SİGORTA ŞİRKETLERİNİN İÇ KONTROL SÜREÇLERİNDE İÇ DENETİM FAALİYETLERİNİN ETKİNLİĞİNE YÖNELİK BİR MODEL ÖNERİSİ

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 57, 105 - 118, 01.06.2019

Günay Deniz Dursun Rasim Hacıoğlu

Öz

Günümüzün bireysel, toplumsal ve ticarî yaşamının korunması ve sürdürülmesinde yüksek işlevi ve katma değeri olan sigortacılık sektörü, yapısı ve faaliyetleri itibarı ile önemli risklerle karşılaşmakta, ayrıca üstlendikleri yükümlülükleri karşılayabilmeleri için de sigorta şirketleri yoğun yasal düzenlemelere tâbi tutulmaktadır. Risklerin etkin yönetimi ile kontrol ortamlarının etkin olarak oluşturulması, sürdürülmesi ve değerlendirilmesinde işletme yönetimleri çeşitli destek fonksiyonlardan yararlanmakta olup, iç kontrol ve iç denetim, gerek yasal mevzuat yükümlülükleri ve gerekse yapı, işleyiş ve organizasyondaki yerleri açısından bu fonksiyonların başında gelmektedir Bu çalışmada sahip oldukları öneme dayanarak iç kontrol ve iç denetim faaliyetleri ele alınmış ve sigorta işletmelerinin iç kontrol süreçlerindeki iç denetim faaliyetlerinin etkinliğini sağlamayı amaçlayan bir model ortaya konmuştur. Sonrasında ise oluşturulan modelin uygulanabilirliği Türkiye’de faaliyet gösteren bir sigorta işletmesinde test edilmiş ve elde edilen bulguların analizi ile ilgili taraflara çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sigorta, İç Kontrol, İç Denetim

A MODEL PROPOSAL RELATED WITH THE EFFECTIVENESS OF INTERNAL AUDIT ACTIVITIES IN INTERNAL CONTROL PROCESSES IN INSURANCE SECTOR

Öz

The insurance area is one of the most functional and value-added sectors that protects and maintains today’s private, social and economic life. Based on the structure and nature of the sector and the operations of the companies, they meet critical risks and also the sectoral activities are arranged with strict legal regulations. The company administrations utilize from miscellaneous support functions to be able to generate, maintain and evaluate the control environments and manage the risk effectively. Based on the legal necessaries and structural, operational and organizational needs, the internal control and internal audit functions take the lead of those most important supportive functions in insurance companies In this study, with regard to their legal and structural importance in insurance sector, the internal control and internal audit functions have been handled and a model generated that aims the effectiveness of internal audit activities in internal control processes in the insurance companies. Then the applicability of the model has been tested in an insurance company that operates in Turkey and based on the analysis of detections, the solution recommendations have been done to the related parties.

Anahtar Kelimeler

Insurance, Internal Control, Internal Audit

Kaynakça

• Akyel, R. (2010). “Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:17, Sayı:1, s. 83-98.
• Aslan, B. (2010). “Bir Yönetim Fonksiyonu Olarak İç Denetim”, Sayıştay Dergisi, Sayı:77, Nisan-Haziran 2010, s.63-86.
• Curtis, P. ve Carey, M. (2012). “Risk Assessment in Practice”, A Research Commissioned by COSO, https:// www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Governance-Risk-Compliance/dttl-grc-riskassessmentinpractice.pdf (Erişim tarihi: 25.09.2018).
• Ducu, C.M. (2013). “Importance of Internal Audit Within an Entity”, Constantin Brancoveanu University Management Strategies Journal, Vol:22, s.111-116.
• Göğüş, H.S. (2012). Risk Odaklı İç Denetimde Risklerin Saptanması ve Değerlendirilmesi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• International Organization of Supreme Audit Institutions – INTOSAI (2004). INTOSAI GOV 9100 Guidelines for Internal Control Standards for the Public Sector.
• İç Denetim Koordinasyon Kurulu – İDKK (2013). Kamu İç Denetim Rehberi, Ankara.
• İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası – İSMMMO (2015). İç Denetime Genel Bir Bakış, İstanbul: İSMMMO E-kitap, Nisan 2015.
• Kaya, F. ve diğerleri (2014). Sigortacılık, 4. Baskı, Beta Basım, İstanbul.
• Kırkbeşoğlu, E. ve diğerleri (2014). Risk Yönetimi ve Sigortacılık, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). “Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, s.220-236.
• Özkan, M. (1998). Sigorta İşlemleri ve Muhasebesi, Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul.
• Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin İç Sistemlerine İlişkin Yönetmelik, 21 Haziran 2008 tarih ve 26913 sayılı Resmî Gazete.
• The Committee of Sponsoring Organizations – COSO.
• https://www.coso.org/Documents/990025P-Executive-Summary-final-may20.pdf (Erişim tarihi: 19.09.2018).
• Tiryaki, T. ve Gözüaçık, G. (2007). “Elementer Sigorta Şirketlerinde Risk Faktörleri”, Reasürör Dergisi, Sayı:63, s.16-37.
• Yarız, A. (2011). “Bankacılıkta Risk Yönetimi: Risk Matrisi Uygulaması”, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü E-Dergisi, ISSN:1303-8281, Yıl:1 Sayı:1, Temmuz-2011.
• Yılancı, M. (2015). İç Denetim ve İç Kontrol Değerleme Rehberi, Detay Yayıncılık, Ankara.