BANKA TÜRLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ: TÜRKİYE İÇİN AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 61 - 80, 31.03.2021

Mustafa Kevser

https://doi.org/10.31460/mbdd.775080

Cited By: 8

Öz

Bu araştırmada Türk bankacılık sisteminde faaliyet gösteren 12 adet bankanın 2013-2018 dönemi finansal performansı karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Araştırmada sermaye yeterlilik, kârlılık, aktif kalitesi, likidite ve gelir-gider yapısı oranlarından oluşan 13 adet finansal oran kullanılarak kamu bankalarının, özel bankaların, yabancı bankaların ve katılım bankalarının finansal performansı ölçülmüştür. Ampirik analizlerde banka grupları arasındaki farklılığı tespit edebilmek için tek yönlü anova ile post-hoc testlerden Bonferroni testi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre sermaye yeterliliğinde özel bankaların, kârlılıkta kamu bankalarının daha iyi performans sergilediği ifade edilebilir. Buna karşın katılım bankalarının takipteki net kredilerinin toplam aktiflere oranı yüksek aynı zamanda TP likit aktiflerinin toplam aktiflere oranı ise düşüktür. Net faiz gelirlerinin toplam aktiflere oranında ise en başarılı performansı yabancı bankalar göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık, Finansal Performans, Finansal Oran, Anova, Tukey HSD

COMPARATIVE FINANCIAL PERFORMANCE ANALYSIS OF BANK TYPES: AN EMPIRICAL RESEARCH FOR TURKEY

Öz

In this study, the financial performance of 12 banks operating in the Turkish banking system from 2013 to 2018 was analyzed comparatively. In the research, the financial performance of public banks, private banks, foreign banks and participation banks was measured by using 13 financial ratios consisting of capital adequacy, profitability, asset quality, liquidity and income and expense structure. In emprical analysis, for detecting the differences among bank groups one way anova and Bonferroni which is post-hoc test were used. According to the results of the analysis, it can be stated that private banks perform better in capital adequacy and public banks perform better in profitability. On the other hand, the ratio of non-performing net loans of participation banks to total assets is high while the ratio of TP liquid assets to total assets is low. Foreign banks show the most successful performance in the ratio of net interest income to total assets.

