ÇEVRESEL BİLİNCİN, TUTUM VE DAVRANIŞ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ: BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 91 - 110, 26.07.2022

İlker Timur Burak Sancak

Öz

Bu çalışmanın temel amacı Bingöl Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerin çevresel bilincinin, çevresel tutum ve çevresel davranışlarına etki edip etmediğini belirlemektir. Ayrıca çalışmada Bingöl Üniversitesi öğrencilerinin en önemli çevre sorunu olarak hangi çevresel problemleri gördüğü de araştırılmıştır. Bu çalışma ile çevresel problemlerin önemli bir bölümünü oluşturan insan davranışlarının çevresel bilinçlenme ile çevreci bir davranışa dönüşüp dönüşemeyeceği sorusuna yanıt aranmıştır. Ayrıca ülkenin yüksek öğrenim görmüş kesiminin bir parçası olack üniversite öğrencilerinin bu konudaki bilinç-davranış ilişkisi çevrenin korunması açısından önem taşımaktadır. Araştırma Bingöl Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde ve yüksekokullarında eğitim gören 400 öğrenci ile yürütülmüştür. Elde edilen bulgular neticesinde çevresel bilincin çevresel tutuma ve çevresel davranışa olumlu etkisi ve aynı zamanda çevresel tutumun ise çevresel davranışa olumlu etkisi tespit edilmiştir. Öğrencilere yöneltilen en önemli çevre sorununun hangisi olduğuna dair soruya %25 ile orman, bitki ve hayvan türlerinin yok olması ve %24.5 ile atıklar yanıtını vermişlerdir. Ayrıca öğrencilerin %67,8’i üniversite eğitiminde çevre dersinin zorunlu ders olmasını savunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

çevresel bilinç, çevresel davranış, çevresel tutum

Kaynakça

• ACUNGİL, Yavuz (2020), “Üniversitede Çevre Tutum ve Davranış Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Çalışma: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Örneği”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.3 ss. 7.
• AJZEN, Icek (1985), From İntention To Actions: A Theory Of Planned Behavior. In J. Kuhl, ve J. Beckman (Edt.), Action Control: From Cognition To Behavior. New York: Springer-Verlag. ss. 11-39
• COHEN, Jacob (1988), Statistical Power Analysis For The Behavioral Sciences. (2nd Ed.). Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• ÇAVUŞOĞLU, Sinan (2019), Müşteri Deneyimi, Deneyimsel Değer Ve Yeşil Davranışlara Karşı Tutumun Tekrar Ziyaret Niyetine Etkisinin Belirlenmesi: Yeşil İmajın Düzenleyicilik Ve Aracılık Rolü. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi Gaziantep.
• ERDAL, H., ERDAL, G., YÜCEL, M. (2013), “Üniversite Öğrencilerinin Çevre Bilinç Düzeyi Araştırması: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Örneği”, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 4: 55-65.
• FİETKAU, H. J., KESSEL, H. (1981), Umweltlernen: Veraenderungsmoeglichkeiten Des Umweltbewusstseins. Modell-Erfahrungen (Koenigstein, Hain).
• FORNELL, C., LARCKER, D. F. (1981), "Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error." Journal of marketing research 18.1. ss. 39-50.
• GOLDMAN, D., YAVETZ, B., PE’ER, S. (2006), “Environmental literacy in teacher training in Israel: Environmental behavior of new students.” Journal of Environmental Education 38, no. 1: 3–22.
• HAİR, J. F., HULT, G.T. M., RİNGLE, C. M., RİNGLE, C. M. (2017), Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). (2nd Ed.), Sage, Thousand Oaks.
• HAİR, J. F., RİSHER, J. J., RİNGLE, C. M. (2019), “When to use and how to report the results of PLS-SEM”. European business review.
• HAİR, J. F., SARSTEDT, M., MATTHEWS, L. M., RİNGLE, C. M. (2016), “Identifying and treating unobserved heterogeneity with FIMIX-PLS: Part I–method.” European Business Review, 28(1), 63-76.
• HAMARAT, B., GÜLER, O., DURAN, E., GÜMÜŞ, M., TUFAN, E. (2014), “Çevresel Tehdit, Çevresel Bilinç Ve Çevresel Tutum, Çevre Odaklı Davranışı Etkiler Mi? Çanakkale Sivil Toplum Kuruluşları Örneği”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 26- 56.
• HENSELER, J., RİNGLE, C. M., SARSTEDT, M. (2015), “A New Criterion for Assessing Discriminant Validity in Variance-based Structural Equation Modeling”. Journal of the Academy of Marketting Science, 43, 115-135.
• HOMER, P. M., KAHLE, L. R. (1988), “A Structural Equation Test Of The ValueAttitude Behavior Hierarchy”. Journal Of Personality And Social Psychology, 54, 638- 646.
• Hu, L. T., Bentler, P. M. (1999), “Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives”. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• KAİSER, HENRY FELİX (1974), “An index of factorial simplicity”. Psychometrika, 39(1), 31-36.
• KANBAK, AYŞEGÜL (2015), “Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Davranışları: Farklı Değişkenler Açısından Kocaeli Üniversitesi Örneği”, KOSBED, 30: 77-90.
• KELEŞ, Ö., UZUN, N., UZUN, F. V. (2010), “Öğretmen Adaylarının Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce Ve Davranışlarının Doğa Eğitimi Projesine Bağlı Değişimi Ve Kalıcılığının Değerlendirilmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32) , 384-401.
• KEMENT, Ü., KARAKÜÇÜK, S., ÇAVUŞOĞLU, S. (2021). “Ekorekreatif Tutum Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenilirlik Çalışması”. Tourism and Recreation , 3(1), 34-54.
• OĞUZ, D., ÇAKCI, I., KAVAS, S. (2011), “Yüksek Öğretimde Öğrencilerin Çevre Bilinci”, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12: 34-39.
• OKUR-BERBEROĞLU, E., UYGUN, S. (2012), “Çevre Farkındalığı - Çevre Tutumu Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Sınanması”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 459-473.
• ONURLUBAŞ, EBRU (2018), “The Mediating Role Of Environmental Attitude On The İmpact Of Environmental Concern On Green Product Purchasing İntention”. EMAJ: Emerging Markets Journal, 8(2), 5-18.