VERGİLENDİRME İŞLEMLERİNDE YEMİNLİ MALÎ MÜŞAVİR YMM ’LERİN SORUMLULUĞUNUN SINIRI

Yıl 2010, Sayı: 32, 29 - 52, 01.10.2010

Selim Bekçioğlu Hakan Arslaner

Öz

Devletlerin sahip olduğu en önemli yetki vergilendirmedir. Toplumu oluşturan hakiki ve hükmi şahısların daDevlete karşı üzerlerine düşen en önemli ödevin vergi ödeme yükümlülüğü olduğu söylenebilir. Sosyal devletilkesi ile birlikte yeni liberal anlayışın benimsenmesi sonrası Devletlerin sunmuş olduğu kamu hizmetlerininyelpazesi genişlemiş; bu genişleme ile birlikte vergi gelirlerinin tahsilatının da önemi artmıştır. Vergilerin doğumundan tahsil sürecine kadar yapılması gereken bir çok vergilendirme işlemleri bulunmaktadır. Fiili imkânsızlıklar ve zaman sorunu nedeniyle her bir vergilendirme işleminin, Devletin vergilendirme yetkisine haiz kamukurum ve kuruluşları tarafından yerine getirilmesi imkân dahilinde değildir. Bu bakımdan, vergilendirme işlemlerinin en önemli ayağını oluşturan denetim sürecinin bir bölümünün bağımsız denetim elemanları tarafından yerine getirilmesi zorunlu bir hâl almıştır. Ancak, bu kısmi yetki devrinin bir takım sorumlulukları doğurması databiidir. Bu bakımdan kamu yararı üstün tutularak salınan vergilerin, kamu hizmetlerinin görülmesinde en önemli finans kaynağı olduğu düşünülür ise; bu denetim faaliyetlerinden dolayı mükellefin eksik vergi ödemesi durumunda, bağımsız denetim elemanlarının da Hazinenin kaybından sorumlu tutulması söz konusu olacaktır. Ancak, Devletin vergilendirme işlemlerini yürüttüğü kurumları ile eksik ya da yanlış denetim faaliyetleri sonucunda doğabilecek vergi aslı, cezası ve faizinden sorumlu olan kişilerin uyuşmazlık yaşamaması bakımından, sorumluluk müessesinin hukuki boyutunun iyi irdelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, Yeminli Malî Müşavir YMM ’lerin vergilendirme işlemleri kapsamında yapmış oldukları denetim faaliyetlerinden doğan sorumlulukları ve bu sorumlulukların sınırı belirlenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Vergi, bağımsız dış denetim, sorumluluk, yeminli malî müşavir

LIMIT OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS’ CPA LEGAL RESPONSIBILITY IN TAXING PROCEDURES

Öz

Taxation is the most important authority that the states have. It can be said that payment of taxes is the most important obligation of individuals and institutions which are part of the community. After the acceptance of newliberal views, public services provided by the states have been widened in the principle of social state; and withthis expansion, the importance of the collection of tax revenues has been risen. There are many taxing phasesfrom the birth of the taxes to the payment phase. Because of the time constraint and operational difficulties, impossibilities, it is impossible for the authoritized public institutions, to implement each taxational operation. So,part of the auditing which is the most important part of taxation process has to be accomplished by independentauditors. However, delegating of some authority may naturally lead to some responsibilities. Thus, the taxeswhich is imposed by belief of public interest, most are the important fiscal sources for securing the public services. Consequently, the independent auditors will be responsible for ny tax loss of the Treasury because of negligence in auditing activities. However, in order to prevent any dispute related with any tax loss resulting fromthe negligence and the deficiency in auditing activities among the tax collectors, the tax payers and the otherauthorized persons, the legal aspect of the responsibility should be discussed througly and carefully.In this article, Certified Public Accountants’ CPA responsibilities issued from the auditing activities within thearea of taxation procedures and the limit of these responsibilities have been discussed and have been tried to beidentified

Anahtar Kelimeler

Tax, independent external auditing, legal responsibility, certified public accountant

