Family: Gender, Transnational Migration, and the Nation State”, Identities, 7(4): 539-582.
• Glick-Schiller, N., L. Basch ve C. Szanton-Blanc (1995) “From Immigrant to Transmigrant: Theorizing Transnational Migration”, Anthropological Quarterly, 68: 48 -64.
• Göktürk, H. (2006) “Doğu Türkistan’dan Anadolu’ya Göçler”, Uluslararası Göç Sempozyumu, 8-11 Aralık 2005, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 6: 130-135.
• Iosifides, T. (2003) “Qualitative Migration Research: Some New Reflections Six Years Later”, The Qualitative Report, 8(3): 435-446, http://www.nova.edu/ssss/QR/QR8-3/iosifides.pdf.
• Jackson, P., P. Crang, P., and C. Dwyer (der.) (2004) Transnational Spaces, Routledge Research in Transnationalism, Oxford: University of Oxford.
• Kolukırık, S. (2011) “Sürgün, Toplumsal Hafıza ve Kültürel Göç: ABD’deki Ahıska Türkleri”. Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 59(Güz):167-190.
• Levitt, P. (2001) “Transnational Migration: Taking Stock and Future Directions”, Global Networks, 1(3): 195- 216.
• Lie, J. (1995) “Review: From International Migration to Transnational Diaspora”, Contemporary Sociology, 24(4): 303-306.
• Liubiniene, N. (2010) “Being a Transmigration in Contemporary World: Lithuanian Migrants”, Quests for Identity. Identity Politicst: Migration, Communities, and Multilingualism”, Acta Historica Universitatis Klaipedensis XX, Studia Anthropologica IV, ss. 24–36.
• Mayring, P. (2000) “Qualitative Content Analysis”, Forum: Qualitative Social Research,1(2), 20, http://www. qualitativeresearch.net/index.php/fqs/article/view/1089/2386.
• Murat, S. ve H. Y. Ersöz (2005) Zeytinburnu’nun Sosyo-ekonomik ve Siyasal Yapısı, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Papastergiadis, N. (2000) The Turbulence of Migration: Globalization, Deterritorialization and Hybridity, Cambridge: Polity Press.
• Rodriguez, J. ve F. Ted (2007) Cultural Memory: Resistance, Faith and Identity, Austin: University of Texas Press.
• Rouse, R. (2004) “Mexican migration and the social space of postmodernism”, P. Jackson, P. Crang ve C. Dwyer (der.) Transnational Spaces, Routledge Research in Transnationalism, Oxford: University of Oxford, ss. 24-39.
• Shanti, R. (2008) “Cultural Probes in Transmigrant Research: A Case Study. InterActions”, UCLA Journal of Education and Information Studies, 4(2): 1-25.
• Schonpflug, U. (2009) “Theory and Research in Cultural Transmission: A Short History”. U. Schonpflug (der.) Cultural Transmission, Psychological, Developmental, Social, and Methodological Aspects, New York: Cambridge University Press.
• Shichor, Y. (2003) “Virtual Transnationalism: Uygur Communities in Europe and the Quest for Eastern Turkestan Independence”, S. Allievi ve J. Nielsen (der.) Muslim Networks and Transnational Communities in and across Europe (Muslim Minorities Series, Vol.1), Leiden, Brill Publications.
• Smith, M. P. (1994) “Can you Imagine? Transnational migration and the Globalization of Grassroots Politics”, Social Text, 39:15-33.
• Smith, M. P. (2001) Transnational Urbanism: Locating Globalization, Madlen: Blackwell Publishers.
• Smith M. P. (2005) “Transnational Urbanism Revisited”, Journal of Ethnic and Migration Studies, 31(2): 235-244.
• Vertovec, S. (1999) “Conceiving and Researching Transnationalism”, Ethnic and Racial Studies, 22 (2): 447-62.
• Wilkoszewski, T. (2010) “Dönüşmekte Olan Siyasi Kimlikler: Türkiye’deki Doğu Türkistan-Uygur Diasporası”, B. Push ve T. Wilkoszewski (der.) Türkiye’ye Uluslararası Göç (çev. Mutlu Çomak- Özbatır), İstanbul: Kitapyayınevi, ss. 251-280.