Anahtar Kelimeler

Banking, Financial Performace, Financial Ratio, Anova, Bonferroni Test

Kaynakça

• Ahmad, A. 2010. “Global Financial Crisis: An Islamic Finance Perspective”, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 3(4), 306-320.
• Aktaş, H. ve Kargın, M. 2007. “Türk Bankacılık Sektöründeki Yabancı ve Ulusal Bankaların Finansal Oranlar Açısından Karşılaştırılması”, Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 31-45.
• Alexakis, C., Izzeldin, M., Johnes, J. ve Pappas, V. 2019. “Performance and Productivity in Islamic “and Conventional Banks: Evidence from the Global Financial Crisis”, Economic Modelling, 79, 1-14.
• Ali, S.N. 2017. “Building Trust in Islamic Finance Products and Services”, Society and Business Review, 12(3), 356-372.
• Alkassım, F. 2005. “The Profitability of Islamic and Conventional Banking in the GCC Countries: A Comparative Study”, Journal of Review of Islamic Economics, 13(1), 5–30.
• Alzoubi, T. 2018. “Determinants of Bank Profitability: Islamic versus Conventional Banks”, Banks and Bank Systems, 13(3), 106-113.
• Ansari, S. ve Rehman, A. 2010. “Financial Performance of Islamic and Conventional Banks in Pakistan: A Comparative Study”, 8th International Conference on Islamic Economics and Finance, http://www.iefpedia.com/english/wp-content/uploads/2012/01/Sanaullah.Ansari.pdf, (Erişim tarihi: 22.07.2020).
• Antoniadis, I., T. Lazarides ve N. Sarrianides. 2010. “Ownership and Performance in the Greek Banking Sector”, International Conferance on Applied Economics (ICOAE), 11-19.
• Athanasoglou, P., Delis, M. ve Staikouras, C. 2006. “Determinants of Bank Profitability”, MPRA Paper No. 10274. (Erişim tarihi: 22.07.2020).
• Ayrıçay, Y., Yardımcıoğlu, M. ve Demir, B. 2014. “Mevduat ve Katılım Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 1-18.
• Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK). 2020. Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Aralık 2019. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/veri_00014_58.pdf, (Erişim tarihi: 27.12.2020).
• Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu (BDDK). 2020. Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Mart 2020. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/duyuru_0816_01.pdf, (Erişim tarihi: 03.07.2020).
• Bank for International Settlements (BIS) 2008. “Principles for Sound Liquidity Risk Management and Supervision”, Bank for International Settlements Press & Communications, https://www.bis.org/publ/bcbs144.pdf, (Erişim tarihi: 22.07.2020).
• Canbaz, M.ve Dur, S. 2019. “Katılım Bankalarının Performansının Konvansiyonel Bankalar ile Karşılaştırılması”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1744-1756.
• Çalışkan, E. ve Eren, T. 2016. “Bankaların Performanslarının çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107.
• Dinçer, H. ve Görener, A. 2011. “Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 109-127.
• Diaw, A. 2015. “The Global Financial Crisis and Islamic Finance: A Review of Selected Literature”, Journal of Islamic Accounting and Business Research, 6(1), 94-106.
• Doğan, M. 2013a. “Katılım ve Geleneksel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türkiye Örneği”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 58, 175-188.
• Doğan, M. 2013b. “Measuring Bank Performance with Gray Relational Analysis: The Case of Turkey”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(2), 215-225.
• Doğan, M. 2013c. “Comparison of Financial Performances of Domestic and Foreign Banks: The Case of Turkey”, International Journal of Business and Social Science, 4(1), 233-240.
• Ecer, F. 2013. “Türkiye’deki Özel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: 2008- 2011 Dönemi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 171-189.
• Ertürkmen, G. ve Bolat, İ. 2020. “Türkiye’deki Özel Sermayeli Mevduat Bankaları ile katılım Bankalarının Aktif Kalitesi ve Kârlılık Oranlarının Karşılaştırılması Üzerine Bir Araştırma”, Research Studies Anatolia Journal, 3(1), 19-36.
• Eğilmez, M. 2016. Küresel Finans Krizi Piyasa Sisteminin Eleştirisi, 17. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Fayed, M.E. 2013. “Comparative Performance Study of Conventional and Islamic Banking in Egypt”, Journal of Applied Finance and Banking, 3(2), 1-14.
• Gözkonan, Ü.H. ve Küçükbay, F. 2019. “Katılım Bankaları ile Geleneksel Bankaların ÇKKV Yöntemleri ile Performans Değerlendirilmesi: TOPSİS ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile Karşılaştırmalı Analiz”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25, 71-94.
• Güler, S. 2019. “Banka Karlılık Oranlarının Panel Veri Analizi ile Değerlendirilmesi: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırılması”, Izmir Democracy University Social Science Journal, 2(2), 173-190.
• Hamid, M. A. ve Azmi, S.M. 2011. “The Performance Of Banking During 2000-2009: Bank Islam Malaysia Berhad and Conventional Banking in Malaysia”, International Journal of Economics and Management Sciences, 1(1), 09-19.
• Hanif, M., Tariq, M., Tahir, A., ve Momeneen, W. 2012. “Comperative Performance Study of Conventional and Islamic Banking in Pakistan”, International Research Journal of Finance and Economics, 83, 62-72.
