REFLECTIONS IN THE PRESS OF 12 MARCH 1971 MEMORIAL

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 27 - 48, 30.05.2023

Özlem Delal Abanoz

https://doi.org/10.56202/mbsjcs.1292648

Öz

The 12 March Memorandum, an important development in terms of Turkey's political history, caused the country to enter a new era, and the press, like all areas of society, was affected by this development and affected the process leading to this development. The writers, who wrote columns and conveyed their thoughts to the readers, were influential in determining the country's agenda with their articles written before and after the 12 March Memorandum in the media that serves to convey the country's agenda to the readers. In this study, in which the columns written by the important columnists of the period before and after the Memorandum were analyzed, the developments before the Memorandum and how the process of the Memorandum was reflected in the press were discussed, and the writings of 5 influential columnists in this period were examined with the method of content analysis. In the columns analyzed as a result of the study, the source of the problems experienced in the country before the Memorandum was shown as the government. The fact that the government of the period, which was described as reactionary, did not comply with Kemalist principles was shown as reason for the tension in the country. In this sense, the authors, who positively evaluated the Memorandum, emphasized that the army would create a Kemalist order by democratic principles.

Anahtar Kelimeler

12 March Memorandum, Press, Turkey, Columnists

12 Mart 1971 Muhtırası'nın Dönemin Köşe Yazılarına Yansımaları

Öz

Türkiye siyasi hayatı açısından önemli bir olay olan 12 Mart Muhtırası, ülkenin yeni bir döneme girmesine neden olmuş, toplumun tüm alanları gibi basın da bu olaydan hem etkilenmiş hem de bu olayın meydana gelme sürecini etkilemiştir. Ülkenin gündemini okurlara aktarma görevini yerine getiren basın araçlarında, köşe yazısı kaleme alan ve düşüncelerini okurlara aktaran yazarlar 12 Mart Muhtırası öncesinde ve sonrasında yazdığı yazılarla ülke gündemini belirlemede etkili olmuştur. Özellikle sol görüşe sahip gazeteciler bu dönemde muhtırayı olumlayan köşe yazıları yazmıştır. Bu dönemde sol görüşe sahip 5 köşe yazarının muhtıra öncesinde ve sonrasında yazdıkları yazıların analiz edildiği bu çalışmada, Muhtıra öncesinde yaşanan olayların ve Muhtıra sürecinin sol basına nasıl yansıdığı ele alınmış ve köşe yazıları bu çerçevede içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda incelenen köşe yazılarında Muhtıra öncesi ülkede yaşanan sorunların kaynağının iktidar olarak gösterildiği bulgulanmıştır. Gerici olarak nitelendirilen dönemin iktidarının Atatürk ilkelerine ilkelere uymaması ülkedeki gerginliğin nedeni olarak ele alınmıştır. Bu anlamda muhtıra konusunda olumlu değerlendirmeler yapan yazarlar, ordunun demokratik ilkelere uygun Atatürkçü bir düzen oluşturacağına vurgu yapmıştır.

Anahtar Kelimeler

12 Mart Muhtırası, Basın, Türkiye, Köşe Yazarları.

Kaynakça

• Acar, A. (2012). 12 Mart Döneminde Muhalif Bir Dergi: Ortam. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (42).
• Ahmad, F. (1995). Modern Türkiye’nin Oluşumu. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Ahmad, F. (1996). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). İstanbul: Hil Yayınları.
• Akşin, S. (2007). Kısa Türkiye Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Arcayürek, C. (1992a). Demirel Dönemi 12 Mart Darbesi 1965-1971. Ankara: Bilgi Yayınları.
• Arcayürek, C. (1992b). Çankaya’ya Giden Yol 1971-1973. Ankara: Bilgi Yayınları.
• Atalay, F. (2005). Kriz Kıskacında CHP Hükümeti (1978-1979). (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydemir, D. (2014). 12 Mart 1971 Askeri Muhtırasına Giden Süreçte Üniversite Olayları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3(5), 43-51.
• Barış, E. (2018). 12 Mart 1971 Askerî Müdahalesi Sonrası Ara Rejim ve Türkiye Siyasetine Etkileri (1971-1974). Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 655-676.
• Bilibik, E. (2013). Öncesi ve Sonrasıyla 9 Mart-12 Mart Süreci. Istanbul: Profil Yayıncılık.
• Bozkurt, Ö. (2018). Anılarda 12 Mart Muhtırası: “Bizden Başka Herkesin İktidarda Olduğu O Dönem. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 209-243.
• Bulut, S. (2009). 27 Mayıs 1960’tan Günümüze Paylaşılamayan Demokrat Parti Mirası. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 73-90.
• Cem, İ. (2007). Akdeniz’de Faşizmin Ayak Sesleri. L. Cinemre (Ed.), Tarih Açısından 12 Mart Nedenleri, Yapısı, Sonuçları içinde. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Cizre-Sakallıoğlu, Ü. (1993). AP-Ordu İlişkileri Bir İkilemin Anatomisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Duman, H. H. (2014). Cumhuriyet Dönemi (1980 Öncesi). H. H. Duman ve S. Banar (Ed.), Basın Tarihi içinde. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. (2001). Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
• Gevgili, A. (1973). Türkiye’de 1971 Rejimi. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Gurnaz, H. (2019). 27 Mayıs’tan 12 Mart’a Türkiye’de Darbe Teşebbüsleri ve Basın. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray.
• Gültekin, M. (2018). Türkiye-ABD İlişkilerinin Psikolojisi. İstanbul: Pınay Yayınları.
• Güngör, N. (2010). Basın Özgürlüğü Açısından Kurumsallaşma Çabaları. N. Güngör (Ed.), Cumhuriyet Döneminde İletişim içinde (ss. 101-127). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gürkan, A. (1973). Cumhuriyet, Meclis, Hükümetler, Başkanlar 27 Mayıs – 12 Mart. Ankara: Güneş Matbaacılık.
• Kabacalı, A. (2000). Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Matbaa, Basın ve Yayın. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Köse, S. (2010). Türk Demokrasi Hayatında 12 Mart 1971 Muhtırası. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Laçiner, Ö. (1975). 12 Mart Üzerine. Birikim Dergisi, (9), 14-34.
• Önder, Ö. (2008). 12 Mart’ın Basına Etkisi: Milliyet-Cumhuriyet Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Savran, S. (1987). 1960, 1971, 1980: Toplumsal Mücadeleler, Askeri Müdahaleler. 11.Tez Kitap Dizisi, 1987(6), 132-168.
• Şafak, C. (2013). 12 Mart’tan 12 Eylül’e Türkiye’de Sendikalar. Toplum ve Bilim Dergisi, (127), 121-143.
• Şahin, B. (2009). Türk Basınında 12 Mart Olayı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Tanzer Yılmaz, S. (1997). Türkiye’de Gençlik Hareketleri. İstanbul: Dönüşüm Yayınları.
• Turan, Ş. (2003). Türk Devrim Tarihi V Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye (27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Zürcher, E.-J. (1993). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.