İSTATİSTİKİ BÖLGE SINIFLAMASINA GÖRE KAMU HASTANELERİNİN FİNANSAL ETKİNLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 476 - 505, 30.09.2020

Nazan Torun Murat Atan Yıldız Ayanoğlu

https://doi.org/10.31460/mbdd.672704

Cited By: 1

Öz

Çalışma Türkiye’de bulunan Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerin istatistiki bölge sınıflamasına göre finansal etkinliklerini ölçmek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada hastanelerin mali verilerinden hareketle Sabit Getirili (CCR) VZA Modeli, Değişken Getirili (BCC) VZA Modeli EMS paket programı ile finansal etkinlikleri ölçülmüş ve mekânsal analizler ile haritalar ArcGIS paket programı kullanılarak oluşturulmuştur. Elde edilen potansiyel iyileştirme sonuçlarına göre tüm bölgelerde hastanelerin bütün girdilerini farklı oranlarda azaltması, çıktılarından ise ayakta tedavi edilen hastalardan elde edilen gelirlerden ziyade yatan hasta gelirleri ve özellikle de diğer gelirlerin artırılması gerekliliği belirlenmiştir. Bunun yanı sıra bölgelerin sağlık göstergeleri ve sağlık hizmetleri kullanım durumlarının hastanelerin finansal etkinlikleri ile ilişkili olabileceği sonuca ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık/Hastane, Performans Değerlendirme, Finansal Etkinlik/Verimlilik, Veri Zarflama Analizi, Kırsal/Kentsel Bölge/Coğrafik Bölge

AN ANALYSIS OF FINANCIAL EFFICIENCY OF PUBLIC HOSPITALS ACCORDING TO STATISTICAL REGION CLASSIFICATION

Öz

The study aimed to measure the financial efficiency of hospitals affiliated with the Ministry of Health in Turkey according to statistical regional categorizations. Based on the financial data of the hospitals, their efficiency was measured using EMS package program for Fixed Return (CCR) and Variable Return (BCC) DEA Models, and spatial analyses and maps were generated through ArcGIS package program. According to the obtained potential improvement results, it was determined for hospitals in all regions that they should decrease their inputs at different rates and increase especially inpatient revenues and other revenues rather than their outpatient revenues. It was also concluded in the study that there might be a correlation between the financial efficiency of hospitals and health indicators of the regions and use of health care services in the regions. 

Anahtar Kelimeler

Health/Hospital, Performance Evaluation, Financial Efficiency/Productivity, Data Envelopment Analysis, Rural/Urban Regions/Geographical Regions

