Analysis of Stone Deterioration on the Facades of Hatuniye Madrasah

Year 2023, , 355 - 369, 31.07.2023

Ayşe Biçen Çelik , Şefika Ergin , Murat Dal , İlhami Ay

https://doi.org/10.30785/mbud.1302007

Cited By: 5

Abstract

The durability of natural stone in traditional buildings is important for the structures to survive today. External environmental factors have negative effects on natural stone materials. When the material is exposed to negative factors, deterioration occurs in the stone. It is important to determine this deterioration and its causes correctly and to offer solutions for the transfer of buildings to future generations. Failure to identify the factors that cause deterioration leads to the growth of damages and the formation of new damages. Determining the deterioration on the surfaces of Hatuniye Madrasah and its causes will be useful in terms of preventing problems and making the right interventions. As a result of the analyses, the types of deterioration that occurred on the facades of the building and the changes in the chemical properties of the stone according to the results of the XRF chemical analysis were determined.

Keywords

Hatuniye Madrasah, stone decomposition, XRF analysis method

Thanks

This article is derived from the Master's thesis titled "Investigation of Stone Deterioration on the Facades of Madrasa Buildings in Mardin Province and Analysis by XRF Spectrometry" completed at Dicle University, Institute of Science and Technology, Department of Architecture. The article complies with national and international research and publication ethics. Ethics committee permission was not required for the study.

Hatuniye Medresesi Cephelerinde Meydana Gelen Taş Bozunmalarının Analizleri

Abstract

Geleneksel yapılarda doğal taşın dayanıklılığı, yapıların günümüze kadar ayakta kalabilmesi için önemlidir. Dış çevre faktörlerinin doğal taş malzemeler üzerinde olumsuz etkileri vardır. Malzeme olumsuz etkenlere maruz kaldığında taşta bozulmalar meydana gelmektedir. Bu bozulmaların ve nedenlerinin doğru tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin sunulması yapıların gelecek nesillere aktarılması için önemlidir. Bozulmaya neden olan etkenlerin tespit edilememesi hasarların büyümesine ve yeni hasar oluşumlarına yol açmaktadır. Çalışmada Hatuniye Medresesi’nin yüzeylerindeki bozulmaların ve nedenlerinin tespit edilmesi, sorunların önlenmesi ve doğru müdahalelerin yapılması açısından faydalı olacaktır. Yapılan analizler sonucunda yapının cephelerinde meydana gelen bozulma türleri ve XRF kimyasal analiz sonuçlarına göre taşın kimyasal özelliklerindeki değişimler tespit edilmiştir.

