TÜRKİYE’DE BANKA GENEL MÜDÜRLERİNİN LİSANS ÖĞRENİMLERİNİN BANKALARIN PERFORMANSI ÜZERİNDE ETKİSİ: BİST BANKALAR VE ÖZEL FİNANS KURUMLARI SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 55, 25 - 40, 01.10.2018

Cevdet Yiğit Özbek

Öz

Bankalar ülke ekonomisi içerisinde önemli yeri olan ekonomik birimlerdir. Bankaların iyi yönetilmesi bankanın başarısını etkilediği gibi ülke ekonomisinin başarısını da etkilemektedir. Bankaların iyi yönetilebilmesi için Bankacılık Kanunu’nda yöneticilerin niteliklerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Kanun’da banka genel müdür adaylarının hukuk, iktisadi ve idari alanlarda en az lisans seviyesinde öğrenim görmesi yeterli görülürken, mühendislik alanında lisans öğrenimine sahip adayların ek olarak hukuk, iktisadi ve idari alanlardan birisinde lisansüstü öğrenim görmeleri zorunlu tutulmuştur. Böylece mühendislik kökenli genel müdürlerin de Kanun’da sayılan diğer alanlardan mezun genel müdürlere benzer yönetim niteliklerine sahip olacağı var sayılmaktadır. Her iki alanda öğrenim görmüş genel müdürlerin yönettiği bankaların performansı arasında farklılık olup olmadığının amaçlandığı bu araştırmada Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Performans ölçütü olarak ortalama aktif kârlılık oranı, ortalama özkaynak kârlılık oranı ve net faiz marjı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda genel müdürlerin farklı lisans alanlarından gelmesinin üç ayrı kârlılık oranı açısından farklılık yaratmadığı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Genel müdür, Bankacılık Kanunu, lisans öğrenimi, kârlılık

EFFECT ON THE PERFORMANCE OF BANKS IN TURKEY BANK’S CEO’S BACHELOR’S DEGREE: BIST BANKS AND SPECIAL FINANCE CORPORATIONS SECTOR SAMPLE

Öz

Banks are economic units that have an important place in the country’s economy. Good management of banks affects the success of the bank as well as the success of the country’s economy. Regulations on the qualifications of the managers have been made in the Banking Law in order to manage the banks well. Candidates for bank CEO’s are required to have at least bachelor’s degree in law, economics and administrative fields, while candidates with a bachelor’s degree in engineering are required to have additional postgraduate training in law, economics and administrative fields. Thus it was assumed that CEOs of engineering background would have similar administrative qualifications to the other CEOs listed in the Banking Law. The Mann-Whitney U test was used in this study to determine whether there is any difference between the performance of the banks administered by the CEOs in both areas. The average return on assets ROA , average return on equity ROE and net interest margin NIM were determined as performance measures. As a result of the research, it was concluded that the CEO’s coming from different fields did not make any difference in terms of three different profitability ratios