Kaynakça

• Andersen, P. ve Petersen, N.C. 1993. “A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis”, Management Science, 39, 1261-1264
• Ambardekar, A. V., Fonarow, G. C., Dai, D., Peterson, E. D., Hernandez, A. F., Cannon, C. P. ve Committee, G. W. T. G. S. 2010. “Quality of Care And in-Hospital Outcomes in Patients with Coronary Heart Disease in Rural and Urban Hospitals” (from Get with the Guidelines–Coronary Artery Disease Program). The American Journal of Cardiology, 105(2), 139-143.
• Atmaca, E., Turan, F., Kartal, G., ve Çiğdem, E. S. 2012. “Ankara İli Özel Hastanelerinin Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü”. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 135-153.
• Athanassopoulos, A. D., Gounaris, C., ve Sissouras, A. 1999. “A Descriptive Assessment of The Production and Cost Efficiency of General Hospitals in Greece”. Health Care Management Science, 2(2), 97-106.
• Ayanoğlu, Y., Atan M. ve Beylik U. 2010. “Hastanelerde Veri Zarflama Analizi (VZA) Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü ve Değerlendirilmesi”. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2(2), 40-62.
• Avkıran, N. K. ve Rowlands, T. 2008. “How to Beter Identify the True Managerial Performance: State of the Art Using DEA”. Omega the International Journal of Management Science, 36(2), 317 – 324.
• Bal, V. ve Bilge, H. 2013. “Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde Veri Zarflama Analizi ile Etkinlik Ölçümü”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-14.
• Bahurmoz, A. M. 1999. “Measuring Efficiency in Primary Health Care Centers in Saudi Arabia”. Economics and Administration, 12(2).
• Bastian, N. D., Kang, H., Swenson, E. R., Fulton, L. V., ve Griffin, P. M. 2016. “Evaluating the Impact of Hospital Efficiency on Wellness in the Military Health System”. Military Medicine, 181(8), 827-834.
• Bosmans N. ve F. Fecher 1995. “Performance of Belgian hospitals: A frontier approach, Health Economics 4, 389–397.
• Burgess, J. F. ve Wilson, P.W. 1995. “Decomposing Hospital Productivity Changes, 1985–1988: A Nonparametric Malmquist Approach”. Journal of Productivity Analysis, 6(4), 343-363.
• Charnes, A., Cooper, W. W., ve Rhodes, E. 1978. “Measuring the Efficiency of Decision-Making Units”. European Journal of Operational Research, 2(6), 429-444.
• Chen, A., Hwang, Y., ve Shao, B. 2005. “Measurement and Sources of Overall and İnput İnefficiencies: Evidences and Implications in Hospital Services”. European Journal of Operational Research, 161(2), 447-468.
• Chern, J. Y. ve Wan, T.T. 2000. “The Impact of The Prospective Payment System on the Technical Efficiency of Hospitals”. Journal of Medical Systems, 24(3), 159-172.
• Chirikos, T.N. ve Sear, A.M. 1994. “Technical Efficiency and the Competitive Behavior of Hospitals”. Socio-Economic Planning Sciences 28(4), 219–227.
• Choi, J. H., Fortsch, S. M., Park, I., ve Jung, I. 2017. “Efficiency of US Hospitals Between 2001 and 2011”. Managerial and Decision Economics, 38(8), 1071-1081.
• Cooper, W. W., Li, S., Seiford, L. M., Tone, K., Thrall, R. M., ve Zhu, J. 2001. “Sensitivity and Stability Analysis in DEA: Some Recent Developments”. Journal of Productivity Analysis, 15(3), 217-246.
• Cooper, W. W., Seiford, L. M., ve Zhu, J. 2011. Data Envelopment Analysis: History, Models, and Interpretations. in Handbook on Data Envelopment Analysis, London: Springer.
• Çavmak, Ş. 2017. “Sağlık Hizmetlerinde Veri Zarflama Analizi ve Modelleri”. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1(1), 35-47.
• Ersöz, F. 2008. “Türkiye ile OECD Ülkelerinin Sağlık Düzeyleri ve Sağlık Harcamalarının Analizi”. İstatistikçiler Dergisi: İstatistik ve Aktüerya, 1(2), 95-104.
• Ferrier, G. D. ve Valdmanis, V. 1996. “Rural Hospital Performance and İts Correlates”. Journal of Productivity Analysis, 7(1), 63-80.
• Fried, H. O., Schmidt, S. S. ve Yaisawarng, S. 1998. “Productive, Scale and Scope Efficiencies in US Hospital-Based Nursing Homes”. INFOR: Information Systems and Operational Research, 36(3), 103-119.
• Gai, R., Zhou, C., Xu, L., Zhu, M., Wang, X., Li, S., ve Zhen, Y. 2010. “Health Resource Allocation and Productive Efficiency of Chinese County Hospitals: Data From 1993 to 2005”. Biosci Trends. 4(5), 218‐224.
• Gülşen, M. A. ve Yıldıran, M. 2017. “Sağlıkta Dönüşüm Programı Sonrasında Uygulanan Sağlık Regülasyonlarının Üniversite Hastanelerinin Mali Yapılarına Etkisi”. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 159-172.
• Grosskopf, S. ve Valdmanis, V. 1987. “Measuring Hospital Performance: A Non-Parametric Approach”. Journal of Health Economics, 6(2), 89-107.
• Grytten, J. ve Rongen, G. 2000. “Efficiency in Provision of Public Dental Services in Norway”. Community Dentistry and Oral Epidemiology 28, 170–176.
• Halkos G.E. ve Tzeremes, N.G. 2011 “A Conditional Nonparametric Analysis for Measuring the Efficiency of Regional Public Healthcare Delivery: An Application to Greek Prefectures”. Health Policy, 103(1), 73‐82.
• Hollingsworth, B., Dawson, P. J., ve Maniadakis, N. 1999. “Efficiency Measurement of Health Care: A Review of Non‐Parametric Methods and Applications.” Health Care Management Science, 2(3), 161-172.
• Indicators, O. 2015. Health at a Glance 2011. OECD Indicators, OECD Publishing, Paris DOI: https://doi org/101787/health_glance-2015- (Erişim Tarihi: 17.06.2020).
• Jing, R., Xu, T., Lai, X., Mahmoudi, E., ve Fang, H. 2020. “Technical Efficiency of Public and Private Hospitals in Beijing, China: A Comparative Study”. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(1), 82.
