A CASE STUDY ON THE IMPORTANCE AND ROLE OF EFFECTIVE INTERNAL AUDITING IN PREVENTING ACCOUNTING ERRORS AND FRAUD IN ENTERPRISES

Yıl 2016, Cilt: 18 Sayı: 1, 185 - 214, 31.03.2016

Hakan Bayraktaroğlu

Öz

This study explores the importance and role of effective internal auditing in preventing accounting errors and fraud in enterprises. Sample group of the study is composed of 87 businesses, which have internal accounting system, running in the Organized Industrial Zones of the West Mediterranean region (Antalya, Burdur, Isparta). Obtained through face to face interview, data is analysed using descriptive statistical methods. Based on the study, it is concluded that with an effective internal control along with a well-established internal control system has a positive effect in reducing possible faulty and fraudulent accounting transactions in enterprises.

Anahtar Kelimeler

Accounting Error, Accounting Trick, Internal Control, Internal Auditing

İŞLETMELERDE MUHASEBE HATA VE HİLELERİNİN ÖNLENMESİNDE ETKİN İÇ DENETİMİN ROLÜ VE ÖNEMİ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Öz

Bu çalışmada işletmelerde muhasebe hata ve hilelerinin önlenmesinde etkin muhasebe iç denetiminin rolü ve önemi araştırılmıştır. Çalışma örnek kütlesini Batı Akdeniz Bölgesi Organize Sanayi Bölgelerinde (Antalaya, Burdur, Isparta) faaliyet gösteren muhasebe iç denetim sistemine sahip 87 işletme oluşturmaktadır.Yüz yüze görüşme yapılarak anket yöntemi ile elde edilen veriler tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada etkin bir iç denetim iyi oluşturulmuş iç kontrol sistemiyle birlikte işletmede karşılaşılması muhtemel hatalı ve hileli muhasebe işlemlerinin azaltılmasında olumlu bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Hatası, Muhasebe Hilesi, ç Kontrol, İç Denetim

