PRONUNCIATION PROBLEMS ORIGINATING FROM THE ALPHABET IN TEACHING PERSIAN AS A FOREIGN LANGUAGE IN TURKEY

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 91 - 108, 30.12.2021

İsmail Söylemez

Öz

The Persian alphabet, which is formed by adding the letters /p/, /ç/, /j/ and /g/ to the Arabic alphabet, currently used in Afghanistan and Iran, meets 35 sounds and is written from right to left. In this alphabet, letters are written separately at the beginning, middle and end of the word. The Persian alphabet is a phonetic alphabet that is sound-based, which is read as it is written and uses one letter for each sound, but because some letters meet more than one sound, the number of sounds is more than the number of letters. The writing of words from Western languages as they are pronounced draws attention as an important feature of this alphabet.
The majority of the letters in the Persian alphabet are pronounced like the letters in Turkish. Few letters are read differently from Turkish. Although the alphabet used by Persian is the Arabic alphabet, the pronunciation of many letters is different from Arabic. 7 letters of the alphabet are vowels and 28 letters are consonants. Of the 35 letters in the Persian alphabet, 17 are pronounced differently from Arabic. Only 4 letters in the alphabet are pronounced differently from Turkish.
In this study, the pronunciation of the letters that are difficult to pronounce due to the sounds that are not in the Turkish alphabet will be examined. The differences of Persian letters with Turkish and Arabic letters will be explained. Afghanistan and Tajikistan pronunciation will not be included in the study. Only Iranian pronunciation will be taken as basis.
It is expected that the present article will be useful in overcoming difficulties in learning and pronouncing Persian sounds from past to present.

Anahtar Kelimeler

Persian alphabet, Persian vowels, Persian consonants, Persian pronunciation.

FARSÇANIN TÜRKİYE’DE YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİNDE ALFABEDEN KAYNAKLANAN TELAFFUZ SORUNLARI

Öz

Arapça alfabeye Farsçadaki dört farklı sesin karşılığı olarak /p/, /ç/, /j/ ve /g/ harflerinin eklenmesiyle oluşan, günümüzde Afganistan ve İran’da kullanılmakta olan Farsça alfabesi 35 sesi karşılamakta ve sağdan sola doğru yazılmaktadır. Bu alfabede harfler kelime başında, ortasında ve sonunda ayrı şekilde yazılırlar. Farsça alfabesi yazıldığı gibi okunan ve her ses için bir harf kullanılan ses temelli, fonetik bir alfabedir ancak bazı harflerin birden çok sesi karşılaması nedeniyle ses sayısı harf sayısından fazladır. Batı dillerinden geçen kelimelerin de okunduğu gibi yazılması bu alfabenin önemli bir özelliği olarak dikkat çekmektedir.
Farsça alfabedeki harflerin çoğunluğu Türkçe alfabe gibi telaffuz edilirken bazı harfler Türkçeden farklı okunmaktadır. Farsçanın kullandığı alfabenin Arapça alfabesi olmasına rağmen birçok harfin telaffuzu Arapçadan oldukça farklıdır. Yine Farsça alfabedeki bazı harflerin Arapça alfabedeki görevlerinden farklı görevler üstlendiği de görülmektedir. Alfabedeki 7 harf ünlü iken 28 harf ise ünsüzdür. Farsça alfabedeki 35 harften 17’si Arapçadan farklı olarak okunurken alfabedeki sadece 4 harf Türkçeden farklı telaffuz edilmektedir.
Bu çalışmada Türkçe alfabede olmayan sesler nedeniyle telaffuzunda güçlük çekilen harflerin telaffuzu ve kullanım alışkanlıkları üzerinde durulacaktır. Söz konusu harflerin Türkçe ve Arapça alfabe kullanımı ile farkları açıklanacaktır. Çalışmada Afganistan ve Tacikistan telaffuzuna yer verilmeyecek olup sadece İran telaffuzu esas alınacaktır.
Eldeki çalışmanın geçmişten günümüze Farsça seslerin öğrenimi ve telaffuzunda yaşanan güçlüklerin aşılmasında faydalı olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Farsça alfabe, Farsça ünlüler, Farsça ünsüzler, Farsça telaffuz.

Kaynakça

• CEFERİ, Fatêmê (1390), Desturê Karbordi, Tehran: Moessesêyê Loqetnameyê Dêhxoda ve Merkezê Beynelmileliyê Amuzêşê Zebanê Farsi.
• ÇİFTÇİ, Hasan (2013), Uygulamalı Farsça Dilbilgisi, Erzurum.
• FERHENGÊSTAN (Ferhengêstanê Zeban u Edebê Farsi) (1394), Desturê Xettê Farsi, www.persianacademy.ir, İran, Tahran: Ferhengêstan.
• İŞLER, Emrullah (2001), “Türklerin Arapçanın Ünlülerinde Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Ekev Akademi Dergisi, Erzurum, C.3, S.1, s. 243-254.
• KUBBEALTI, Kubbealtı Lugatı, www.lugatim.com, (Erişim Tarihi: 08.11.2021)
• OMRANİ, Qolamrêza, SEBTİ, Hamun (1385), Zebanê Farsi, (Rahbordhayê Yaddehi-Yadgiri), Tehran: Mobtekêran.
• ÖZTÜRK, Mürsel (2013), Farsça Dilbilgisi, Ankara: Murat.
• QEBUL, Êhsan (1394), Amuzêşê Novinê Zebanê Farsi, İstanbul: Demavend.
• SEFFAR MOQEDDEM, Ehmed (1386), Zebanê Farsi, Tehran: Şurayê Gosterêşê Zeban u Edebiyatê Farsi.
• ŞAHİNOĞLU, Nazif (1997), Farsça Grameri, İstanbul: Kitabevi.
• TDK, Güncel Türkçe Sözlük, www.sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 08.11.2021)
• XANLERİ, Perviz Natêl (1361), Zebanşênasi ve Zebanê Farsi, Tehran: Tus.
• PURNAMDARYAN, Teqi (1390), Dersê Farsi Berayê Farsiamuzanê Xarêci, Tehran: Pêjuhêşgahê Olumê Ênsani ve Moteleatê Ferhengi.
• VEFAYİ, Ebbaseli (1390), Desturê Zebanê Farsi, Tehran: Sazmanê Motalee ve Tedvinê Kutubê Olumê Ênsaniyê Danêşgahha.
• YAZICI, Tahsin-Öztürk, Mürsel, (1999), “İran”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul.
• YILDIRIM, Nimet (2005), “İran Dilleri I”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Erzurum s. 25-39.
• YILDIRIM, Nimet (2014), Farsça Dilbilgisi, İstanbul: Kabalcı.
• ZERQAMYAN (1384), Dowrêyê Amuzêşê Zebanê Farsi, Tehran: Şurayê Gosterêşê Zeban u Edebiyatê Farsi.