2018 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Anahtar Yetkinlikler Bakımından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 207 - 226, 29.12.2022

Süleyman Temur

Öz

Değişen ve gelişen dünyaya entegre olma çabası gerek hayat boyu öğrenme gerekse de Avrupa Birliği’nin en nihai hedeflerinden biri olmuştur. Bu amaçla küresel vatandaşlık oluşturma bağlamında Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi oluşturulmuş Türkiye ise bu anlayışa paralel olarak Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi belirleyerek anahtar yetkinlikler oluşturmuştur. Bu çalışmada anahtar yetkinliklerin 2018 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan kazanımlar ve öğrenme alanlarıyla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma modellerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Veriler, betimsel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda en fazla kazanımın “Sosyal ve Vatandaşlıkla İlgili Yetkinlikler” ile ilişkili olduğu en az kazanımın ise “Anadilde İletişim” yetkinliği ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca “Yabancı Dillerde İletişim” yetkinliğinin hiçbir kazanımla doğrudan bir ilişkisi olmadığı görülmüştür. Anahtar yetkinliklerin en fazla “Üretim, Dağıtım ve Tüketim” öğrenme alanındaki kazanımlarla doğrudan ilişkili olduğu görülmüştür. Ayrıca en fazla öğrenme alanınıyla ilişkili olduğu yetkinlik alanı ise “Sosyal ve Vatandaşlıkla İlgili Yetkinlikler”dir. Bu sonuçlardan hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretim programı, Hayat boyu öğrenme, Temel yeterlilikler çerçevesi, Anahtar yetkinlik

An Analysis of the 2018 7th Grade Social Studies Curriculum in Terms of Key Competencies

Öz

The effort to integrate into the changing and developing world has been one of the ultimate goals of both lifelong learning and the European Union. For this purpose, a European Qualifications Framework was created in the context of creating global citizenship, and Turkey, in parallel with this understanding, determined a Turkish Qualifications Framework and created key competencies. In this study, it is aimed to examine the relationship between key competencies and learning areas in the 2018 7th Grade Social Studies Curriculum. In the study, the document analysis method, one of the qualitative research models, was used. The data were analyzed with the descriptive analysis technique. As a result of the research, it was concluded that the highest achievement was related to "Social and Citizenship-Related Competencies" and the least achievement was related to "Mother tongue Communication" competence. In addition, it has been observed that the competence of "Communication in Foreign Languages" is not directly related to any acquisition. It has been seen that the key competencies are mostly directly related to the achievements in the "Production, Distribution and Consumption" learning area. In addition, the area of competence that is most related to the learning area is "Social and Citizenship Competencies". Based on these results, some suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Social studies curriculum, lifelong learning, Basic competencies framework, Key competence