Kaynakça

• Akbulut, E. 2012. “İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin İncelenmesi ve Trakya Bölgesindeki Ayçiçek Yağı Sektöründe Bir Araştırma”, Electronic Journal of Vocational Colleges, http://www.ejovoc.org/makaleler/may_2012/pdf/16.pdf (Erişim Tarihi: 14.10.2015).
• Aslan, S. ve H. Özçelik. 2009. “İç Denetim ve Toplam Kalite Yönetimi İlişkisi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (10).
• Bozkurt, O. 2014. “Mükellef Firmanın İç Muhasebe Kontrol Sistemi, Firma Büyüklüğü ve Ününün Bağımsız Muhasebeci Geliri ve Hizmet Performansı Üzerine Etkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10 (21).
• Bozkurt, N. 2000. Muhasebe Denetimi, 3. Baskı, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Odası (BSMMMO). Hesap ve Muhasebe Hileleri-Hataları-1, www.bursa-smmmo.org.tr/yazarlar/makaleler/148IAT.pdf (Erişim Tarihi: 29.09.2015).
• Ceylan, A. ve T. Korkmaz. 2013. Finansal Yönetim Temel Konular, 7.Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Korkmaz, Z. 2011. “COSO İç Kontrol Standartları ve Türkiye Uygulaması”, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mali Hizmetler Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara, Aralık.
• Çatıkkaş, Ö. ve E. Y. Çalış. 2010. “Hile Denetiminde Proaktif Yaklaşımlar”, MUFAD, 45.
• Dilek, M. 2009. “Muhasebe Hilesi”, Yaklaşım, 203 (Kasım). http://www.mumtazdilek.com/cesitli-yazilar/104-muhasebehilesi.pdf (Erişim Tarihi: 30.09.2015).
• Haftacı, V.ve C. A. Badem. 2011. “Yeni Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Muhasebe Mesleğini İlgilendiren Genel Düzenlemeler”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan.
• Hatunoğlu, Z., N. Koca ve M. Kıllı. 2012. “İç Kontrolün Muhasebe Sistemindeki Hata ve Hilelerin Önlenmesindeki Rolü Üzerine Bir Alan Çalışması”, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20).
• Erol, M. 2008. “İşletmelerde Yaşanan Yolsuzluklara (Hata Ve Hileler) Karşı Denetimden Beklentiler”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 13 (1).
• Tuan, K. ve Memiş, M. Ü. 2007. “İç Denetimin Yönetim Fonksiyonlarının Yerine Getirilmesindeki Rolü”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 35.
• Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE). 2015. “İç Denetime Genç Bakış Yarışması Günümüzdeki Yaklaşıma Göre İç Denetim”, http://tide.org.tr/page.aspx?nm=haber_detay (Erişim Tarihi: 5.10.2015).
• Koçberber, S. 2008. “Dünyada ve Türkiye’de Denetim Etiği”, Sayıştay Dergisi, 68, (Ocak-Mart).
• Internal Control-Integrated Framework (COSO). 2013. http://www.coso.org/documents/InternalControl-IntegratedFramework.pdf (Erişim Tarihi: 28.09.2015).
• İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO). 2013. “Kobi’lerde İç Denetim İçin Pratik Bilgiler”, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/YAYINLAR/kitaplar/ic%20Denetim.pdf (Erişim Tarihi: 28.09.2015).
• İstanbul Mali Müşavirler Odası (İSMMMO). “Yolsuzlukların Ortaya Çıkartılması ve Önlenmesinde Denetçilerin Sorumluluğu”, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/sempozyum/05.sempozyum (Erişim Tarihi: 30.09.2015).
• Muhasebetr. 2009. “Muhasebede Hata ve Hileler ve Bunların Sonucunda Ortaya Çıkabilecek Vergi Ziyaı Cezaları ve Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorumlulukları”, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mustafaalpaslan/015/ (Erişim Tarihi: 29.09.2015).
• Memiş, Ü. ve M. T. Kayahan. 2011. “Sürekli Denetim Süreci ve İç Denetim İle İlişkisi”, Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37 (Ocak-Haziran).
• O'Donnell, J. B. ve C. College. 2010. “Innovations in AuditTechnology: A Model of ContinuousAuditAdoption”, Journal of Applied Business and Economics, http://www.nabusinesspress.com/odonnellweb.pdf (Erişim Tarihi: 7.10.2015).
• Sağlar, J. ve K. Tuan. 2009. “İşletmelerde İç Denetim Fonksiyonunun Bağımsız Dış Denetim Maliyeti Üzerindeki Etkileri”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1).
• Steptoe and Johnson LLP. 2012. ”Working Draft of AICPA Auditand Accounting Guide, Not-for-Profit Entities”, http://www.steptoe.com/publications/NFPOH_Working_Draft%5B1%5D.pdf (Erişim Tarihi: 7.10.2015).
• Uyar,S. 2010. “UFRS Uygulamalarında İç Kontrol Sisteminin Etkisi ve Önemi”, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi 2 (2).
• Uzay, Ş. ve S. Gönen. 2011. “Yeni TTK İle Getirilen Yıllık Faaliyet Raporu Denetiminin Finansal Raporlama İle İlgili İç Kontrol Raporu Denetimi İle Benzerlikleri”, I. Türk Coğrafyasında Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Sempozyumu, http://iibf.erciyes.edu.tr/akademi/mh/suzay/yeniTTKilegelistirilen.pdf (Erişim Tarihi: 20.09.2015).
• Varıcı, İ. 2012. “Hileli Finansal Raporlama Açısından Denetçinin Sorumluluğu: İMKB’de Faaliyet Gösteren İşletmelerin Denetim Raporlarının İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi, Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 5 (Ocak).
• Yardımcıoğlu, M., Koca, N., Y. Günay ve H. Kocamaz. 2014. “Yolsuzluk, Muhasebe Hileleri ve Örnekleri”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 4 (2).
• Yıldız, E. ve T. D. Baskan. 2014. “Muhasebe Hilelerinin Önlenmesinde Kullanılan Araçlar: BİST Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 62 (Nisan).