Kent Mezarlıklarında Pandemi Dönemi Öncesi ve Sonrası Ziyaretçi Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma: Konya Üçler Mezarlığı Örneği

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı, 16 - 26, 30.04.2022

Sertaç Güngör Esra Sivri

https://doi.org/10.30785/mbud.1000298

Öz

Bazı doğal felaketler insan hayatını derinden etkilemektedir. 2019 yılında Çinde ortaya çıkan koronavirüs, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde küresel bir salgın olarak ilan edilmiştir. Ölümlere de neden olan virüs insan yaşantısına birtakım kısıtlamalar getirmiştir. Bu süreçte ölen kişilerin cenaze törenlerinin istenildiği gibi yapılamaması ve vefat eden kişinin yakınlarının mezarlığa dahi gidememesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Mezarlıklar kentsel açık alanlar içerisinde yer alan pasif kullanımlar olarak görülse de aslında kent ekosisteminin en büyük parçasıdır ve diğer kentsel açık alanlardan daha uzun vadede kalabilecek dini yönden kutsal ve dokunulmaz alanlardır. Bu çalışmada kent mezarlıklarının yeşil doku içindeki önemi ve dünyayı etkisi altına alan pandeminin mezarlık ziyaretçileri üzerine etkisi araştırılmıştır. Çalışma alanı olarak Üçler Mezarlığı seçilmiştir. Ziyaretçilere Üçler Mezarlığı tasarımı ile ilgili, pandemi öncesi ve sonrası ziyaretçi memnuniyetine yönelik sorular yönlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda tasarımsal açıdan ciddi bir sorun bulunmadığı ancak virüs nedeniyle katılımcıların mezarlığı ziyaret etmek konusunda tedirgin oldukları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, mezarlık, pandemi, ziyaretçi memnuniyeti

Teşekkür

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni, Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu’nun 04/02/2021 tarih ve E.20139 sayılı kararı ile alınmıştır. Bu makale Isparta’da düzenlenen 1st International Architectural Sciences and Application Symposium (IArcSAS)’da sözlü olarak sunulmuş ve özet olarak basılmıştır.

A Research on Visitor Satisfaction Before and After the Pandemic Period in Urban Cemeteries: The Case of Konya Üçler Cemetery

Öz

Some natural disasters affect human life deeply. The coronavirus, which emerged in China in 2019, was declared a global epidemic by the World Health Organization on March 11, 2020. The virus, which also caused deaths, brought some restrictions to human life. In this process, problems such as not being able to perform the funeral ceremonies of the deceased as desired and the relatives of the deceased could not even go to the cemetery. Although cemeteries are seen as passive uses within urban open spaces, they are the largest part of the urban ecosystem and are religiously sacred and inviolable areas that can stay longer than other urban open spaces. In this study, the importance of urban cemeteries in the green texture and the effect of the pandemic that affected the world on the cemetery visitors were investigated. Üçler Cemetery was chosen as the study area. Visitors were asked questions about the design of Üçler Cemetery and visitor satisfaction before and after the pandemic. As a result of the research, it was revealed that there was no serious problem in terms of design, but the participants were worried about visiting the cemetery due to the virus.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, cemetery, pandemic, visitor satisfaction

