Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilerin İnternet Kullanım Alışkanlıkları ve Ebeveyn Görüşleri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 59 - 72, 18.08.2020

Saime Uzun Muzeyyen Bulut Özek

Öz

Bu çalışmanın amacı; hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan (ZY) öğrencilerin internet kullanım alışkanlıklarını ve ebeveynlerin, çocuklarının internet kullanımına yönelik görüşlerini ortaya koymaktır. Bu amaç kapsamında, araştırma “nitel araştırma” olarak desenlenmiş ve veriler derinlemesine görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Araştırmaya 16-18 yaş aralığında ZY çocuğa sahip 15 ebeveyn katılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, ZY öğrencilerin tamamının internete erişim sağladığını, interneti daha çok oyun oynamak, dizi/film izlemek ve müzik dinlemek amacıyla kullandıklarını göstermektedir. Ebeveynlerin ise internetin getireceği riskler konusunda çok bilinçli olmadıkları, bu nedenle de koruma önlemlerinin zayıf kaldığı görülmüştür. Ayrıca, ebeveynlerin internete yönelik tutumlarının, çocuklarının internete erişim amaçlarını etkilemesi de araştırmanın bir başka bulgusudur.

Anahtar Kelimeler

İnternet kullanım alışkanlıkları, zihinsel yetersizlik, ebeveyn görüşü

Kaynakça

• Akar, F. (2015). Purposes, causes and consequences of excessive internet use among Turkish adolescents. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 35-56.
• Alkahtani, K. D. (2013). Teachers’ knowledge and use of assistive technology for students with special educational needs. Journal of Studies in Education, 3(2), 65-86.
• Altun, A. (2008). Türkiye’de medya okuryazarlığı. İlköğretmen Eğitimci Dergisi, 16, 30-34.
• American Academy of Pediatrics. (2001). Children, Adolescents, and Television. Erişim adresi: www.aappublications.org/new.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Aydın, İ. (2013). Çocuk, internet ve etik. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 2, 106.
• Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1).
• Bayhan, V. (1998). Lise öğrencilerinde internet kullanma alışkanlığı ve internet bağımlılığı (Malatya uygulaması). Young, 237, 244.
• Bilgiç, H. G., Duman, D., & Seferoğlu, S. S. (2011). Dijital yerlilerin özellikleri ve çevrim içi ortamların tasarlanmasındaki etkileri. Akademik Bilişim, 2(4), 1-7.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz & Ş., Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Pegem Akademi, Ankara.
• Canbek, G., & Sağıroğlu, Ş. (2007). Çocukların ve gençlerin bilgisayar ve internet güvenliği. Politeknik Dergisi, 10(1).
• Çağlar, S., & Savaşer, S. (2010). İnternet ve çocuk pornografisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1001-1008.
• Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Çocukların internet kullanımları ve onları bekleyen çevrim-içi riskler. Akademik Bilişim, 2, 1-8.
• Demirel, M., Yörük, M., & Özkan, O. (2013). Çocuklar için güvenli internet: güvenli internet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma-safe internet for children: A study on safe internet service and parental views. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 54-68.
• Dowell, E. B., Burgess, A. W., & Cavanaugh, D. J. (2009). Clustering of Internet risk behaviors in a middle school student population. Journal of school health, 79(11), 547-553.
• Ergüney, M. (2017). İnternetin okul öncesi dönemdeki çocuklar üzerindeki etkileri hakkında bir araştırma. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 5(17), 1917-1938.
• Gök, A. Y. (2017). Ergenlerde Problemli İnternet Kullanımı, Kişilik Özellikleri ve Sosyal Beceri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,.
• Kaplan, N. (2016). Ortaokul Öğrencilerinde İnternet Bağımlılık Düzeylerinin Sağlık Üzerine Etkilerinin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Karahisar, T. (2014). İnternette çocukları bekleyen riskler ve medya okuryazarlığı. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC, 4(4), 82-95.
• Karaoğlan-Yılmaz, F. & Çavuş-Ezin, Ç . (2017). Ebeveynlerin bilgi güvenliği farkındalıklarının incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama , 7 (2) , 41-57.
• Kaşıkçı, N. D., Çağıltay, K., Karakuş, T., & Kurşun, E. C. Ogan.(2014). Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39, 230-233.
• Kaye, H. S. (2000). Computer and Internet use among people with disabilities. US Department of Education, National Institute on Disability and Rehabilitation Research.
• Kırık, A. M. (2014). Place of internet in family and child relationship: Qualitative research. Journal of Research in Education and Teaching, 1(3).
• Köten, E., & Erdoğan, B. (2014). Engelli gençler, sosyal dışlanma ve internet. İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları.
• Kuss, D. J., Van Rooij, A. J., Shorter, G. W., Griffiths, M. D., & van de Mheen, D. (2013). Internet addiction in adolescents: Prevalence and risk factors. Computers in Human Behavior, 29(5), 1987-1996.
• Oskay Yurttaş, G. (2013). İnternet Kullanım Alışkanlıkları Açısından İlköğretim 5.-6.-7.-8. Sınıf Öğrencilerinin Durumu-İnternet Kullanımı İle İlgili Ailelerin Değerlendirmeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Papastergiou, M., & Solomonidou, C. (2005). Gender issues in Internet access and favourite Internet activities among Greek high school pupils inside and outside school. Computers & Education, 44(4), 377-393.
• Rüzgar, N. S. (2005). A Research on the Purpose of Internet Usage and Learning via Internet. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 4(4), 27-32.
• Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z., & Demir, M. (2013). An application on the use of internet and social media. Journal of Selcuk Communication, 7(4), 23-32.
• Subaşıoğlu, F. (2000). Engellilerin Internet'e erişimi üzerine. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 188-204.
• Taylan, H. H., & Işık, M. (2015). Sakarya’da ortaokul ve lise öğrencilerinde internet bağımlılığı. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6), 855-874.
• Tekinarslan, E., & Yıkmış, A., (2005). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Tekneloji Kullanımına Yönelik Görüşlerive Beklentileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(11), 211-220.
• Toraman, L., & Usta, E. (2018). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Yerli ve Siber Zorba Olma Durumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 37(2).
• Tuncer, N. (2000). Çocuk ve internet kullanımı. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 205-212.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel biraraştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• Ünver, H., & Koç, Z. (2017). Siber Zorbalık ile Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli İnternet Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Journal of Turkish Educational Sciences, 15(2).
• Van den Heuvel, A., Van den Eijnden, R. J., van Rooij, A. J., & Van de Mheen, D. (2012). Meeting online contacts in real life among adolescents: The predictive role of psychosocial wellbeing and internet-specific parenting. Computers in Human Behavior, 28(2), 465-472.
• Yalçın, V., & Erden, Ş. (2018). Okul öncesi çocuklarının akıllı cihaz kullanma durumları üzerine ebeveyn algılarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 461-480.
• Yeygel, S., & Temel Eğinli, A. (2009). Çocukların yeni oyuncağı: Internet (Çocukların internet kullanımına ilişkin bir araştırma). Marmara İletişim Dergisi, 15, 159-183.