Kaynakça

• AKI Erol, Hukukun Temel Kavramları, Sekizinci Bası, İzmir: Barış Yayınları, 2007.
• AKINTÜRK Turgut, Borçlar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları, 2001.
• AKKAYA Mustafa, “Vergi Sorumlusunun Vergi Yargısı ve İdaresi Karşısındaki Durumu”, Cilt 46, Sayı 1-4, An- kara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1997.
• ALPTÜRK Ercan, “Yeminli Malî Müşavirlik KDV İadesi Tasdik Normları”, Yıl 29, Sayı 209, Ankara: Vergi So- runları Dergisi, Şubat 2006.
• ARISOY Sedat Abdullah, “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin kanuni Temsilci Sıfatıyla Amme Ala- caklarından Müteselsil Sorumlu Olmalarının Şartları”, Yıl 29, Sayı 337, Vergi Dünyası Dergisi, İstanbul: Eylül ATEŞ Kâmil, “Yeminli Malî Müşavirlerin Yasal Sorumluluktan Korunmaları”, Yıl 13, Sayı 146, Ankara: Yakla- şım Dergisi, Şubat 2005.
• AYKIN Hasan, “Yeminli Malî Müşavirlik Mesleği ve Rüşvet”, Yıl 14, Sayı 161, Ankara: Yaklaşım Dergisi, Ma- yıs 2006.
• BARLASS İrfan, Anonim ve Limited Ortaklıklarda Kanuni Temsilcilerin Vergisel Sorumluluğu, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2006.
• BATTAL Ahmet, Hukukun Temel Kavramları, Ankara: Gazi Kitabevi, 2003.
• BİLİCİ Nurettin, Vergi Hukuku, 23. Bası, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2010.
• BÜYÜKBALKAN Uğur, Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlik ve Yeminli Malî Müşavir- lik Mevzuatı, Yayın No: 46, Ankara: TÜRMOB Yayınları, 1998.
• CANDAN Turgut, Kanuni Temsilcinin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, 3. Baskı, Ankara: Ma- liye ve Hukuk Yayınları, Şubat 2006.
• CANYAŞ Oytun, Yeminli Malî Müşavirlerin Vergisel Sorumluluğu, Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, 2006.
• DAMAR Emrullah, “4734 Sayılı Kanun’un Yeminli Malî Müşavirlik Mesleğini İlgilendiren Hükümleri Hakkın- da Tespit ve Değerlendirmeler”, Yıl 10, Sayı 113, Ankara: Yaklaşım Dergisi, Mayıs 2002.
• DOĞRUSÖZ Bumin, “Ruhsatlı Meslek Mensuplarının -3568 Sayılı Kanun Kapsamında- Vergi İdaresi Karşısın- daki Sorumlulukları”, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müşavirler Odası Sempozyumu, http://archive.ismmmo.org.tr/docs/Sempozyum/03.SEMPOZYUM/3GUN1OTURUM/01-BUMINDOGRU- SOZ.doc (19.01.2010).
• GÖZLER Kemal, Hukukun Temel Kavramları, Bursa: Ekin Kitabevi, 2003.
• GÜNDOĞDU Burhan, “Borçlar Hukukunda Müteselsil Sorumluluk”, Yıl 28, Sayı 330, İstanbul: Vergi Dünyası Dergisi, Şubat 2009.
• GÜNDOĞDU Burhan, “Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlerin Mesleki Sorumluluğu – I”, Yıl 14, Sayı 166, Ankara: Yaklaşım Dergisi, Ekim 2006.
• GÜNDOĞDU Burhan, “Yeminli Malî Müşavirlerin Mesleki Sorumluluğu”, Yıl 14, Sayı 168, Ankara: Yaklaşım Dergisi, Aralık 2006.
• GÜNDÜZ Zeki, “Şirket Yönetici, Denetçi ve Ortaklarının Şahsi Sorumlulukları”, Pricewaterhousecoopers, http://www.vergiportali.com/doc/sahsisorumluluk.pdf (Erişim Tarihi: 12.11.2009).
• IRMAK Ramazan ve HANEDAN Türksal, “Vergi Beyannamelerini Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlere İmzalatma Zorunluluğu ve Meslek Mensuplarının Sorumluluğu”, Yıl 3, Sayı 28, Ankara: Malî Pusula Dergisi, Nisan 2007.
• İMRE Zahit, “Hukuki Mesuliyetin Esası Üzerinde Bazı Düşünceler”, Atatürk’e Doğumunun 100. Yılında Arma- ğan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1982.
• KARABIYIK Vehbi, “Kanuni Temsilcilerin Değişmesi Hâlinde Sorumluluk”, Yıl 11, Sayı 132, Yaklaşım Der- gisi, Ankara: Aralık 2003.
• KAZANCI HUKUK OTOMASYON, Mevzuat ve İçtihat Programları. KILIÇOĞLU Ahmet, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), Cilt I, Ankara: Turhan Kitabevi, 2001.
• KIRBAŞ Sadık, Vergi Hukuku, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1996.
• KIRBAŞ Sadık, “Yeminli Malî Müşavirlerin Tasdikten Doğan Sorumluluğu”, Yıl 3, Sayı 36, Ankara: Yaklaşım Dergisi, Aralık 1995.
• LEGAL YAYINCILIK, İçtihat ve Bilgi Bankası, Online Erişim, http://www.legalbank.net ÖZEL Salih, “Yeminli Malî Müşavirlerin Sorumluluğu”, Editör: Salih Özel, (Yeminli Malî Müşavirlerin Tasdik İşlemlerinden Doğan Sorumluluğu), Ankara: Maliye ve Hukuk Yayınları, 2005.
• ÖZEL Salih, “Yeminli Malî Müşavirlerin Tasdikten Doğan Sorumluluğu ve Ödeme Emri İlişkisi”, Yıl 13, Sayı , Ankara: Yaklaşım Dergisi, Mayıs 2005.
• PULAŞLI Hasan, Hukukun Temel Kavramları, Konya, Mimoza Yayıncılık, 1994.
• REİSOĞLU Safa, Borçlar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları, 2000.
• SABAN Nihal, “Yeminli Malî Müşavirlerin Tasdikten Doğan Hukuki Sorumluluğu”, Yıl 12, Sayı 143, İstanbul: Vergi Dünyası Dergisi, Temmuz 1993.
• SABAN Nihal, Vergi Hukuku (Genel Kısım), İstanbul, Der Yayınları, 2003.
• SEVİĞ Veysi, “Yeminli Malî Müşavirlerin Karşıt İnceleme Görevleri ve Düzenlenen Tutanaklarda Aranan İm- zalar”, Dünya Gazetesi (18.02.2010).
• SEVİĞ Veysi, “YMM Karşıt İnceleme Yetkisi ve Sorumluluğu”, Dünya Gazetesi (08.09.2005).
• ŞENYÜZ Doğan, Borçlar Hukuku, Bursa: Ezgi Kitabevi, 2003.
• TOROSLU Nevzat, Ceza Hukuku (Genel Kısım), Ankara: Savaş Yayınevi, 2009.
• YILMAZ Kazım, “Yeminli Malî Müşavir Sorumluluğuna Danıştay Sınır Koydu”, Yıl 17, Sayı 193, Ankara: Yak- laşım Dergisi, Ocak 2009.