Sanatta Ana Tanrıça İmgesi ve Günümüzdeki Dönüşümü: Bir İmgenin Evrimi

Yıl 2020, Sayı: 11, 41 - 51, 08.12.2020

Berna Okan

Öz

İmgelerle düşünmenin tarihi insanlık tarihiyle başlar. Neolitik dönem insanının ana tanrıça merkezli yaşamının bir yaratımıdır büyü içerikli imgeler. Tek tanrılı dinler ile birlikte büyünün doğayı egemenlik altına alma anlayışının yön değiştirerek, ‘bir güce sığınmaya’ dönüştüğü; ortaçağda ise tanrının yansıması olarak kabul edilen doğada, kadın imgesi de tanrı iradesinin taşıyıcısı ve aktarıcısı rolündedir.
Günümüze gelindikçe, geçmişte iktidarın kendisi olan kadın imgesinin zamanla hegemonyanın aracı olan bir kadın imgesine dönüştüğünü görürüz. Tanrının cinsiyet değiştirmesinin bir sonucu olan bu değişim, iktidarın kendisi tanrı iken bile kadını, onsuz olunmaz bir ‘araç’ haline getirmiştir.
Günümüzde kadının tanrıça olmaktan çıkıp hegemonyanın aracı haline gelişinin görsel alandaki örneklenişi, görsel alanda ne gibi fenomenlere dönüştüğü ve bu sosyolojik ekseni karşılayan bir biçim dilini yaratan birçok sanatçı vardır. Sanatçılar, yöneldikleri ve seçtikleri nesneleri yorumlayarak onun özüne ulaşırlar. Ancak bu öz, değiştirildikten ve dönüştürüldükten sonra aynı kalmayacaktır. Sanatçılar, nesnenin içerdiği düşünsel ögeyi biçime dönüştürürken imge ve simgelerden yararlanarak kendi pencerelerinden yansıyan gizemli dünyalara göndermeler yaparlar.

Anahtar Kelimeler

İmge, Simge, Cinsiyet, Kadın, Ana Tanrıça

Kaynakça

• Akkaya, T. ve Beksaç, E. (1991). Kaynak ve Kökleriyle Avrupa Resim Sanatı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ateş, M. (2001). Mitolojiler ve Semboller. İstanbul: Aksiseda Matbaası.
• Berger, J. (1993). Görme Biçimleri. (Çev.Yurdanur Salman). İstanbul: Metis Yayınları.
• D’emilio, J., Freedman , B., Estelle. (1998). Intimate Matters: A History of Sexuality in America. New York: Harper and Row.
• Doğan, M. (1998). 100 Soruda Estetik. İzmir: Dokuz Eylül Yay.
• Ersoy, N. (2007). Semboller ve Yorumları. İstanbul: Dönence Matbaası
• Fromm, E. (2017). Rüyalar, Masallar, Mitler: Sembol Dilinin Çözümlenmesi. (Çev.Kaan H.Ökten, Aydın Arıtan). İstanbul: Say Yay.
• Gadon, W. E. (1990). The Once and Future Goddess (A Symbol for our Time). Wellingbrough, Northants: Aquarian Press.
• Hançerlioğlu, O. (1982). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Jacobi, J. (2002). C.G Jung Psikolojisi. (Çev. Mehmet Arap), İstanbul: İlhan Yayınevi.
• Kahraman, H. B. (1982). “Bir Sergi Dolayısıyla İmge, Simge Söylence Kavramları Üstüne”. Hürriyet Sanat, Sayı: 139.
• Kahraman, H. B. (1995 ). Sanatsal Gerçeklikler, Olgular ve Öteleri, İstanbul: Y.K.Y
• Kandinsky, W. (2001). Sanatta Ruhsallık Üzerine. İstanbul: Altıkırkbeş Yay.
• Moran, B. (1999). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yay.
• Nochlin, L. (1988). Women, Art and Power and Other Essays. New York: Harper and Row.
• Yalom, M. (2002). Memenin Tarihi. (Çev. Ayşe Gün). İstanbul: Çitlembik Yay.
• Yenişehirlioğlu, Ş. (1993). İmgelerin Sisi. Ankara: Alkım Kitapçılık Yay.