DENETİME AHLAK FELSEFESİ PENCERESİNDEN BİR BAKIŞ, ETİK DEĞERLER VE FAYDACILIK ÇATIŞMASI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2018, Cilt: 20 - MODAV 15. Uluslararası Muhasebe Konferansı Özel Sayısı, 897 - 910, 27.12.2018

Beyhan Marşap Bilge Leyli Elitaş Zeki Yanık Ayşenur T. Altınay

Öz

Kavramsal olarak etik ve ahlak farklı biçimde tanımlanmakla birlikte çoğu zaman uygulamada benzer anlamlarda kullanılabilmektedir. Oysa, iyi-kötü, doğru-yanlış gibi nitelemeler bireysel anlamda ele alındığında ahlak; grup/topluluk açısından ele alındığında ise etik olarak algılanmaktadır. Ahlak kavramı kişinin toplumdaki ilişkilerini düzenleyen ve dini boyutları da olan bir disiplini ifade etmektedir. Etik kavramı ise kişilerin toplum ve çalışma hayatı içindeki davranış tarzlarını inceleyen, bu davranışları düzenleyen bir disiplindir ve ahlak felsefesi olarak da adlandırılmaktadır. Etiğin odağındaki temel konu, bütün davranış ve eylemlerin özünün araştırılmasıdır. Bireyin eylemlerini ahlaki açıdan değerli ya da değersiz kılanın ne olduğu sorusu etik tartışmaların temelini oluşturmaktadır. Bireylerin mensup oldukları oluşumlar ortak etik değerler belirlemeye yönelmektedir. Aynı mesleği yürüten kişilerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan meslek örgütleri veya birlikler de bu oluşumlardan biridir. Bu çalışmada, son yıllarda yaşanan finansal skandallar ile gündemdeki yeri daha da önemli hale gelen denetim mesleğinde etik değerlerin algılanışı ve faydacılık davranışı ile ilişkisi ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, Meslek Etiği, Ahlak Felsefesi, Faydacılık

AUDITING FROM A MORAL PHILOSOPHICAL PERSPECTIVE, ANALYSIS ON ETHICAL VALUES AND UTILITARIAN CONFLICT

Öz

Although ethically and ethically defined in different ways, it can often be used in practice in similar terms. However, when qualifications such as good-bad, right-wrong are considered individually, morality; in terms of group / community, it is perceived as ethics. The concept of morality refers to a discipline that regulates the relationship of the individual in society and also has religious dimensions. The concept of ethics is a discipline that examines the behaviors of people in society and working life and regulates these behaviors and is also called ethics philosophy. The focus of ethics is the investigation of the essence of all behaviors and actions. The question of what makes an individual’s actions morally valuable or worthless is the basis of ethical debates. Formations that individuals belong to tend to define common ethical values. One of these organizations is the professional organizations or associations that come together with the people who carry out the same profession. In this study, the relationship between the perception of ethical values and the relationship with the pragmatism behavior will be examined in the audit profession which has become more important in the agenda with the financial scandals in recent years.

Anahtar Kelimeler

Auditing, Professional Ethics, Moral Philosophy, Utilitarianism

Kaynakça

• Akay, H. 2002. Muhasebe Mesleğinde Etik, Öneri Dergisi, 5 (17).
• Akbaş, H. E., A. Ö. Özsözgün ve E. Özarslan. 2009. Muhasebe Mesleğinde Etik Algısı ve Etik Dışı Davranışlarla İlişkisi: İşletme Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir İnceleme, Öneri Dergisi,8 (32).
• Akdoğan, H. 2003. Muhasebe Meslek Etiğinin Kamunun Aydınlatılmasındaki Önemine Meslek Mensuplarının Yaklaşımları, Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1470, Eskişehir.
• Akdoğan, H. 2005. “Muhasebe Meslek Etiğinde Teolojik ve Deontolojik Yaklaşımların Karşılaştırılması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1).
• Aydın, P., İ. 2002. Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Pegem Yayıncılık, İstanbul.
• Aytekin, S., H. Sezgin ve M. Yalçın. 2015. Uygulamacıların Muhasebede Hata ve Hileler ile Hile Belirteçlerine Yönelik Yaklaşımları: Balıkesir İli Örneği, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi.
• Kutlu, H. A. 2008. Muhasebe Meslek Mensupları ve Çalışanlarının Etik İkilemleri: Kars ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(2).
• Kutluk, F. A. ve A. Ersoy. 2011. Muhasebe Meslek Üyelerinin Etik Yargı Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 11 (3).
• Selimoğlu, K., S. 2006. “Türk Muhasebe Uygulamalarında Etik”, Mali Çözüm, Kasım.
• Siegel, P.H., O’Shaughnessy, J., J. T. Rigsby. 1995. “A Reexamination of the Solomons, D. 1991, “Accounting and Social Change: A Neutralist View”, Accounting, Organizations and Society, 16 (3).
• Toraman, C. ve A. Akcan. 2003. “Muhasebe Denetiminde Etik Teori”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 8.
• Tuğay, O., H. Dalğar ve Ö. Tekşen. 2014. Ekonomik Kriz Dönemlerinde İşletmelerin Muhasebeye Karşı Tutumlarında Değişikliklerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak.
• Türk, Z. ve J. Sağlar. 2008. Denetim Firmalarının Karşılaşabilecekleri Ahlaki Sorunlar ve Bir Saha Araştırması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2).