• Hasan, M. ve Dridi, J. 2010. “The Effects Of The Global Crisis On Islamic And Conventional Banks: A Comparative Study”, IMF Working Papers, 10(201): 1-46.
• Hussien, M.E., Alam, Md. M., Murad, Md. W. ve Wahid, A.N.M. 2019. “The Performance of Islamic Banks During the 2008 Global Financial Crisis”, Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10(3), 407-420.
• Institute of International Finance (IIF). 2007. Principles of Liquidity Risk Management-March 2007.
• Kandemir, T. ve Karataş, H. 2016. “Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi, Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1766-1776.
• Korkmaz, G., Taş, Y. ve Zeytinoğlu, E. 2019. “Katılım Bankaları ve Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: Türk Bankacılık Sistemi Üzerine Bir Uygulama”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(3), 666-680.
• Kosak, M. ve M. Cok. 2008. “Ownership Structure and Profitability of the Banking Sector: The Evidence from the SEE Region”, Journal of Economics and Business. 26(1), 93-122.
• Mamun, S.A., Musa, S.M. ve Islam, M.A. 2018. “Comparative Analysis of Financial Performance of Conventional Banks and Islamic Banks”, Journal of Knowledge Globalization, 10(2), 67-89.
• Menicucci, E. ve Paolucci, G. 2016. “The Determinants of Bank Profitability: Empirical Evidence from European Banking Sector”, Journal of Financial Reporting and Accounting, 14(1), 86-115.
• Olson, D. ve Zobi, T. 2016. “Convergence in Bank Performance for Commercial and Islamic Banks During and After the Global Financial Crisis”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 1, 1-17.
• Parlakkaya, R. ve Çürük, S.A. 2011. “Finansal Rasyoların Katılım Bankaları ve Geleneksel Bankalar Arasında Bir Tasnif Aracı Olarak Kullanımı: Türkiye Örneği”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(3), 397-405.
• Safiullah, M. 2010. “Superiority of Conventional Banks&Islamic Banks of Bangladesh: A Comparative Study”, International Journal of Economics and Finance, 2(3), 199-207.
• Said, A. 2012. “Comparing the Change in Efficiency of the Western and Islamic Banking Systems, Journal of Money”, Investment and Banking, 23, 149-180.
• Sakarya, Ş.ve Aytekin, S. 2013. “İMKB’de İşlem Gören Mevduat Bankalarının Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi: PROMETHEE Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Bir Uygulama”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-109.
• Shanmugam, B. ve Zahari, Z.R. 2009. A Primer on Islamic Finance, The Research Foundation of CFA Institute.
• Siddique, M.Z. ve Iqbal, M. 2014. “A Framework For Evaluating Islamic Banking From “Within”, Islamic Studies, 53(1/2), 5-35.
• Siraj, K.K. ve Pillai, P.S. 2012. “Comparative Study on Performance of Islamic Banks and Conventional Banks in GCC Region”, Journal of Applied Finance and Banking, 2(3), 123-161.
• Stout, L. 2011. “Derivatives and the Legal Origin of the 2008 Credit Crisis”, Harvard Business Law Review, 1, 1-38.
• Tarakçıoğlu Altınay, A. ve Bilgiç, S. 2018. “Türk Bankacılık Sektöründe Kırılganlık, Finansal Krizlerin Kamu ve Özel Sermayeli Bankalara Etkisinin Sermaye Yeterliliği ve Aktif Kalitesi Rasyosu ile Tespiti Ve Karşılaştırılması (1990-2015 Dönemi)”, Finans, Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 544-563.
• Tiryaki, G. ve Yılmaz, A. 2012. “Bankacılık Düzenlemeleri ile Finansal İstikrar İlişkisi: 1990-2010 Türkiye Deneyimi”, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32(1), 69-94.
• Toraman, C., Ata, H.A. ve Buğan, M.F. 2015. “Mevduat ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Performans Analizi”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 301-310.
• Trabelsi, M.A. 2011. “The Impact of the Financial Crisis on the Global Economy: Can The Islamic Financial System Help?”, Journal of Risk Finance, 12(1), 15-25.
• Tuncay, M. 2018. “Katılım Bankaları ile Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması”, Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 160-176.
• Türker Kaya, Y. 2001. Türk Bankacılık Sektöründe CAMELS Analizi. MSPD Çalışma Raporları (6).
• Uddin, A., Chowdhury, M.A.F. ve Islam, Md.N. Islam. 2017. “Resilency Between Islamic and Conventional Banks in Bangladesh: Dynamic GMM And Quantile Regression Approaches”, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 10(3): 400-418.
• Uçkun, N., ve Girginer, N. 2011. “Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 21, 46-66.
• Ünal, S. ve Yüksel, R. 2017. “Finansal Performans ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki Bankalar Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Yönetim, İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 264-270.
• Yılmaz, N. 2020. “Türkiye’deki Özel Bankaların TOPSİS Yöntemiyle Performans Analizi”, Social Sciences Research Journal, 9(2), 1-13.
• Yurttadur, M. ve Demirbaş, H. 2017. “Türkiye’de Bulunan Katılım Bankaları ve Özel Sermayeli Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının Karşılaştırılması”, İGÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 89-117.
• Yükçü, S. ve Atağan, G. 2010. “TOPSİS Yöntemine Göre Performans Değerleme, Muhasebe ve Finansman Dergisi”, 45, 28-35.
• Zeb, A. 2015. “Comparative Analysis of Performance of Islamics Vis a Vis Conventional Banking of Pakistan During Global Financial Crisis 2007-2010”, Journal of Islamic Banking and Finance, 32(1),45-55.