Anahtar Kelimeler

Chief Executive Officer (CEO), Banking Law, bachelor’s degree, profitability

Kaynakça

• Akbaş, H.E. (2012). Determinants of Bank Profitability: An Investigation on Turkish Banking Sector. Öneri Der- gisi, 10(37), 103-110.
• Alp, A., Ban, Ü., Demirgüneş, K. ve Kılıç, S. (2010). Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın İçsel Belirleyicileri. İMKB Dergisi, 12(46), 1-13.
• Alper, D. ve Anbar, A. (2011). Bank Specific and Macroeconomic Determinants of Commercial Bank Profitability: Empirical Evidence from Turkey. Business and Economics Research Journal, 2(2), 139-152.
• Atasoy, H. (2007). Türk Bankacılık Sektöründe Gelir-Gider Analizi ve Kârlılık Performansının Belirleyicileri (Yayımlanmamış Uzmanlık Yeterlilik Tezi). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Athanasoglou, P., Brissimis, S.N., ve Delis, M. (2008). Bank-Spesific, Industry-Spesific and Macroeconomic De- terminants of Bank Profitability. Journal of International Financial Markets, Instıtutions and Money, 18(2), 121- 136.
• Aygün, M., Taşdemir, A. ve Çavdar, E. (2010). Banka Performansı Üzerinde Yönetim Kurulu Büyüklüğünün Et- kisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 67-78.
• Bankacılık Kanunu, Erişim Adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5411.pdf
• Çalmaşur, G. ve Daştan, H. (2016). Türk Bankacılık Endüstrisinde Piyasa Yapısı ve Kârlılık İlişkisi. Ege Akade- mik Bakış, 16(2), 363-378.
• Demirgüç-Kunt, A. ve Detragiache, E. (1998). Financial Liberalization and Financial Fragility. Annual World Bank Conference on Development Economics, Erişim Adresi: http://siteresources.worldbank.org/INTABC- DEWASHINGTON1998/Resources/demirguc.pdf
• Demirgüç Kunt, A. ve Huizinga, H. (1999). Determinants of Commercial Bank Interest Margins and Profitability: Some International Evidence. World Bank Economic Review, 13(2), 379-408.
• Demirhan, D. (2010). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Finansal Yapıya İlişkin Kararlarının Kârlılık Üzerine Etkileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 45, 157-168.
• Dietrich, A. ve Wanzenenried, G. (2011). Determinants of Bank Profitability Before and During the Crisis: Eviden- ce from Switzerland. Journal of International Financial Markets, Instıtutions and Money, 21(3), 307-327.
• Ergün, M. (1995). Bilimsel Araştırmalarda Bilgisayarla İstatistik Uygulamaları. Ocak Yayınları, Ankara.
• Gamgam, H. ve Altunkaynak, B. (2013). SPSS Uygulamalı Parametrik Olmayan Yöntemler. 5. B., Seçkin Yayın- cılık, Ankara.
• Gasımova, G. ve Karımov, A. (2017). Sermaye Yeterliliği Açısından Basel III Kriterinin Gerekliliği ve Türk Ban- kacılık Sistemine Etkileri. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 19-45.
• Gökçe, H. (2017). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bankaların Sağladığı Kredilerin Yapısı, Dağılımı ve kârlılığa etkisi. Pamukkale Üniversitesi Açık Erişim Arşivi. Erişim Adresi: http://acikerisim.pau.edu.tr:8080/xmlui/hand- le/11499/2539
• Gökmen, G., Demir, Y. ve Bozdağ, H. (2013). Küresel Mali Krizin Türk Bankacılık Sektörüne Etkileri: Yerli ve Yabancı Bankaların İflas Riskleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı, 49-58.
• Gülhan, Ü. ve Uzunlar, E. (2011). Bankacılık Sektöründe Kârlılığı Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1): 341-368.
• Güneş, N. (2015). Banka Kârlılığının Belirleyicileri: 2002-2012 Dönemi Türk Mevduat Bankaları Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 265-282.
• Hoggarth, G., Reis, R. ve Saporta, V. (2002). Cost of Banking System Instability: Some Emprical Evidence. Jour- nal of Banking & Finance, 26(5), 825-855.
• Işık, Ö. (2017). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Kamu, Özel ve Yabancı Sermayeli Ticari Bankaların Kârlılığının İçsel Belirleyicileri. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4(3), 342-353.
• Işık, Ö. ve Belke, M. (2017). An Empirical Analysis of the Determinants of Net Interest Margins of Turkish Listed Banks: Panel Data Evidence from Post-Crisis Era. Sosyoekonomi, 25(34), 227-245.
• Işık, Ö., Yalman, İ. N. ve Koşaroğlu, Ş. M. (2017). Türkiye’de Mevduat Bankalarının Kârlılığını Etkileyen Faktör- ler. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 362-380.
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E. ve Atioğlu, E. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe Büyüme, Büyüklük ve Serma- ye Yapısı Kararlarının Kârlılığa Etkisinin Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 291-311. Kadioglu, E., Telceken, N. ve Ocal, N. (2017). Effect of the Asset Quality on the Bank Profitability. International Journal of Economics and Finance, 9(7), 60-68. Erişim adresi: http://ccsenet.org/journal/index.php/ijef/article/ view/67629/37334
• Karataş, Y. (2015). Ticari Bankalarda Kârlılığı Belirleyen Faktörler: Türk Ticari Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Küçükbay, F. (2017). Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Avrupa Birliği Bankaları ve Türk Bankaları Arasında Karşılaştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 137-149.
• Okuyan, H. A. ve Karataş, Y. (2017). Türk Bankacılık Sektörünün Kârlılık Analizi. Ege Akademik Bakış, 17(3), 395-406.
• Reis, Ş. G., Kılıç, Y. ve Buğan, M. F. (2016). Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Türkiye Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 72, 21-36.
• Saldanlı, A. ve Aydın, M. (2016). Bankacılık Sektöründe Kârlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi ile İncelenmesi: Türkiye Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 24, 1-9.
• Samırkaş, M. C., Evci, S. ve Ergün, B. (2014). Türk Bankacılık Sektöründe Kârlılığın Belirleyicileri. Kafkas Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 117-134.
• Sarıtaş, H., Kangallı Uyar, S. G. ve Gökçe, A. (2016). Banka Kârlılığı ile Finansal Oranlar ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Sistem Dinamik Panel Veri Modeli ile Analizi: Türkiye Araştırması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(1), 87-108.
• Sevim, U. ve Eyüboğlu, K. (2016). Ticari Banka Performansının İçsel Belirleyicileri: Borsa İstanbul Örneği. Do- ğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 211-223.
• Tanrıöven, C. ve Yenice, S. (2014). Bankaların Türev Araç Kulanımlarının Risklilik ve Kârlılık Üzerine Etkisi- Türkiye Örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 25-46.
• Tuzcu, S. E. (2015). The Effect of Derivates Activity on Bank Profitability Before and During the Subprime Mort- gage Crisis: Evidence From Turkey. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 29-56.
• Türkiye Bankalar Birliği (2017). Bankalarımız 2016. Erişim Adresi: https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/ista- tistikiraporlar/ekler/808/Bankalarimiz_2016.pdf
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği. Veri Seti. Erişim Adresi: http://www.tkbb.org.tr/veri-seti
• Uçkun, N. ve Girginer, N. (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 46-66.
• Uludağ, B. K. ve Gökmen, H. (2011). Türk Bankacılık Sektörünün Kârlılığının Dinamik Yaklaşımla Test Edilmesi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 26(308), 71-98.