• Karabulut, K. ve Emsen, Ö.S. 2003. “Doğu Anadolu Bölgesinde Sağlık Sektörü ve Bir Model Önerisi”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 16-30.
• Kazley, A. S. ve Özcan, Y.A. 2009. “Electronic Medical Record Use and Efficiency: A DEA and Windows Analysis of Hospitals”. Socio-Economic Planning Sciences, 43(3), 209-216.
• Kibambe, J. N. ve Koch, S.F. 2007. “DEA Applied to A Gauteng Sample of Publıc Hospıtals” 1. South African Journal of Economics, 75(2), 351-368.
• Konca, M. ve Teleş, M. 2017. “İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflamasına (İBBS) Göre Bölgelerin Sağlık Performanslarının Karşılaştırılması”. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 3).
• Kutlar, A. ve Babacan, A. 2008. “Türkiye’deki Kamu Üniversitelerinde CCR Etkinliği-Ölçek Etkinliği Analizi: DEA Tekniği Uygulaması”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 148-172.
• Li, Y., Lei, X., ve Morton, A. 2019. “Performance Evaluation of Nonhomogeneous Hospitals: The Case of Hong Kong Hospitals”. Health Care Management Science, 22(2), 215‐228.
• Marschall, P. ve Flessa, S. 2009. “Assessing the Efficiency of Rural Health Centers in Burkina Faso: An Application of Data Envelopment”. Journal Public Health Journal of Public Health, 17(2), 87.
• McPake, B., Normand, C., Smith, S., ve Nolan, A. 2002. Health Economics. An International Perspective. London: Routledge.
• Miclos, P. V., Calvo, M. C. M., ve Colussi, C. F. 2017. “Evaluation of The Performance of Actions and Outcomes in Primary Health Care”. Rev Saude Publica. 51,86.
• Morey, R. C., Fine, D. J., ve Loree, S. W. 1990. “Comparing the Allocative Efficiencies of Hospitals”. Omega, 18(1), 71-83.
• Nayar, P. and Özcan, Y.A. 2008. “Data Envelopment Analysis Comparison of Hospital Efficiency and Quality”. Journal Medicine System, 32(3), 193‐199.
• Nunamaker, T. R. 1983. “Measuring Routine Nursing Service Efficiency: A Comparison of Cost Per Patient Day and Data Envelopment Analysis Models”. Health Services Research, 18(2 Pt 1), 183.
• Öksüzkaya, M. 2017. “Sağlık Sektöründe Bölgeler Arası Etkinliğin İncelenmesi”. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(10), 280-300.
• Özata, M. ve Aslan, Ş. 2005. ''Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Hastanelerde Etkinlik Ölçümü: Üniversite ve devlet hastaneleri uygulaması”. Hospital Management, (2): 1–8.
• Özcan, Y. A., ve Luke, R.D. 1993. “A National Study of The Efficiency of Hospitals in Urban Markets”. Health Services Research, 27(6), 719.
• Özden, Ü. H. 2008. “Veri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2), 167-185.
• Phillips, C. J. 2005. Health Economics: An Introduction for Health Professionals. USA: John Wiley & Sons.
• Prior, D. 2006. “Efficiency and Total Quality Management in Health Care Organizations: A Dynamic Frontier Approach”. Annals of Operations Research, 145(1), 281-299.
• Resmi Gazete, 22 Eylül 2002, 24884. “İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının Tanımlanması”. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2002/09/20020922.htm#3. (Erişim Tarihi: 15.11.2018).
• Sağlık Bakanlığı 2016. 2016 İstatistikleri Yıllığı https://www.saglik.gov.tr/TR,30485/saglik-istatistikleri-yilligi-2016-yayinlanmistir.html. (Erişim Tarihi: 15.11.2018).
• Sağlık Bakanlığı, S. D. P. 2003. https://www.saglik.gov.tr/TR,11415/saglikta-donusum-programi.html. (15.10.2018).
• Saraçoğlu, B., Sülkü, S. ve Açıkgöz, Ş. 2012. “Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin Finansal Durumu Üzerinde Sağlıkta Dönüşüm Programının Etkileri”. Ekonomik Yaklaşım, 23(Özel), 269-282.
• Sari, N. 2003. “Efficiency Outcomes of Market Concentration and Managed Care”. International Journal of Industrial Organization, 21(10), 1571-1589.
• Serván-Mori, E., Chivardi, C., Mendoza, M. Á. ve Nigenda, G. 2018. “A Longitudinal Assessment of Technical Efficiency in The Outpatient Production of Maternal Health Services in Mexico”. Health Policy Plan. 2018 Oct;33(8):888-97. PubMed PMID: ISI:000448257200002. English.
• Shetabi, H. R., Mirbahari, S. Q., Nasiripour, A. A., Safi Keykale, M., Mohammadi, H., Esfandnia, A., Safari, S., Kazemi,M. ve Mohammadi, M. 2015. “Evaluating Technical Efficiency of Kermanshah City Universities By Means of Data Envelopment Analysis Model”. Res J Med Sci. 2015. 10.3923/rjmsci.2015.53.57.
• Şahin, İ. 1999. “Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi”. Amme İdaresi Dergisi, 32(2), 124-146.
• Temur, Y. 2010. “İllerin Gelişmişlik Derecelerine Göre Hastanelerin Etkinlik Analizi”. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 1-22.
• Temur, Y. ve Bakırcı, F. 2008. “Türkiye’de Sağlık Kurumlarının Performans Analizi: Bir VZA Uygulaması”. Sosyal Bilimler Dergisi,10(3), 261-281.
• TUİK (2018). Sağlık Harcamaları. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084 (Erişim Tarihi: 17.06.2020)
• Yeşilyurt, Ö. ve Salamov, F. 2017. “Türk Devletleri Sağlık Sistemlerinde Etkinliğin ve Etkinliğe Etki Eden Faktörlerin Süper Etkinlik ve Tobit Modelleriyle Değerlendirilmesi”. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 128-138.
• Younis, M., Rice, J., ve Barkoulas, J. 2001. “An Empirical Investigation of Hospital Profitability in The Post-PPS Era”. Journal of Health Care Finance, 28(2), 65-73.
• Younis, M. Z. 2012. “A Comparison Study of Urban and Small Rural Hospitals Financial and Economic Performance”. Online Journal of Rural Nursing and Health Care, 3(1), 38-48.