Kaynakça

• Abay, S., & Buluç, B. (2020). Matematiksel yetkinlik algı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(15), 65-82.
• AB BAKANLIĞI, (2014, Haziran 22). Eğitim ve Öğretim 2020 Bilgi Notu, Ankara. https://www.ab.gov.tr/files/SBYPB/Egitim%20ve%20Kultur/web_egitim_ve_ogretim_2020__3_.pdf
• Açık Önkaş, N. (2010). Ana dili öğretimine yeni yaklaşımlar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE)(24), 121-128.
• Akpınar, B. (2013). Eğitimde program geliştirme. Data Yayınları.
• Akpınar, M., & Genç, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 249-268.
• Aksoy, M. (2013). Kavram olarak hayat boyu öğrenme ve hayat boyu öğrenmenin Avrupa Birliği serüveni. Bilig(64), 23-48.
• CEDEFOP (2014, Haziran 22). Europass. https://europa.eu/europass/tr/european-qualifications-framework-eqf
• Bıçak, N., & Alver, M. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2480-2501.
• Bilasa, P., & Taşpınar , M. (2017). Hayat boyu öğrenme kapsamında anahtar yeterliliklerin belirlenmesi: Türkiye için durum analizi. Milli Eğitim Dergisi, 46(215), 129-144.
• Bogdan , R. C., & Biklen, S. K. (1992). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. Allyn and Bacon. Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 185-203.
• Çetin, A. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının matematiksel yetkinlikler bakımından incelenmesi. İçinde M. Kılıç, & M. Eraslan (Eds.), 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi Eğitim Bilimleri Tam Metin Bildiri (s. 343-351). Asos.
• Çetindamar, D. (2002). Türkiye’de girişimcilik. TÜSİAD.
• Demirel, Ö. (2005). Öğretimde planlama ve değerlendirme öğretme sanatı. Pegem A Yayınları.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme. Pegem Akademi.
• Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma: öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 1-19.
• Doğan, N. (2015). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. İçinde Ö. Demirel (Eds.), Eğitimde yeni yönelimler (6. baskı) (s. 167-198). Pegem Akademi.
• Durukan, E. (2013). Öğretmen görüşleri açısından Türkçe dersi öğretim programı kazanımları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 1-14.
• Er, N., Karademir, E., & Tezel, Ö. (2021). Ana dilde iletişim yetkinliğine yönelik ölçek geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının yetkinlik düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 670-685.
• Erginer, A. (2006). Avrupa birliği eğitim sistemleri. Türk eğitim sistemiyle karşılaştırılmalar. Pegem A Yayıncılık.
• EUROPEAN UNION. (2006). Key Competences for Lifelong Learning, European Communities, Belgium.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. John Wiley & Sons.
• Goetz, J. C., & LeCompte, M. D. (1984). Ethnography and qualitative design in educational research. Academic Press.
• Güleç, İ., Çelik, S., & Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48.
• Günay, V. D. (2007). Metin bilgisi (3. baskı). Multilingual Yayınları.
• Gürel , D., & Çetin, T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(2), 22-40.
• Ilomäki, L., Kantosalo, A., & Lakkala, M. (2011). What is digital competence? In Linked portal. European Schoolnet.
• Kaçar, T., & Bulut, B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programı ve 4-7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının coğrafya dersi bağlamında değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 652-679.
• Kana, F., & Kiler, B. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının öğretim programındaki anahtar yetkinlikler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(2), 741-755.
• Karaman, B., & Akbaba, B. (2020). Öğrencilerin hayallerindeki sosyal bilgiler dersinde bilişim teknolojilerinin yeri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(1), 1-27.
• Kaya, H. E. (2010). Avrupa Birliği yaşam boyu öğrenme ve yetişkin eğitimi politikaları (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kocayiğit, A., & Karademir, Ç. A. (2020). Türkçe dersi öğretim programı “öğrenmeyi öğrenme” yetkinlik alanının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 1225-1236.
• Kurudayıoğlu, M., & Soysal, T. (2020). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı'nın dijital yetkinlik bakımından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(54), 184-199.
• MYK (2015, Haziran 22). Türkiye yeterlilikler çerçevesi. https://myk.gov.tr/images/articles/editor/130116/TYC_2.pdf
• N.iss, M. (2003). Mathematical competencies and the learning of mathematics: The Danish KOM project. 3rd Mediterranean Conference On Mathematical Education (s. 115-124). Athens.
• Ocak, G., & Gündüz, M. (2006). 1998-2005 hayat bilgisi ders programlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar İl Örneği). Millî Eğitim(172), 40-54.
• Otuz, B., Görkaş-Kayabaşı, B., & Ekici, G. (2018). 2017 Sosyal bilgiler dersi öğretim programı beceri ve değerlerinin anahtar yetkinlikler açısından analizi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 944-972.
• Özdaş, F. (2019). Öğretim programlarında yer alan yeterliliklere ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(3), 771-790.
• Özdemir, S. (2019). Kuramdan uygulamaya Türkçe ders kitabı incelemeleri. Anı Yayıncılık.
• Özden, Y. (2013). Eğitimde yeni değerler eğitimde dönüşüm. Pegem Akademi Yayınları.
• Pala, Ş. M. (2020). 5. Sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan kazanımların anahtar yetkinliklerle ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(Ek), 298-308.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün, & S. Demir, Çev.) Pegem Akademi.
• Polat, S., Koçak, B., Çermik, F., Meral, E., & Boztaş, M. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının girişimcilik kazanımı açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ekev Akademi Dergisi, 19(62), 455-470.
• Samancı, O., & Ocakcı, E. (2017). Hayat boyu öğrenme. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 711-722.
• Strauss, A. L., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Sage.
• Şimşek, A., & Seçgin, M. G. (2021). Türkiye yeterlilikler çerçevesinin (TYÇ) sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıma durumu. HAYEF: Journal of Education, 18(3), 448-472.
• Şişman, M. (2011). Eğitimde mükemmellik arayışı. Pegem Akademi Yayınları.
• Tarhan, M., & Kılıç, F. (2017). Sosyal bilgiler eğitiminde biyografilerle girişimcilik becerisinin kazandırılmasına ilişkin bir inceleme. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3(2), 60-71.
• Taş, H., & Kıroğlu, K. (2018). 2017 ilkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 17(2), 697-716.
• Tortop, Ö. (2010). Avrupa Birliği hayat boyu öğrenme temel yeterlik alanları: Türkiye durumu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Turan, S., & Karasu-Avcı, E. (2018). 22018 sosyal bilgiler öğretim programının dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
• Turner, R. (2011). Exploring mathematical competencies. Research Developments, 24(5), 1-6.
• Van De Walle, J. A. (2012). Elementary school mathematics. Teaching developmentally. (7. baskı). Longman.
• Vatansever, Ç. (2012). Türkiye'de bir yetkinlik olrak girişimcilik. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-9.
• Yalkın, B., & Işık, A. D. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanımların yaşam boyu öğrenme yetkinlikleri açısından incelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 167-188.
• Yaman, H., & Göçen, G. (2014). Türkiye ve Singapur ana dili öğretimi programları üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 783-806.
• Yeşilyurt, Y. (2020). Sosyal bilgiler programındaki beceri ve değerlerin Yeni Zelanda sosyal bilgiler programındaki beceri ve değerler ile karşılaştırılması. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(2), 450-464.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, S., & Taneri, A. (2020). Hayat bilgisi ders kitaplarının anahtar yetkinlikler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 185-209.