Kaynakça

• Anna, D. ve Ewa, K. B. (2020). How to enhance the environmental values of contemporary cemeteries in an urban context. Sustainability. 2020; 12(6):2374. https://doi.org/10.3390/su12062374
• Anonim. (2016). Üçler Mezarlığı. Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9C%C3%A7ler_Mezarl%C4%B1%C4%9F%C4%B1
• Blanco, H., Alberti, M., Forsyth, A., Krizek, K., Rodriguez, D., Talen, E. ve Ellis, C. (2009). Hot, congested, crowded and diverse: Emerging research agendas in planning. Progress in Planning. 71, 153–205.
• Cheng, H. (2013). Uses of sacred spaces in urban neighborhoods: A study of cemeteries in Uptown Dallas. Master Thesis, The University of Texas at Arlington, Arlington, TX, USA, 2013. https://rc.library.uta.edu/uta-ir/bitstream/handle/10106/11891/Cheng_uta_2502M_12172.pdf
• Cömertler, S. (2001). Cemeteries 'Planning and Design Principles'. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. 109459. İzmir Institute of Tecnology University, Graduate Thesis, 268p, İzmir.
• Çelik, F. ve Gündüz, N. (2020). Covid 19 pandemisinde yas. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(1)., 99-102.
• Dönmez, K. (2020). Erzurum Kenti Mezarlık Alanları Peyzaj Çalışmalarının Değerlendirilmesi “Asri Mezarlık ve Abdurrahman Gazi Mezarlığı Örneği”. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. YÖK Tez Merkezi. 620570.
• Konya Büyükşehir Belediyesi. (2020). Mezarlıklar. http://konya.bel.tr/kudeb/envanter/mezarlik.pdf Erişim tarihi 30.06.2020
• Löki, V., Deák, B., Lukács, A. B. ve Molnár, A. (2019). Biodiversity potential of burial places–a review on the flora and fauna of cemeteries and churchyards. Global Ecology and Conservation, 18, e00614. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S235198941930174X
• Nordh, H. ve Evensen, K. H. (2018). Qualities and functions ascribed to urban cemeteries across the capital cities of Scandinavia. Urban Forestry & Urban Greening, 33, 80-91. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2018.01.026
• Özhancı, E. ve Aklıbaşında, M. (2017). Kentsel peyzaj içinde mezarlıklar ve peyzaj mimarlığı açısından incelenmesi; Nevşehir örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48 (2), 113-124. DOI: 10.17097/ataunizfd.307285
• Quinton, J.M. ve Duinker, P., N. (2018). Beyond burial: researching and managing cemeteries as urban green spaces, with examples from Canada. Environmental Reviews. 27(2): 252-262. https://doi.org/10.1139/er-2018-0060
• Rae, R. A. ve Östberg, J. J. (2019). Cemeteries as Sustainable Urban Green Space: Case Studies from the United States and Sweden. Sustainable Urban Environments: Research, Design and Planning for the Next 50 Years. https://edra.confex.com/edra/EDRA50/meetingapp.cgi/Paper/7879
• Sarı, C. ve Koçak, İ. (2005). Antalya kent planında mezarlıkların yeri ve sorunları. Antalya Yöresinin İnşaat Mühendisliği Sorunları Kongresi, (s. 559-570). Antalya, Türkiye.
• Skår, M., Nordh, H. ve Swensen, G. (2018). Yeşil kentsel mezarlıklar: parklardan daha fazlası, Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 11: 3, 362-382, DOI: 10.1080 / 17549175.2018.1470104
• Sun, P., Draughon, G. ve Lynch, J. (2020). An autonomous approach to measure social distances and hygienic practices during covıd-19 pandemic in public open spaces. arXiv - CS - Computer Vision and Pattern Recognition (IF), Pub Date : 2020-11-14, DOI: arxiv-2011.07375
• Tükel, R. (2020). COVID-19 Pandemi Sürecinde Ruh Sağlığı. Türkiye Tabipler Birliği. COVİD-19 altıncı Ay değerlendirme Raporu, 617-628.
• Uslu, A. (1997). Tarihi Süreç İçerisinde Anadolu Mezarlıkları ve Çağdaş Bir Yaklaşımla Ankara Kenti İçin Örnek Bir Mezarlık Planlaması Üzerinde Bir Araştırma. (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. 58405.
• World Health Organization [WHO]. (2020). Coronavirus disease 2019 (‎COVID-19)‎: situation report, 51. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/331475 Erişim tarihi: 10.12.2020
• Xie, J., Luo, S., Furuya, K. ve Sun, D. (2020). Urban parks as green buffers during the COVID-19 pandemic. Sustainability, 12(17), 6751, 1-17.
• Villaseñor, N.R. ve Escobar, M.A.H. (2019). Cemeteries and biodiversity conservation in cities: how do landscape and patch-level attributes influence bird diversity in urban park cemeteries? Urban Ecosyst 22, 1037–1046 (2019). https://doi.org/10.1007/s11252-019-00877-3
• Yağlı, N. (2020). Salgın döneminde yas ve din ilişkisi üzerine psikososyal bir değerlendirme. Electronic Turkish Studies, 15(6)., 1-24.
• Yang, S., Kwak, S., Ko, E. ve Chang, M. (2020). The mental health burden of the COVID-19 pandemic on physical therapists. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10).