Keywords

Hatuniye Medresesi, taş bozunmaları, XRF analiz yöntemi

References

• Alioğlu, F. E. (1989). Mardin Şehir Dokusu ve Evler Üzerine Bir Deneme. (PhD thesis). Istanbul Technical University Institute of Science and Technology, İstanbul.
• Alioğlu, F. E. (2000). Mardin Şehir Dokusu ve Evler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Aliveya, M. A. (2007). Makalelerle Mardin I. Tarih-Coğrafya: Mardin ve Çevresini İçine Alan Türk Devletleri Tarihi. İstanbul: Mardin Valiliği.
• Altun, A. (1971). Mardin'de Türk Devri Mimarisi. İstanbul: Gün Matbaası.
• Aydın, S., Emiroğlu, K., Özel, O. & Ünsal, S. (2000). Mardin Aşiret-Cemaat-Devlet. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Bekleyen, A., Dalkılıç, N. & Özen, N. 2014. Geleneksel Mardin Evi’nin Mekânsal ve Isısal Konfor Özellikleri. Türk Bilim ve Araştırma Vakfı, 7(4): 28-44. ISSN: 1308 - 4941
• Biçen Çelik, A. (2019). Personal Photo Archive.
• Biçen Çelik, A. (2021). Mardin İlindeki Medrese Yapılarının Cephelerinde Oluşan Taş Bozunmalarının İncelenmesi ve XRF Spektrometresi İle Analizi (Master’s thesis), Dicle University Institute of Science and Technology, Diyarbakır.
• Çağlayan, M. (2018). Bir Mimari Karşılaştırma: Mardin Zinciriye ve Kasimiye Medreseleri. Karacoşkun, M. D. & Köse, O. (Ed.). İlk Çağlardan Modern Döneme Tarihten İzler II. (s.147-165). ISBN: 978-605-7501-36-3. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Dal, M. (2016). Decays Occurring in The Structure of Adobe Materials. Proceedings for the 5. International Conference Kerpiç’16 (71-80). İstanbul: Istanbul Aydın Universty.
• Dal, M. (2021). The deterioration problems observed in the natural building blocks of Saint George Church in Diyarbakır Province. Online Journal of Art and Design, (9)1, 254-262. ISSN: 2301-2501
• Dal, M. & Öcal, A. D. (2013a). Limestone used in Islamic Religious architecture from Istanbul and Turkish thrace. METU Journal of the Faculty of Architecture. 30 (1): 29-44. ISSN: 0258-5316.
• Dal, M. & Öcal, A. D. (2013b). Investigations on stone weathering of Ottoman Architecture: A Kirklareli Hizirbey Kulliye case study, PARIPEX – Indian Journal of Research, 2 (11): 1-7. ISSN: 2250-1991.
• Dal, M. & Öcal, A. D. (2017). Mardin şehrindeki taştan yapılmış eserlerde görülen bozunmalar, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(1): 60-74. ISSN: 1301-7985.
• Dal, M. & Yardımlı, S. (2021). Taş duvarlarda yüzey bozunmaları. Kent Akademisi, 14(2), 428-451. ISSN: 2146-9229.
• Dal, M., Zülfikar, H. C. & Dolar, A. (2020). Mimari Taş Yapılarda Görülen Biyolojik Bozunmalar Dal M. (Ed.). Geleneksel ve Çağdaş Mimari Yapılar Üzerine Akademik Çalışmalar. Chapter 2 (s.29-62). ISBN: 978-625-7897- 47-1. Ankara: İksad Publishing House.
• Doehne, E. & Price, C. A. (2010). Stone Conservation an Overview of Current Research, Los Angeles: Getty Conservation Institute, Getty Publications.
• Dolapönü, H. (1972). Tarihte Mardin: Itr-el-nardin fi tarih Merdin. İstanbul: Hilal Matbaacılık.
• Dolar, A. & Yardımlı, S. (2017). Tarihi Yapı Taşlarındaki Alg ve Bakteri Alterasyonları, Tmmob İnşaat Mühendisleri Odası Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu (s. 143-152), Trabzon: TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası.
• Douglas-Jones, R., Hughes, J. J., Jones, S. & Yarrow, T. (2016). Science, value and material decay in the conservation of historic environments. Journal of Cultural Heritage, 21, 823-833. ISSN: 1296- 2074.
• Erdal, Z. (2020). Mardin’deki Artuklu Türbeleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 455- 486. ISSN: 2147-0146.
• Ergin, Ş., Çelik, A.B. & Dal, M. (2020a). Abdüllatif Camii (Latifiye Camii) Yapı Taşlarında Görülen Bozunmalar. 3. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştırmalar Kongresi (s. 108-109). Türkiye: Farabi Yayınevi.
• Ergin, Ş., Çelik, A. B. & Dal, M. (2020b). Şeyh Çabuk Camiisinde Meydana Gelen Taş Bozunma Sorunlarının İrdelenmesi. 3. Uluslararası Mardin Artuklu Bilimsel Araştırmalar Kongresi (s. 113-114). Türkiye: Farabi Yayınevi.
• Ergin, Ş., Gökdemir, B., Yardımlı, S. & Dal, M. (2022). Deterioration on The Stone Surfaces of the Diyarbakır Nebi Mosque. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 27 (Autumn Term), 1-32. ISSN: 2148-8142.
• Ergin, Ş., Karahan, B. & Dal, M. (2020). Sultan Hamza-i Kebir Camii’nde görülen taş bozunmaları. Kent Akademisi, 14(2), 414-427. ISSN: 2146-9229.
• Fitzner, B., Heinriches, K. & Kownatzki, R. (1997). Weathering forms at natural stone monuments: classification, mapping and evaluation. Restoration of Buildings and Monuments, 3(2), 105-124. ISSN: 1997-0204.
• General Directorate of Meteorology. (2023). Mardin Province Meteorological Statistics and Analyses. Access Address (09.05.2023): https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=MARDIN.
• Gabriel, A. (1940). Voyages Archéologiques Dans La Turquie Orientale, Paris: E. De. Boccard.
