6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinden Sonra Hızlı Hasar Tespit Çalışmalarının Etkinliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, , 407 - 421, 30.07.2024

Gülşah Karataş Özlem Demirkan

https://doi.org/10.30785/mbud.1481053

Öz

“Yüzyılın felaketi” olarak adlandırılan Kahramanmaraş depremleri, Türkiye’deki birçok yapının önemli sismik zayıflığını ortaya koymuştur. Çalışmanın merkezinde olan 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin etki alanının çok geniş olması, şiddetinin büyük olması ve uzman ekip sayısının az olması hasar tespit çalışmalarının yetersiz kalmasına sebep olmuştur. Çalşıma kapsamında RYTEİE yönteminin Türkiye için kullanılmasının uygunluğunun incelenmesi ve 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde kullanılmış olan yöntemin parametrelerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Hasar değerlendirme çalışmalarından elde edilen veriler, binalar ile zemin arasındaki ilişkinin uygunsuz bir şekilde kurulması, ilgili yönetmeliklere uyulmaması ve yeterli denetimin yapılmaması gibi kritik sorunları ortaya koymaktadır. Buna bağlı olarak, çalışmada tüm yapılar için disiplinler arası işbirliğinin yapılması gerekliliği vurgulanmıştır. Can ve mal kayıplarına yol açan depremler düşünüldüğünde bu çalışmayla literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş depremleri, hasar tespiti, RYTEIE yöntemi, değerlendirme formu.

Determining the Efficiency of Rapid Damage Assessment Studies after the 6 February Kahramanmaraş Earthquakes

Öz

Referred to as “the disaster of the century”, Kahramanmaraş earthquakes have exposed the significant seismic vulnerability of many buildings in Türkiye. The February 6, Kahramanmaraş earthquakes, which are the focus of this study, had a very wide impact area, and high intensity, and the limited number of expert teams, resulted in insufficient damage assessment studies. This study aims to examine the suitability of the RYTEİE method for application in Türkiye and to assess the parameters of the method used during the February 6, Kahramanmaraş earthquakes. Data obtained from damage assessment studies revealed critical issues, such as improper establishment of the relationship between buildings and the ground, non-compliance with relevant regulations, and a lack of adequate inspection. Accordingly, the necessity of interdisciplinary cooperation for all structures was emphasized in the study. Considering the earthquakes that cause loss of life and property, this study aims to contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş earthquakes, damage assessment, RYTEIE method, assessment form.

Kaynakça

• AFAD. (2023, 6 Şubat). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Kahramanmaraş-Pazarcık’ta Meydana Gelen Deprem Hakkında Basın Bülteni. Erişim adresi (24.05.2023): https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-bulteni-8
• AFAD. (2024). Türkiye Deprem Tehlike Haritaları. Erişim adresi (20.01.2024): https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (AFAD). (2014, 14 Nisan). Hasar Tespit Genelgesi, Genelge (Sayı: 7663). Erişim adresi (26.05.2023): http://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/Genelge/- Hasar_Tespit_Genelgesi_ve_Ekleri.pdf
• Alpaslan, N. (2013). Zemin sıvılaşması ve mekanizması. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 3(2), 67-89. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/buyasambid/issue/29820/320770
• 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği, (2012, 15 Aralık). T.C. Resmî Gazete (Sayı: 28498). Erişim adresi (20.12.2023): https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121215-1.htm
• Aydoğdu Gürbüz, İ. & Aslan, B. (2023). Kahramanmaraş depreminde hasar tespit çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 2(4), 180-195. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/csid/issue/79302/1315804
• Çatal, H. H. (2019). Deprem sonrası düzenlenen hasar tespit formlarının kıyaslanması. SETSCI Conference Proceedings, 4(1), 276-281. Erişim adresi (27.05.2023): http://www.set-science.com/manage/uploads/ISAS2019- ENS_0042/SETSCI_ISAS2019-ENS_0042_0052.pdf
• Demirbaş, N., Şahin, H. & Durucan, C. (2021). Betonarme yapılarda deprem sonrası yapısal hasarların tahmini için kullanılan hızlı değerlendirme yöntemlerinin etkinliklerinin belirlenmesi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 33(2), 125-134. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/fufbd/issue/64918/872683
• Elyiğit, B. & Ekinci, C. E. (2023). Betonarme yapılarda yapısal ve yapısal olmayan hasarlar ve hasar tespiti üzerine bir araştırma. Engineering Sciences, 18(2), s. 19-42. 10.12739/NWSA.2023.18.2.1A0485
• Gülgeç, E. (2019). Betonarme yapıların deprem performanslarının belirlenmesi için kullanılan hızlı değerlendirme metotlarının karşılaştırılması, (Yüksek lisans tezi), Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• İlki, A., Demir, C., Cömert, M. & Halıcı, Ö. F. (2019). Betonarme ve yığma binalarda deprem kaynaklı hasarlar ve hasar tespiti. Erişim adresi (25.05.2023): https://istanbul.csb.gov.tr/hasar-tespit-egitim-dokumanlari-i-95359
• Karataş, G. (2023). Kahramanmaraş depremleri sonrası Adıyaman ve Malatya illerinde hasarlı bina fotoğrafları yazar tarafından çekilmiştir ve orijinaldir.
• Kaplan, O. (2018). Deprem ve deprem güvenliği, Anadolu Üniversitesi, Açık öğretim Fakültesi, e- kitap. 175-199, Erişim adresi (20.05.2023): https://www.aof.tc/deprem-ve-deprem-guvenligi-ady211u-ders-kitabi.html 175-199.
• Özkul, B. & Gülgeç, E. (2022). Betonarme bir okul binasının 4 farklı hızlı değerlendirme metodu ile deprem performansının karşılaştırması. BAUN Fen Bil. Enstitüsü Dergisi, 24(1), s. 152-171. Doi: 10.25092/baunfbed. 937187
• Solak, A. (2022). Depreme dayanıklı yapı tasarımının inşaat mühendisliği ve mimarlık eğitimindeki yeri ve önemi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 38, s. 76-87. 10.31590/ejosat.1091518
• Taş, N. (2003). Yerleşim alanlarında olası deprem zararlarının azaltılması. Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(1), 225-231. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/21689/233473
• TRT Haber. (2023, 14 Nisan). 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerindeki can kaybı sayısı. Erişim adresi (26.05.2023): https://www.trthaber.com/haber/gundem/bakan-soylu-depremlerde-50-bin-500-kisi-hayatini- kaybetti-760670.html
• Yüksel, İ. (2008). Betonarme binaların deprem sonrası acil hasar değerlendirmeleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 24 (1-2), 260 – 276. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/erciyesfen/issue/25577/269794