• Hasbay, U. & Hattap, S. (2017). Doğal taşlardaki bozunma (ayrışma) türleri ve nedenleri. Bilim Gençlik Dergisi, 5 (1): 23-45. ISSN: 2148-0273.
• Hattap, S. E. (2002). Doğal Taş Malzeme Koruyucuların Performans Ölçümünde Deneysel Metot Araştırması (PhD thesis). Mimar Sinan Fine Arts University Department of Building Physics and Materials, İstanbul.
• Karataş, L. (2018). Mardin Kenti İbadet Yapılarında Malzeme Kullanımı ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. (Master's Thesis). Uludağ University Institute of Science and Technology, Bursa.
• Karataş, L., Alptekin, A. & Yakar, M. (2022). Detection of materials and material deterioration in historical buildings by spectroscopic and petrographic methods: The example of Mardin Tamir Evi. Engineering Applications, 1(2), 170-187. ISSN: 2979-9201.
• Karataş, L., Alptekin, A., & Yakar, M. (2023). Material analysis for restoration application: A case study of the World’s first university Mor Yakup Church In Nusaybin, Mardin. Heritage Science, 11(1), 1-17. ISSN: 2050-7445
• Karataş, L. & Perker, Z. S. (2023). An observational research for the determination of stone material problems in Mardin Kasımiye Madrasa. Dal, M. & Karataş, L. (Eds.). Architectural Sciences and Theory, Practice and New Approaches-I. 2023, Chapter:8, 199-228. ISBN: 978-625-367-072-6. Iksad Publications.
• Küçükkaya, G., Dal, M. & Umaroğulları, G. (2006). Antique Building Stone in Eastern Thrace Basin in Istanbul. 2nd Plenary Meeting and Fieeld Trip of Project IGCP-521 on Black Sea – Mediterranean Corridor During the Last 30KY; UNESCO-IUGS-IGCP (s. 100-102). Odessa/Ukranie.
• Noyan, S. (2008). Bir Şehir Bir Malikâne Sıra Dışı Evler Mardin, Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Öcal, A. D. & Dal, M. (2012). Doğal Taşlardaki Bozunmalar. İstanbul: Mimarlık Vakfı İktisadi İşletmesi.
• Öcal, A. D. (2010). Kayaçtan Yapılmış Eski Eser Koruma Çalışmalarına Arkeometrik Bir Yaklaşım: Ayrışma Durumu Haritası. Türkiye ve Kolombiya’daki Anıt Eserlerin Bozunma Analizi. (Master’s thesis), Çukurova University, Institute of Science and Technology, Department of Archaeometry, Adana.
• Price, D. G. (1995). Weathering and weathering process. Quarterly Journal of Engineering Geology and Hydrogeology, 28: 243-252. ISSN: 1470-9236.
• Rivera, L. E. C., Ramos, A.P., Sánchez, J. I. C. & Serrano, M. E. D. (2018). Origin and Control Strategies of Biofilms in the Cultural Heritage. Kırmusaoğlu, S. (Ed.). Antimicrobials, Antibiotic Resistance, Antibiofilm Strategies and Activity Methods, Chapter 4. (s. 51-74). ISBN: 978-1-78985-789-4. London: IntechOpen.
• Sabbioni, B. & Cassar, M. (2012). The Atlas of Climate Change Impact on European Cultural Heritage Scientific Analysis and Management Strategies, London: Anthem Press.
• Semerci, F. (2008). Mardin Kireç Taşının Yapıtaşı Olarak Araştırılması (Master’s thesis). İstanbul Technical University Institute of Science and Technology, İstanbul.
• Semerci, F. (2017). Mardin kireçtaşının yapı malzemesi olarak kullanımına yönelik analizlerinin yapılması: Kasımiye Medresesi örneği. Journal Architectural Sciences and Applications, (2)2, 60-79. ISSN: 2548-0170.
• Tabasso Laurenzi, M. (1993). Materials For Stone Conservation, Congress International sur la Conservation de la Pierre et autres Materiaux, ACTES, 54 - 58.
• Tintin, Z. (2012). Arkeolojik Alanda Taş Koruma Sağlamlaştırma Yöntemleri. (Expertise thesis). Ministry of Culture and Tourism Ankara Anatolian Civilisations Museum Directorate, Ankara.
• Tokmak, M. & Dal, M. (2020). Classification of physical, chemical and biological deteriorations observed in Ankara Stone Monuments. International Journal of Pure and Applied Sciences, 6(1), 8-16. ISSN: 2149-0910.
• Torraca, G. (1976). Treatments of Stone in Monuments: A review of Principles and Processes. R. Rossi-Manaresi (Ed.), The Conservation of Stone, Proceedings of the International Symposium (s. 297-315). Bologna.
• Uyar, S. (2019). Mardin’in Kutsal Mekân ve Ritüelleri (Undergraduate Graduation Thesis). Artuklu University Faculty of Literature, Mardin.
• Yardımlı, S. (2018). Madrasas As Educational Buildings in Van. Yücel Caymaz, G. F. & Işık, B. (Ed.). Cultural Landscape of Van-Turkey. Chapter 6. (76-92). ISBN: 978-975-2438-33-0. Istanbul: Aydın University Publications.
• Yardımlı S., Hattap S. O., Khooshroo S. & Javadi N. (2017). İstanbul Süleymaniye Camii Taş Yüzeylerinde Tespit Edilen Bozunmalar, Türkiye 9. Uluslararası Mermer ve Doğaltaş Kongresi ve Sergisi Bildiriler Kitabı (s. 227-235). Antalya: Önka Matbaası.
• Yıldız, S. (2007). Makalelerle Mardin II Ekonomi-Nüfus-Kentsel Yapı: Mardin Şehir Dokusu ve Mimari Yapı. İstanbul: Mardin Valiliği.
• Yousif, E. İ. (2011). Mezopotamya'nın Yıldız Şehirleri Mezopotamya’nın Yıldız Şehirleri Urfa, Nusaybin, Diyarbekir, Mardin, Erbil, Kerkük, Süleymaniye, Duhok. İstanbul: Avesta Yayınları.